Poëzie (358)

 

 

Trauma’s & relaties

 Voordat u dit gedicht leest, zijn er een paar dingen die helpen.

 
--- Saul van Messel is een pseudoniem voor Jaap Meijer (1912-1993)

--- Jaap Meijer was getrouwd met Liesje Voet en hun oudste zoon heet Ischa 

--- Jaap, Liesje en Ischa werden in februari 1944 van Westerbork overgebracht naar concentratiekamp Bergen-Belsen in Duitsland

--- De moeder van Jaap werd in Sobibor Polen vergast

--- De vader van Liesje, Ies, werd in Sobibor Polen vergast

--- Polen was tot eind 1974 een café -restaurant in Amsterdam. Het hotel erboven brandde tot de grond toe af in mei 1977

--- Jaap en Liesje waren door de oorlogservaringen zwaar getraumatiseerd

--- De verhouding tussen Jaap en Ischa was zeer problematisch

--- De jongste zoon heet Job

 

 Van Saul van Messel

 
restaurant

wij eten

bij polen

mijn jongste zoon

en ik

mijn moeder bleef

in polen

haar jongste zoon

ben ik

ik weet

niet wat

ik eet

en of ik

slik of

stik

(Eerder geplaatst maart 2011; Angepaste versie)

 

 

 

‘Hier werd’ springt, goud op grijs, naar voren

‘Van Hattum, de poëet, geboren’.

 

 

Modern schilderij van een Fries dorp

 Het huis valt niet erg op en staat aan een brede laan te Wommels in het hart van Friesland.
      Onder het linkerluikje, bijna op de grond, is een bordje bevestigd met daarop de tekst dat hier de dichter Jac. van Hattum is geboren.
Je moet het weten, want vanaf de straat is het niet te zien.
En je kunt dit alleen weten als je het volgende gedicht hebt gelezen:

 
Van Jac. van Hattum

Modern schilderij van
het Friese dorp Wommels


Over het dorp staat Meinte IV,

de goudbekroonde stamboekstier;

begrensd door vier lijnrechte sloten

ligt Wommels tussen Meintes poten.

 

En verder ligt, naar alle kant,

gegazonneerd, Gods eigen land;

en in die welige landouwen

grazen, gestamboekt, Meintes vrouwen.

 

Minutieus, tot op het uur

der wijzerplaat in miniatuur,

is onder Meinte weergegeven

het dorp met z’n bezadigd leven.

 

Onder die huizen is er één

met een moderne gevelsteen:

‘Hier werd’ springt, goud op grijs, naar voren

‘Van Hattum, de poëet, geboren’.

 

Dan, in de lucht, lazuur en keel,

Het wapen van Hennaarderadeel,

wijl engeltjes ‘t effect verhogen

op flarden wolk de ellebogen.

 

En wijders ligt op het tableau

een kalf, gebonden, op wat stro;

en vechten zwartmetalen roeken

met bloederige moederkoeken.

 

In ’t Fries museum staat ’t paneel

te boek als ‘In Hennaarderadeel’

en wordt uitvoeriger beschreven

in: ’Frieslands rijke schildersleven’.

 

 

Het bordje is inderdaad grijs, maar gouden letters heb ik niet gezien. Jac. Van Hattum bracht hier dus een groot deel van zijn jeugd door.
      Hij overleed in 1977. Wommels behoorde toen nog tot de gemeente Hennaarderadeel.
In 1984 ging die gemeente samen met Baarderadeel en werd Wommels hoofdplaats van de nieuwe gemeente Littenseradiel.
      Maar sinds 1 januari 2018 hoort het bij de gemeente Súdwest-Fryslân. 


Van Hattum had het niet zo op Wommels. Te streng gelovig.
      Dat vond ook burgemeester Wiardus Willem Hopperus Buma, bij wie zijn vader tuinman was.

Buma liet door hem een tuin aanleggen bij zijn nieuwe villa.
      Maar de burgemeester had moeite met de streng gereformeerden in zijn gemeente en vetrok in 1905 naar Haarlem.
Daar liet hij steen voor steen zijn villa weer opbouwen op een mooie plek aan Het Spaarne.
      Maar de tuinman ging niet mee. Die vertrok in 1913 naar Elspeet op de Veluwe.


(Eerder geplaatst februari 2012. Aangepaste versie)



 

W.H.Auden:

While shepherds watched their flocks by night,

All shitting on the ground,

An angel of the Lord came down

And handed paper round

 

naar W.H.Auden:

de herdertjes lagen bij nachte

tussen de drollen schapenstront.

en de aartsengel bracht zachte

toiletrollen rond.


(Ontvangen van Theo Uittenbogaard; december 2020)

 

 

Sjin Nam Po of Tsjennampo of Chin Nampo

Het werk Sjin Nam Po van J.J. Slauerhoff lijkt meer op een dagboekaantekening dan op een gedicht.
     
Ik vond het in een verzamelbundel. Het gaat zo:

Van J.J. Slauerhoff

Sjin Nam Po

Op een landtong staat de witte tank der Standard Oil,
Een dikke zwarte pier draagt haar vuurtoren als een neushoorn
Daartussen de haven, waar jonken meren en sampans kruisen,
De Yaniga Maru van slechts 900 ton lost aan de lege kade
Vannacht vertrekt zij naar Chefu, een missionaris en zijn zoon als passagier.

Havenstad in het oosten

Waar ligt Sjin Nam Po? Dat moest een havenstad zijn in het verre oosten. China leek mij het meest voor de hand liggend.
     
Ik raadpleegde een aantal atlassen. Niets. Nada.
Ik zocht op Internet. Maar daar verscheen alleen het gedicht.
Hoewel…. Het gedicht bleek uit de bundel Oost-Azië (1928) te komen. Daar staat het onder het hoofdstuk Korea.
     
Ik zocht onder Korea in de vuistdikke Slauerhoff-biografie van Wim Hazeu.
Daar wordt de poëtische impressie opgevoerd en heet de havenstad Tsjennampo.
     
Ik raadpleegde opnieuw een aantal atlassen. Niets. Nada.


Noord-Korea


          

Ik zocht op Internet naar kaarten van Korea.
En jawel: We moeten zijn in het huidige Noord-Korea.
     
Daar ligt aan een baai de havenstad Nampo en daartegenover Chin Nampo. Zo’n 50 kilometer ten zuid-westen van de hoofdstad Pyongyang.

Vuurtoren

     Een vuurtoren heb ik ook gevonden. Geen zwarte pier overigens en of dit lichthuis lijkt op een neushoorn moet u zelf maar uitmaken.
In de baai ligt overigens inmiddels een soort Deltadam, die de twee havensteden met elkaar verbindt. Dit is de Nampo-dam met daarin 34 sluizen; 8 kilometer lang. Geopend in 1986.
      Het lijkt veel op de Haringvlietdam. Ondermeer aangelegd om te voorkomen dat er zout water in de Taedang rivier komt. Kosten: 5 miljard US$.
Gemiddeld jaarinkomen van een Noord-Koreaan anno 2023 is 1.110 Euro. 


Afsluitdam

Chefu of Cheju

De Yaniga Maru was overigens een Japanse kustvaarder. Chefu kon ik ook niet vinden. Ik denk dat het schip naar het eiland Cheju ging, ten zuiden van Zuid-Korea richting Japan

 

 

Liefdeslesjes


Dit is de Spaanse dichter Almudena Guzmán. (Madrid 1964).

      Zij kijkt op deze foto een beetje ondeugend. Tevreden ook.
Alsof ze het aftelspelletje in dit gedicht inderdaad naar haar hand heeft gezet.


Spelletje met de plavuizen

Als ik er drie haal loop ik langs zijn huis,
als dat niet lukt blijf ik in het mijne.

De laatste metro is al weg en ik ben snipverkouden,
maar ik doe de kast open om mijn mooiste trui te pakken.
Wie weet kom ik hem wel tegen
                               in het trapportaal wachtend op me……..

Spelletje met de plavuizen.
Omdat ik er geen drie gehaald heb maar vier,
speel ik vals.


Het gedicht komt uit de bundel Usted. (Jullie).
      In het Nederlands opgenomen in de bundel ‘’Ik heb tien benen’’ (De Geus). Vertaald door Dini Zanders,

Nog één:

 

Nu

nu de auto’s achter ons jaloers toeteren
omdat we niet ophouden elkaar te kussen op het kruispunt,
nu ben ik echt bang voor u
en ik vraag me af of het niet beter zou zijn
-je bent nog op tijd-
uit uw ogen te vluchten zoals je vlucht uit een verkeersopstopping
want u maakt me gek,
en we zullen vervallen in hetzelfde oude liedje,
en misschien wilde ik niet dat dit wat nu gebeurt
ooit zou zijn gebeurd.

 

(Eerder geplaatst januari 2016)

Subcategorieën

 

Twee maal de helft en een geel strikje