Voor Mai; een moeder
Jan Hanlo was een verwend moederskindje. Een homo met pedofiele neigingen.
Streng katholiek, een stevige roker en nog steviger drinker, een ruziezoeker, een psychoot die zomaar van een dak afstapte.
Iemand die een jongetje van twaalf jaar uit Marokko ontvoerde. Een man die volgens zijn biograaf Hans Renders in een inrichting in Heilo gecastreerd werd.
Jan Hanlo was ook een groot en bijzonder dichter.
Het gedicht ’s Morgens is opgedragen aan Mai. Dat is zijn moeder.
Het gaat zo
Van Jan Hanlo
‘s Morgens
Voor Mai
Het was half vijf ’s morgens in April
Ik liep, en floot de St. Louis Blues
Maar ik floot die op mijn eigen wijze
Al fluitend dacht ik: mocht mijn fluiten
gelijken op de zang van de grote lijster
En waarlijk, na enige tijd geleek mijn
fluiten van de St. Louis Blues
Op de zang van de grote lijster:
turdus viscivorus
Moederfixatie
Jan Hanlo werd in 1912 geboren in Bandung op Java.
Zijn ouders scheidden vlak daarna en Jan ging met zijn moeder Maria Crombach terug naar Deurne in Brabant.
Baboe Tjoetje ging ook mee. Zij verbasterde Mama in Mai en Jan bleef zijn moeder altijd zo noemen.
Hij droeg niet alleen dit gedicht aan haar op Nee.. Al zijn boeken zijn opgedragen aan Mai.
Hans Renders schrijft in zijn uiterst boeiende Hanlobiografie ‘Zo meen ik dat ook jij bent’ diverse keren over de innige band tussen moeder & zoon.
‘Hij had een moederfixatie’.
Jan Hanlo wilde niet volwassen worden; hij leed aan het zogeheten Peter Pan syndroom.
Jan bleef bij zijn moeder in bed slapen tot hij volwassen was. En zijn eerste geschreven woorden die bewaard zijn gebleven -hij was toen zes jaar- zijn voor zijn moeder: ’Maitje, Uw liefhebbende Zoontje Jan’.
In 1949 verscheen zijn beroemde klankdicht De Mus, dat in zekere zin een voorbode was van het nog veel beroemdere Oote dat hij in 1952 publiceerde.
De Mus
Tjielp tjielp -tjielp tjielp tjielp
tjielp tjielp tjielp -tjielp tjielp
tjielp tjielp tjielp tjielp tjielp tjielp
tjielp tjielp tjielp
Tjielp
Etc.
Bewierookt & verguisd
En dan komt Oote. Eén van de meest besproken, bewierookte, verguisde en belachelijk gemaakte gedichten uit de Nederlandse literatuur.
Jarenlang; eigenlijk wordt dit gedicht nog steeds aangehaald.
Hanlo werd op straat nageroepen met Boeh.
Jaap Goedegebuure vergeleek het met En Rade van Jan Engelman. (Poezië 57)
Gerrit Komrij noemde het een Kijkgedicht.
En voor allerlei andere vergelijkingen, commentaren etc. verwijs ik naar de biografie van Hans Renders, verschenen bij de Bezige Bij.
Die geeft bovendien een angstaanjagend beeld van de naoorlogse psychiatrie in Nederland, waar tot in 1969 castraties werden uitgevoerd.
‘Om zijn eigen puurheid te bewaren, zijn dwangmatige lustgevoelens te overwinnen, had hij zich vrijwillig laten verminken’
OOTE
Oote oote oote
Boe
Oote oote
Oote oote oote boe
Oe oe
Oe oe oote oote oote
A
A a a
Oote a a a
Oote oe oe
Oe oe oe
Oe oe oe oe oe
Oe oe oe oe oe
Oe oe oe oe oe oe oe
Oe oe oe etc.
Oote oote oote
Eh eh euh
Euh euh etc.
Oote oote oote boe
etc.
etc. etc.
Hoe boe boe boe
Hoe boe boe boe
B boe
Boe oe oe
Oe oe (etc.)
Oe oe oe oe
etc.
Eh eh euh euh euh
Oo-eh oo-eh o-eh eh eh eh
Ah ach ah ach ach ah a a
Oh ohh ohh hh hhh (etc.)
Hhd d d
Hdd
D d d d da
D dda d dda da
D da d da d da d da d da da
da
Da da demband
Demband demband dembrand dembrandt
Dembrandt Dembrandt Dembrandt
Da do do do da do do do
Do do da do deu d
Do do do deu deu doe deu deu
Deu deu deu da dd deu
Deu deu deu deu
Kneu kneu kneu kneu ote kneu eur
Kneu kneu ote kneu eur
Kneu ote ote ote ote ote
Ote ote ote
Ote ote
Boe
Oote oote oote boe
Oote oote boe oote oote boe
Opwinding
Luister naar Hans Renders, die in het VPRO-programma OVT vertelt over de opwinding die in april 1952 ontstond na publicatie van dit gedicht.
Vanaf 5'40''