Aardrijkskunde (94)


 Botsende grenzen & schuivende continenten

Ik kreeg de suggestie om iets te schrijven over transcontinentale landen. Dat zijn landen die in twee continenten liggen. Het leek een vrij eenvoudige klus, maar dat viel tegen.
     
Er doen zich namelijk een paar problemen voor.

a. De grenzen tussen de continenten zijn niet officieel vastgelegd. Diverse instituten en landen zijn het niet eens over die grenzen.

b. Gaat het alleen om aaneengesloten landoppervlaktes of tellen we eilanden en overzeese gebiedsdelen mee?


Euraziatische grens

Kijk even naar dit kaartje. De grens tussen Europa (lichtblauw) en Azië (donkerblauw) zoals die wordt aangehouden door de National Geographic Society.

      Volgens deze scheidslijn zijn er tussen deze continenten over land vijf transcontinentale staten. Rusland, Kazakhstan, Georgië , Azerbeidzjan en Turkije.

      Dit bordje bijvoorbeeld staat bij de transcontinentale stad Magnitogorsk in Rusland.

      En hieronder de Ural rivier bij de stad Afyrau in West-Kazakhstan, de grens tussen Europa en Azië .

 

 

 Ural Rivier


Suez Kanaal

 

 

 

    Volgens veel bronnen is het Suez Kanaal de grens tussen Afrika en Azië .


     Als je dat aanhoudt is Egypte een transcontinentaal land, want de Sinai ligt dan in Azië.

 

 

 

 

 

 
Panama Kanaal.

Datzelfde geldt voor Panama als het kanaal daar de grens vormt tussen Noord- en Zuid-Amerika. Maar hier spreken veel bronnen elkaar tegen.

Nederland

Als we eilanden en overzeese gebiedsdelen meetellen wordt het veel ingewikkelder.

Indonesië bijvoorbeeld hoort met Sumatra en Java bij Azië , maar met Papua (voormalig Nederlands Nieuw-Guinea) bij Oceanië . Spanje hoort met de Canarische eilanden en de Spaanse exclaves Ceuta en Melilla in Marokko ook bij Afrika.

      Het koninkrijk Nederland is dan met de Antillen een transcontinentaal of zelfs een tricontinentaal land. De bovenwindse eilanden Saba, St. Eustatius en Sint Maarten horen bij Noord-Amerika en de benedenwindse eilanden Curaçao, Bonaire en Aruba worden ingedeeld bij Zuid-Amerika.

Frankrijk in zes continenten

Nog leuker is het met Frankrijk. Dat ligt namelijk in zes continenten.

Frankrijk in Europa. Guadeloupe, Martinique, Saint-Martin, Saint-Barthélemy en Saint-Pierre en Miquelon in Noord-Amerika. Frans Guyana in Zuid-Amerika. Mayotte en Réunion in Afrika, Nieuw Caledonië , Frans Polynesië en Wallis et Fortuna liggen in Oceanië en Adélieland (rechts)  in Antarctica

(Aangepaste versie)
                                                                                                             

 

Voorspellende vooroordelen

 

 

Tien jaar geleden ontdekte ik deze Atlas of Prejudice, een Atlas van Vooroordelen dus.
       Het was gemaakt door de Bulgaar Yanko Tsvetkov en werd een enorm succes. Vertalingen in 't Engels, Duits en Russisch.

      Waren het feiten of meningen. Was het bla-bla? Humor? Flauwekul?

Het was eigenlijk van alles een beetje.
      Maar Tsvetkov was niet alleen een humoristisch en gedetailleerd waarnemer; hij was ook een voospeller en een scherp analist. Zo scherp dat hij ermee is opgehouden.

En de reden is onderstaande kaart uit 2014:
Europa volgens Putin.

 

 

  Het Europa van Putin

Expansie

Oekraine is in het hoofd van Putin dan al ''old new Russia''. In Roemenië en Slowakije wonen fascisten, de Witrussen zijn gebleekte Russen en horen dus eigenlijk ook bij de Union. Homohaat is dan al volop aanwezig. Frankrijk, Duitsland en Spanje zitten vol met incestueuze homo's, in Nederland wonen gender benders, manwijven dus of zo u wilt wijfmannen en in België wonen babymoordenaars. (Dutroux)
Maar na de inval van Rusland in Oekraine vond Tsjetkov het dus wel genoeg.

Hij schreef:

My Atlas of Prejudice was born in 2009, when a gas dispute between Russia and Ukraine triggered an energy crisis across Eastern Europe.

As an Eastern European who remembers communism, I don’t have the convenient luxury to blame the West for everything tragic that happens in this world. Even in 2009, I thought of Russia as an ominous force that was biding its time to bare its teeth. And time gradually proved I was right.

But no matter how suspicious I was of Russia’s ambitions, I couldn’t imagine that one day Putin would launch a full-scale invasion of Ukraine, justifying it with arguments that don’t hold water even on a kindergarten playground. Most of them sound too ridiculous to merit any serious rebuttal, but there is one that sends chills down my spine. The accusation that the West promotes “pseudo values contrary to human nature” reeks of unrestrained hatred and homophobia.

I’m looking at the map above and I can’t laugh anymore. What was once a joke is now full-blown horror. The Europe of 2009 is fianlly dead and along with it, died my project.


Jammer

 En toch is het jammer. Kijk even naar dit kaartje. Europa gezien door de ogen van Amerikanen.

Dat het hier gaat om verzonnen vooroordelen lijkt me duidelijk. De doorsnee Amerikaan kan niet of met moeite op een landkaart buurland Mexico aanwijzen, laat staan dat ze de landen in Europa geografisch kunnen duiden. Laat staan dat ze zouden weten dat Dracula uit Roemenië komt.
      Dat er nog steeds communisten in Rusland wonen en dat de Scandinavische landen een socialistische heilsstaat vormen zou inderdaad nog wel eens een Amerikaans vooroordeel kunnen zijn.

      Grappig: Nederland is Sodom, in voormalig Joegoslavië vallen nog steeds bommen en in Frankrijk wonen mensen die uit hun oksels stinken. WTF staat op de Kaukasus en dat staat voor What the fuck?

      De atlas telt nog veel meer van dit soort kaarten. Allemaal HIER te zien.          

Nederland bijvoorbeeld staat naast sodom achtereenvolgens voor drugs (Engeland), sex (Oostenrijk), weed (Frankrijk), grass (Duitsland), homo’s (Polen), schilders (Spanje) en tulpen (Rusland).

    

2010
Kijk ook even naar dit kaartje uit 2010. . Europa alweer gezien door Russische ogen.

Oekraine is hier Zuid Rusland.

Fearmongers zou ik vertalen in paniekzaaiers. Goedkope drank is er in Bulgarije, maar de echte dronkaards wonen in Ierland. 
Moldavië is heel groot, Italie is een koopcentrum en de Zweden doen aan groepsseks      
      Tenslotte nog even het beeld dat de Europeanen hebben over het Bulgarije van Tsvetkov. Immigrants volgens Engeland, generic thieves (Oostenrijk), poor savages (Frankrijk), schnapps, (Duitsland), toiletcleaners (Spanje) , grandma‘s beach (Polen) en cheap booze volgens Rusland.

 

 

 

Rotterdam/Amsterdam-New York

Stoomboten 1902

Kijk eens naar deze leuke kaart uit de Bosatlas van 1902. Het is de grote tijd van de passagiersscheepvaart. Nederland deed met de Holland Amerika Lijn al leuk mee. Deze maatschappij was oorspronkelijk de in 1873 opgerichte Nederlandsch Amerikaansche Stoomvaart Maatschappij.
      Op de kaart zijn de Nederlandse lijnen in rood aangegeven.

Het zijn:


WEELDERIGE SALONS  

 

 CONCURRENTIE  

De HAL moest natuurlijk wél concurreren met grote maatschappijen uit Duitsland, Engeland en Frankrijk. Mooie lijnen:

Maar de mooiste is de zwarte lijn op de kaart, die zich bevindt tussen de lijnen Hamburg-Madeira-Montevideo en Liverpool-Rio de Janeiro.

Dat is de lijn:

Hoeveel mensen zouden deze tocht hebben meegemaakt? En hoe gingen ze terug?

Ik ben te laat geboren!

 

Een curieuze grens


 

Langs de rand                        

Kijk eens naar dit kaartje. De grens tussen Malawi en Tanzania. Die loopt langs de rand van het Malawimeer en niet door het midden zoals tussen Malawi en Mozambique. Curieus.
     
Dat vinden ze in Tanzania ook. Al jarenlang wordt overleg gevoerd over deze kwestie, want zo’n twee miljoen inwoners van beide landen zijn min of meer afhankelijk van dit meer. Denk bijvoorbeeld aan visserij, voedsel & transport. Bovendien zou het meer gas- en olievoorraden bevatten en zijn een Engels en een Zuid-Afrikaans bedrijf al vergunningen verleend om te boren.

      Waarom loopt die grens zo? En niet door het midden van het meer zoals bijvoorbeeld op dit kaartje hiernaast?
Simpel. Koloniale geschiedenis.
      De grenzen in Afrika zijn eind negentiende en begin twintigste eeuw veelal getrokken door ambtenaren achter tekentafels. Soms deden ze bij gebrek aan professionele cartografie maar wat. (Er gaan  verhalen dat de kaartenmakers soms met elkaar dobbelden of pokerden. En de winnaaar kreeg er dan een stukje land bij. Ik sta er niet voor in, maar het zou zomaar hier gebeurd kunnen zijn.) 

 In 1890 werd het Zanzibar-Helgoland verdrag gesloten tussen Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Dit regelde een aantal afspraken tussen beide landen. Niet alleen over Helgoland (werd Duits) en Zanzibar (was in feite al Engels) maar ook gebieden in Botswana (Brits) en de Caprivistrip in Namibië (Voormalig Duits Zuidwest-Afrika).
      Malawi bleef Brits en het toenmalige Tanganyika was tot 1916 een Duitse kolonie. De grens werd zomaar langs het meer getrokken en dat werd in 1963 nog eens bevestigd tijdens de Organisatie van Afrikaanse Eenheid in Addis Abeba Ethiopië. Overigens tegen de zin van Tanzania.
     

 

 

Calypso & Odysseus


Ogygia is een mythisch eiland. Het speelt een belangrijke rol in Homerus’ heldendicht Odyssee uit 800 voor Christus.

      Als Odysseus weer eens schipbreuk leidt komt hij terecht op Ogygia.
      Daar leeft de mooie nimf Calypso met als thuisbasis een grot met uitzicht op zee. Zij wordt hevig verliefd en slaagt erin om Odyssee zeven jaar bij zich te houden. Hij wordt een soort ‘’prisoner of love’’’. Zij zouden twee kinderen gekregen hebben.

      
      Maar ja. Odysseus was al getrouwd met Penelope.

 
Zeus zelf grijpt in en stuurt zijn bode Hermes om Calypso duidelijk te maken dat zij Odysseus moet laten gaan.
      Dat gebeurt en de overlevering wil dat O en P nog lang en gelukkig leefden.

 

Gozo & Malta

  

Bestaat Ogygia echt?
En als het bestaat, waar ligt het dan?

Over die vragen hebben veel mensen (wetenschappers, lezers, reizigers, kaart- en atlasfanaten) zich beziggehouden.
      Tot voor kort leek er een soort consensus te bestaan. Het was ’t eilandje Gozo in de archipel van Malta in de Middellandse Zee.
De beschrijvingen van het eiland, de ligging, plantengroei en de aanwezigheid van rotsen en grotten rond de Ramla Bay zouden daar een bevestiging van zijn.
  


Mljet Kroatië

  

Ook het eiland Mljet wordt vaak genoemd. Dat ligt in het huidige Kroatië in de Adriatische Zee ten zuidwesten van Dubrovnik.
      Daar bevinden zich eveneens grotten met uitzicht op zee.

  

Maar nu ben ik gestuit op een nieuwe theorie.


Isla de Perejil (Linksboven)
     

  

Dat komt zo: Ik kreeg een cadeautje; Atlas van Imaginaire Landen van Dominique Lanni. Daarin wordt verwezen naar Victor Bérard, die de Odyssee in het Frans vertaalde.
      Volgens hem wordt met Ogygia het Peterselie Eiland bedoeld. Dat is een klein eiland voor de kust van Marokko in de Middellandse Zee.
Er zijn (hoewel je dat op onderstaande foto niet zou vermoeden) watervallen en bossen met rijzige ceders en elzen, zoals in de Odyssee wordt beschreven.
  

Tja.
      Calypso (op zijn Grieks Kalypso) betekent Verborgene.

Razend knap van Homerus dat het bijna 3.000 jaar later nog veel mensen (waaronder een eenzame blogger) bezig kan houden.
      Ik vond bijvoorbeeld ook nog dit kaartje

Calypso's Island

   

 Dit eilandje ligt onder Sardinië. Maar het is mij niet geheel duidelijk wat bedoeld wordt.
      Het zou het Tunesische eilandje La Galité kunnen zijn.

Hoewel?

  

 

(Eerder geplaatst februari 2017)

 

Subcategorieën