Aardrijkskunde 32: De kaarten van mijn opa
- Details
- Hoofdcategorie: Aardrijkskunde (94)
Een heel jonge kaartenmaker
Ik kijk graag op kaarten en heb veel atlassen.
Mensen vragen mij wel eens waarom.
Tja.
Dat heb ik van mijn opa, de vader van mijn moeder.
Kijk eens naar deze mooie kaart van Italië.
Gemaakt in 1883 door mijn opa toen hij nog maar dertien jaar was.
Monnikenwerk
Hij heeft die kaart uit de eerste Bos-Atlas van 1877.
Waarschijnlijk heeft ‘ie er een carbonpapiertje over gelegd en de lijnen overgetrokken. Een monnikenwerk.
Kijk eens met wat voor precisie dat gedaan is.
Bij veel namen heeft hij eerst met potlood en liniaal evenwijdige lijnen getrokken om de letters even groot te maken.
Bergketens als de Alpen en de Apenijnen zijn met tekentjes gekenmerkt en ook de golfstromen -vooral rond de eilanden in de Adriatische Zee- zijn nauwkeurig aangebracht.
De Etna op Sicilië en de Vesuvius bij Napels lijken op uitbarsten te staan.
Triëst in Oostenrijk
Wat leert deze kaart ons nog meer?
Oostenrijk grensde in 1883 nog aan de Adriatische Zee. Triëst lag in Oostenrijk.
Dalmatië was een regio in datzelfde Oostenrijk en grensde aan Kroatië, dat overigens niet op de kaart staat.
Bosnië was toen nog Turks.
De grenzen in het noordoosten van Italië lopen tegenwoordig anders.
Geen wegen
Er staan geen wegen op de kaart.
Die waren er ook weinig, maar er was wel degelijk een verbindingsweg tussen Turijn en Brindisi.
Geen verharde weg; meer een karrespoor. Maar wel een soort handelsverbinding.
C. Glas. Hz.
Waarom heeft opa deze kaart gemaakt?
Waarschijnlijk vond hij het leuk, maar er was ook een soort noodzaak.
Hij zat op de HBS, maar er was thuis absoluut geen geld om een atlas te kopen.
Daarom heeft hij een aantal kaarten gekopieerd.
In de nalatenschap van mijn moeder heb ik namelijk nog meer kaarten gevonden.
En altijd zijn ze in die sierlijke letters ondertekend met de plaatsnaam Wormer en de datum.
Opa heette dan C. Glas Hz. C stond voor Cornelis (Kees) en Hz voor zoon van Hendricus (Henk).
Frankrijk (& Duitschland)
Elzas & Lotharingen
Deze kaart van Frankrijk maakte hij in 1882. (12 jaar oud!).
Kijk eens naar dit deel.
Straatsburg & Metz
De Frans-Duitse oorlog van 1871 is eigenlijk nog maar net afgelopen.
De Elzas met hoofdstad Straatsburg en een deel van Lotharingen met hoofdstad Metz liggen weer in ’Duitschland’.
Nancy daarentegen is Frans gebleven.
In die tijd vestigden veel Fransen uit die omgeving zich in Nancy, omdat ze weigerden Duits te worden.
(Aangepaste versie. Eerder geplaatst augustus 2014)
Vindsels186: Het gezin compleet
- Details
- Hoofdcategorie: Beelden
Zwanen in de kreek
Een vader-- en een moederzwaan
zwemmen het water op
De kinderzwanen kleven aan
die kreek biedt ze volop
Dichter bij de grond.
Vindsels 1 t/m 30
Goedemorgen 1105: Blazende zwanen
- Details
‘’Ga toch die kreek in’’
Ik volg het wandelpad langs de kreek voor mijn huis. Een smal pad.
Voor mij uit zie ik waggelende witte objecten. Als ik dichter bij kom blijken het zwanen.
Twee ouders en twee inmiddels uit de kluiten gewassen jonge beesten.
Wat te doen?
Zwanen kunnen agressief worden. Dat heb ik weleens gelezen. Dus om ze zomaar te passeren lijkt niet verstandig. Terugkeren dan? Ook zowat.
Ik kom dichterbij en dan verdwijnen ze de berm in.
Als ik ze passeer blaast de vader. Tenzij het de moeder was.
Op de weg terug lopen ze recht voor me uit weer op het pad. Maar dit keer verdwijnen ze niet in de berm.
Weer blaast de vader. Tenzij het de moeder was.
Ik klim de dijk op en ga op de rijweg lopen.
‘’Mooie vogels’’, denk ik. “Maar ga toch gewoon die kreek in. Dan zijn jullie veel mooier”.
Goedemorgen!
Poëzie 346: Gerrit Kouwenaar en Hugo Claus
- Details
LANGGELEDEN & VANDAAG
Hugo Claus was het meest bekend als romancier. Zijn Verdriet van België is ongeëvenaard. Maar ook als dichter heeft hij een prachtig oeuvre achter gelaten. De Sporen verscheen in 1993 en direct het jaar daarop kreeg hij daarvoor de eerste VSB Poëzieprijs.
In deze bundel heeft hij een gedicht opgedragen aan Gerrit Kouwenaar.
Het gaat zo:
Gelukkig dat zij jou als zoon had, je moeder
En gelukkig dat je er bent
Ratelend remmend op de
Racefiets van je vers
In dat gedicht van langgeleden en vandaag
Tussen tantes met hun gloeiend water en de
Koeken door je ooms gesneden.-
Omdat je er bent
Uitermate dichter in een
Wereld die elke dag
Eerder dichterbij dan toen ruikt
Naar de brandgeur in de jas van je vader.-
Achter je radeloze fonemen
Aan redelijke rafels geschreven
Raad ik het: je kunt het ,Gerrit, stenen verzachten
Ode of niet?
Is dit nu een ode of niet? Claus schreef het in 1983 toen Gerrit Kouwenaar 60 jaar werd. Het is opgenomen in een huldeboek onder de titel Het is zo vandaag als altijd.
Kouwenaar las het bovendien op de televisie voor, toen Hugo Claus in 2008 overleed.
Maar waar komen die radeloze fonemen vandaan en hoe redelijk zijn die geschreven rafels?
We kunnen er dan natuurlijk het best het betreffende gedicht van ‘langgeleden en vandaag’ bij halen. De tantes met hun gloeiend water en de ooms met de gesneden koeken.
Ik heb het voor u gevonden.
De dag
Op de dag dat ik er was stonden de klokken zeven
de buren praatten op de balkons over vrede
mijn vader schreef een stuk over een brand
mijn moeder was gelukkig dat zij een zoon had
de ooms sneden koek ik lag geheel gesloten
de wereld gaf prompt antwoord met sportmanifestaties
de avond was vol auto's met supporters
de tantes liepen geruisloos met gloeiend water
de krantenman op zijn racefiets groette de dokter
de ogen der stad stonden wijd open in avondzon
omdat ik er was in een kom van asfalt
omdat ik er was speelde het orgel gedempt in de verte
in de nacht kwam mijn vader met een jas vol brandgeur
hij liep op gummi bottines de trap op en af
hij heeft op het balkon een cigarillo gerookt
hij dronk een glas wijn en dacht ik kan zweven.
Twee handen vol vierkante woorden
brood en vruchten voor brood en vruchten
wind is er veel langzame stekende adem
er is één lange gapende letter
prijs de aviateur met een mechanisme
prijs de visser met het lui sleepnet
de tongstem der druiven als een oud kerklied
zinloos en onverstaanbaar en lieflijk
het brood is veel waard wit in de nachtwind
ik lig krom als een mens in lachkramp
ik ben geheel een mens op blote sandalen
tellend mijn vingers tellend mijn vingers.
Zou het lachen zwart zijn liefste
zou er altijd een moeder teveel zijn geboren
zouden de wanden naar mij toebuigen
zouden er metalen stangen door de stilte gaan
ik was de jongen die de brief moest brengen
jij was het meisje dat de brief niet ontving
wachten was vrijwel onmooglijk
wij zijn jong geworden binnen elkaar
de tranen zouden één keer droog zijn geweest
de vader zou één keer levend worden begraven
de vriendschap een bloedend standbeeld
en de pleinen vol bladeren om te vergeten.
Op 5 april 1989 werd Hugo Claus op zijn beurt 60 jaar en schreef Kouwenaar een nieuw gedicht De Dag.
Is dat een ode? Oordeel zelf. Het gaat zo:
De Dag
De wand is dun, men hoort zijn vader
de tijd opwinden, de heel fijne dove
steeds vleziger ademhaling van een machine
wiens dagen sinds jaren geteld zijn
een voorjaar is het maar voorgoed november
een slachtmaand mak als brood
de opgeheven zwaarte van een hamer
het is alsof het handschrift aarzelt
de pagina berouwt, zich afvraagt wat het moet
met al die klinkers scherven zekerheden
het licht droogt op in inkt, het raam
ziet enkel in, verhelend dat de straat
zich inslaapt in een kiek, de uitgang dicht -
Invloedrijk dichter
Gerrit Kouwenaar (1923-2014) was een invloedrijk dichter. Ook hij won voornoemde VSB Poëzieprijs (1997), maar al eerder in 1970 de P.C.Hooftprijs en in 1989 de prijs der Nederlandse letteren. Kouwenaar was vooral bekend als een soort voorman van de Vijftigers.
Zijn bloemlezing Vijf 5tigers kreeg opmerkelijk veel aandacht. Hierin is werk opgenomen van Remco Campert, Lucebert, Bert Schierbeek, Jan Elburg en van hemzelf.
Grote afwezigen zijn Simon Vinkenoog en … Hugo Claus.