Details

 

Voorjaar 2004 

Een bloedstollend mooie tocht

 

Geel & modderig

De monding van de Essequibo River bij Parika -ten westen van Georgetown de hoofdstad van Guyana in Zuid-Amerika- is tien kilometer breed.
      Er liggen verspreid in die monding talloze eilandjes. Het water is geel en modderig.
Ik zit met een zwemvest om in een soort sloep. Samen met René van Dongen, een Nederlander die hier voor Unicef werkt.
      De piloot is een goedlachse jongeman , die -als het even kan- zijn 150 PK motor op volle toeren jaagt.
Het is een enerverende tocht van zo’n 50 minuten voordat we bij de kust in de buurt van Spring Garden aanmeren.

 

Reservaat in het groen

We zijn op weg naar het Indianenreservaat Santa Rosa in het noordwesten van deze voormalige Nederlandse en Engelse kolonie.
      De mensen spreken hier Engels met een tongval die verrassend goed te volgen is.
We hebben speciale toestemming gekregen van het Ministerie van Indianenzaken om deze reis te maken.
      René is al eens in dit gebied actief geweest en het helpt dat zijn vrouw uit Trinidad op het Ministerie werkt.

 

Moruka River

We nemen een taxi en rijden naar het plaatsje Charity. ‘Nu begint het pas echt’, zegt René .
      Opnieuw klimmen we in zo’n bootje met buitenboordmotor.
Zes Indianen gaan met ons mee. Ze hebben heel veel spullen bij zich. Gekocht op de Stabroekmarkt in Georgetown.

We verlaten de Pomeroon River en gaan de Atlantische Oceaan op. Een half uurtje vaart het bootje met een snelheid van zestig kilometer per uur.
      Dan bereiken we de monding van de smalle Moruka River. De tocht wordt nu bloedstollend mooi.
Nog zo’n drie uur varen en dan bereiken we het plaatsje Moruka, dat ’t centrum is van het Santa Rosa Reservaat.

 

Huatzin
Het water is pikzwart.
      Mangrovebomen zijn er met luchtwortels.
En overal krijsen de meest exotische vogels, waaronder de Huatzin, de nationale vogel van Guyana.

Het landschap verandert langzaam in Savannen met wetlands.
      De rivier wordt soms een moeras, waar de piloot heel langzaam en behoedzaam moet varen.
Hij kent de rivier goed, want hij heeft deze tocht vaker gemaakt.
      Hij rept over een Mocco-Mocco vegetatie.

 

Uitgeholde boomstammen

  Wij stoppen twee keer om een paar Indianen uit te laten. 

      De boot kan hier niet aanmeren zodat de mensen met al hun spullen door het water moeten waden.
Soms komen we Indianen tegen in uitgeholde boomstammen. De piloot neemt dan gas terug en groet vriendelijk.
      Alles is rustig; alles is vredig.
We bereiken het dorpje en kunnen terecht in een zeer eenvoudige lodge aan de rivier. Zo'n twee kilometer buiten het plaatsje.
      Kleine kamertjes met kreupele bedden.
Geen elektriciteit is hier en uit de kraan komt een klein straaltje koud water.

　

Amerindians

De volgende dag soppen we langs de rivier naar Moruka.
      Amerindians wonen hier. WaiWai’s en Arawaks.
      Zo’n 15.000 in het hele reservaat. In het dorpje wonen de mensen in eenvoudige huisjes.
Ze hebben een stukje grond en zijn zelfvoorzienend.

 

Uncle Basil

Op het plaatselijke marktje zijn vooral de eerste levensbehoeftes te koop.
      Vanuit omringende dorpen zijn de mensen met hun boomstammen over de riviertjes naar hier gekomen om spulletjes te verkopen. 
Er is een school en er is een kerk. De Katholieke Missie heeft ook in dit afgelegen gebied zijn sporen nagelaten.

De meest kleurrijke inwoner van Moruka is Uncle Basil. Een leraar, een dichter en een singer-songwriter.
      Hij maakt teksten over de Amerindians. Over de cultuur en de tradities. Maar ook over het verloren gaan van die tradities.
Het dorp ligt relatief dicht bij de kust en omdat steeds meer bootjes worden uitgerust met motoren komt de jeugd vaker in aanraking met andere culturen.
      Ze gaan dat volgens Uncle Basul steeds meer kopiëren en verloochenen zo hun eigen cultuur.
Hij pakt een gitaar en gaat zingen. Mooi, enigszins gedragen. Soms met een snik in zijn stem.
      Hij heeft een zeer zwaar gehandicapte zoon van twintig. De jongen kan niet lopen en niet praten. Hij kruipt zijn kamertje uit om naar zijn vader te luisteren.
      ''Dat doet hij altijd'', zegt Uncle Basil. ''Hij vindt het niet alleen mooi; het lijkt wel alsof ook hij wil vechter voor het behoud van onze tradities, onze zeden en gewoonten.  Bovendien heeft hij in de gaten dat er bezoek is''.

En dan met een brok in zijn keel: "Hij is een lieve jongen. Heel lief''.    

 

 

 

Details

 

Whole day I drinking

In het voorjaar van 2004 was het warm, loom en vochtig in de straten van Georgetown, de hoofdstad van Guyana in Zuid Amerika. Ik was luchtig gekleed en had niet meer dan wat los geld bij me. Ik werd begeleid door twee lokale mannen. Onder mijn voet in een Nike-loopschoen zat een copy van mijn paspoort.
      Ik had namelijk een politierapport ingezien met criminaliteitscijfers. Schrikbarend. Het aantal moorden per inwoner bijvoorbeeld is drie maal zo hoog als in de USA, het aantal roofovervallen behoort tot het hoogste van Zuid-Amerika en huiselijk geweld lijkt meer regel dan uitzondering. En die cijfers waren volgens mijn zegsman nog geflatteerd. De politie was namelijk niet voldoende bemand. Volgens andere bronnen waren er ook politiemensen, die een aangifte voor wat geld lieten verdwijnen. Omdat het aantal toeristen laag is, zijn blanke voorbijgangers een gewild doelwit.
      Georgetown ligt dan wel in Zuid-Amerika, maar het heeft er verder niets mee te maken. Men spreekt er een basaal soort Engels, de bebouwing is Engels en Nederlands koloniaal, het land maakt onderdeel uit van het cricketteam van de West-Indies en men drinkt rum. Veel rum. En de muziek is Caraïbisch en niet Latijns-Amerikaans.
   

              

Om een uur of elf die ochtend belanden wij in een groot Rumhuis. Alleen toegankelijk voor mannen. Alles -inclusief de vloer en het plafond- is blauw in dit huis. Veel mannen zijn aangeschoten om niet te zeggen ladderzat. Ze zijn luidruchtig. Er wordt harde muziek gedraaid. Rummuziek, zoals ze mij duidelijk maken. Als je namelijk rum drinkt, moet je naar rummuziek luisteren.
      Een man stapt op mij af en zegt: ‘Hey man. Take a drink b’fore I kill ye‘.

  

De rum is er in vele soorten. De beste is El Dorado. Een merk dat vrijwel ieder jaar wordt uitgeroepen tot de beste rum ter wereld. Het is er van 3, 5, 8, 12, 15, en 21 jaar oud.

En dan is er de muziek. Bijvoorbeeld:

Whole day I drinking

Rum drinkers

Rum is meh lover

Bring me the rum & Rum in the morning

 

Details

 

Voorjaar 2004

Een kokosnoot als wicket

In het voorjaar van 2004 liep ik zomaar wat door de straten van Georgetown, de hoofdstad van Guyana in Zuid Amerika. Mijn begeleider was René van Dongen, die daar voor Unicef werkte en vlakbij zee woonde met zijn vrouw uit Trinidad en twee puberende nichtjes. In een stil straatje speelden jongens & een enkel meisje cricket. De bal was met elastiekjes in elkaar gefrommeld, het bat een platgemaakte boomstronk. Het wicket was een grote kokosnoot waarop ze wiebelende houtjes hadden gelegd.. Er waren goede spelertjes bij. Zelfs een kleine spin bowler, die veel grotere jongetjes regelmatig uitgooide.
      Cricket is de nationale sport in Guyana. Het is namelijk een voormalige Engelse kolonie. Hoewel: het is ook 200 jaar van Nederland geweest. En dat kan je zien aan de kanalen door de stad en een enkel sluisje. Je kunt het terugvinden in de architectuur van sommige oude gebouwen, er is een wijk die Werk & Rust heet; er is de Vlissingen road en alle boodschappen kun je doen op de Stabroekmarkt.
      Guyana heeft geen eigen cricketteam. Het is in deze sport onderdeel van de West-Indies. Daar zitten ook spelers in van Jamaica, St.Kitts en Nevis, Trinidad & Tobago en Barbados. Om er een paar te noemen.

In die weken in 2004 werd in de Caraïben het wereldkampioenschap cricket gespeekld.  Er deden zestien landen mee, waarvan vijftien met een Angelsaksische achtergrond. De zestiende was Nederland, dat dan ook geen schijn van kans maakte.     
       Toen wij door die straten liepen riepen de mensen met enige regelmaat ‘congratulations’. De West-Indies hadden de dag tevoren namelijk in Georgetown tegen Engeland gespeeld en voor ’t eerst in vele jaren hadden de Engelsen gewonnen. Iedereen ging ervan uit dat wij Engelse toeschouwers waren, die nog even de stad wilden zien..    

Het opgeknapte bordje

Aan de rand van het ''speelveld'' zat een zwaar gehandicapt jongetje in zijn rolstoel achter een tafeltje.
      Hij had daar spulletjes uitgestald om te verkopen.
Ondermeer dit bordje..

 

''Luxe'' spullen

De verkoop lukte niet zo goed. Er waren weinig mensen. Bovendien is Guyana een erg arm land. 
      Op Haïta na het armste land van ‘Het Westen’.
De mensen daar hebben geen geld om ’luxe’ spullen te kopen. Ook niet van een gehandicapt kind.

Toeristen zijn er in dit land maar weinig.
      Het was dus logisch dat de jongen al zijn hoop op mij gevestigd had.
Hij had ondermeer tasjes, ringen, schrijfpapier en bestek.
      Ik kocht een paar dingen, maar werd pas echt vertederd door het bordje.
Hij had ’t laten vallen.

 

 
Geen korting

Dat was natuurlijk heel jammer voor zijn nering en daarom had hij het bordje met veel geduld weer gelijmd.
      Hij wilde mij nog korting geven; dat heb ik maar laten zitten.

 

Details

 

De vermomde kalkoen

Volgens Schrijversinfo heeft hij echt bestaan: J. van Meurs (Roepnaam J.) en heeft hij omstreeks 1950 zijn standaardwerk Vermommingen voor Amateurs geschreven.


Van Kees Stip

Op een kalkoen

Te Cuyk bestelde een kalkoen
voor zestig centen dennengroen,
een ster, tien slingers, twintig kaarsen,
zes rode ballen en een paarse,
alsook het boek van J. van Meurs
‘’VERMOMMINGEN VOOR AMATEURS’’.
‘’Ik ben’’, zo sprak het beest benauwd
met Kerstmis liever boom dan bout’’.



Klik HIER voor alle ZoekPoëzie

 

Details

 

Bibliotheek: Het hart van de campagne

    


Winterbloei

    (Door Marga de Graaf, bibliothecaresse te Bellingwolde)

     De maand november staat in het teken van Nederland leest. Het thema dit jaar is Duurzaamheid.   De bibliotheken geven een bloemlezing van natuurverhalen van Jan Wolkers cadeau met als titel Winterbloei.
      De bundel is samengesteld door Onno Blom en bevat zowel gepubliceerd als ongepubliceerd werk van Jan Wolkers. Aaf Brandt Corstius schrijft columns bij de teksten van Jan en het voorwoord is van Ronald Giphart.
      Nederland Leest Junior, dit jaar een heruitgave van Borealis van de auteur Marloes Morshuis, sluit naadloos aan op duurzaamheid.

Duurzaamheid

Lente of winter, de natuur blijft prachtig in alle seizoenen. Maar ze is ook kwetsbaar en van slag. In tijden van klimaatsverandering, smeltende ijskappen en klimaatspijbelaars wordt de roep om duurzaamheid luider en duidelijker.
      Steeds meer mensen vragen zich af wat ze zelf kunnen doen om een gezonde en diverse leefwereld te behouden voor de toekomst. Al dan niet beïnvloed door de publieke opinie. Over dit onderwerp gaan we met elkaar in gesprek in bibliotheken door heel Nederland.
      Maar er gebeurt meer. Bibliotheken organiseren activiteiten die op dit thema aansluiten. Voorbeelden hiervan zijn de repair-cafés, de natuur in met de buitenbieb, het organiseren van leesclubs en de aanschaf van boeken over duurzaamheid.
      De bibliotheek is het hart van de campagne en een ideale plek om samen te komen om eens lekker te brainstormen over de zin en de onzin van duurzaamheid.


Leuk leesvoer

Dit is de grootste nationale leescampagne die zich voornamelijk afspeelt in de bibliotheek. Hierbuiten hoor ik er weinig over; hoe kan dit?
      We doen ons best om ieder jaar een mooi thema te bedenken dat aansluit op de belevingswereld van veel mensen. In 2016 was dat democratie, in 2017 robotica en in 2018 voeding. Leden en niet-leden van de bieb kunnen gratis een boek ophalen in een deelnemende bibliotheek. Leuk leesvoer om een gesprek met elkaar te voeren.

Hans

Meneer Hans van der Toolen is schrijver/vertaler/boekenverzamelaar en een wekelijkse bezoeker van onze bibliotheek.
     Geboren en getogen in Oegstgeest. Kent de familie Wolkers.
Deze man vind ik eigenlijk interessanter dan meneer Wolkers, of mag ik dat niet zeggen?
      Nou ja, Hans leeft en Jan is dood. Dan heb je meer aan Hans, althans in gesprekken en die zijn onderhoudend. Jan leeft voort in zijn kunstwerken en verhalen.

Dick & Paul

Wij vinden het ieder jaar weer leuk om een boekje weg te mogen geven tijdens Nederland Leest - het voelt alsof je de mensen een cadeautje geeft.
      Dick en Paul, docenten van de computercursus Klik & Tik, zetten een discussie op over Jan Wolkers. De mannen hebben de cursisten eerst lekker aan het werk gezet en houden ondertussen een wakend oog op de voortgang.
      Paul is een handige monsieur; zijn oog valt tijdens het gesprek op een boek. ‘Zeg Dick, zie je dat boek over stofferen staan? Een heidens karwei, maar als je na de klus achterover leunt in je nieuw overtrokken stoel kun je plausibel denken - was ik even duurzaam bezig.’ Ha, en dat vind ik nou zo geweldig, als een boek je aan het denken zet. I love my job!
    
Roelie & Henk

Dan zie ik Roelie en Henk Panneman binnenlopen. Pensionados en enthousiaste bezoekers van onze bieb. Henk verdiende in zijn arbeidzame leven de kost als schoolmeester en was verder ondermeer directeur van een internaat in Sellingen. Henk praat graag honderduit; een boeiend verteller/ Ik hang aan zijn lippen.
      Henk is geboren in een ondernemend gezin, moeder runde een ‘Winkel van Sinkel’ en vader werkte ook heel hard. Henk vertelt zo veel, dat niet alles blijft ‘hangen,’ -zal aan mij liggen-. Na een kwartier bedenk ik dat ik nog heel veel werk te doen heb en breek het gesprek een beetje schromend af. Zijn levensverhaal zou in een boek passen, echt. Volgende week gaan we verder waar we gebleven zijn, in Hoofddorp.
      Roelie, de vrouw van Henk, is verpleegster geweest. Zij gaat geduldig ergens zitten als Henk in de vertelmodus staat. Geniet mee, al kent ze de verhalen van haver tot gort. Ze leest onze ‘Aanraders,’ en om op adem te komen leent ze tussendoor een ‘Chicklit.’
      In haar tasje huist een kattebelletje dat ik ooit voor haar heb geschreven met boektitels waarvan ik dacht dat ze die het lezen waard zou vinden. Roelie ‘verdronk’ namelijk een beetje in het aanbod van onze bieb, als reminder en op verzoek schreef ik de leestips voor haar op.
    
 

Blij met het Nederland Leest cadeau zinkt ze weg in onze roze stoel, Henk babbelt er nog steeds lustig op los, ze vindt het wel even goed en verdwijnt in de verhalen van Jan.
Hoe zou dit Bloemendaalse meisje toch aan Veelerveense Henk gekomen zijn?
      Aan zijn lippen blijven hangen?

 
Klik HIER voor alle biebverhalen

Luister HIER naar het Marathon-Interview van uw bloghouder met Jan Wolkers. (1986)