Details
Hoofdcategorie: Beelden

 

Van Grotestraat naar Industrieweg


Voorstraten vind je vooral in dorpen en stadjes op de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden. Maar ze zijn er ook in andere provincies. Veel in Friesland bijvoorbeeld. In België zijn er ook een paar net als in Zuid-Afrika. En er is er één op Sint Maarten in de Caraïben.   
      De Voorstraat, die vaak van de haven -of de dijk- naar het centrum gaat, is vrijwel altijd de belangrijkste straat. De mooiste panden, de beste winkels, het -voormalige- raadhuis en ook een kerk.
      Aan de hand van oude ansichtkaarten en recente foto’s portretteer ik een aantal van die Voorstraten.

Hoe was het en hoe ziet het er nu uit.


Heesbeen, Land van Heusden

De mensen staan op de hoek van de Grotestraat en de Voorstraat in Heesbeen, een gehucht dat valt onder de gemeente Heusden in Noord-Brabant.
      De foto is genaakt rond 1920, toen inwoners van het dorp het initiatief namen om de weg te asfalteren. Het bleef beperkt tot de Grotestraat want de Voorstraat is niet geasfalteerd.
      Om de foto wat op te fleuren is een jonge vrouw bereid gevonden om ook te poseren.
En... weet iemand hier; vierde van links is Gijsbert Bax.  


Kruising anno 2019.

Voorgrond: Grotestraat. Links de Voorstraat


Landelijk



Heesbeen is klein. Het heeft zo’n 170 inwoners. De Grotestraat is onmiskenbaar het centrum. De Voorstraat ligt zeer landelijk.
      Er staat een dorpshuis en verder een paar boerderijen en wat vrijstaande huizen. Overal is een vrij uitzicht.
In vrijwel niets komt de Voorstraat van Heesbeen overeen met de inleiding.


Dorpshuis Den Hoek


Tuin


Heusdensebrug

Vrijwel overal in Heesbeen zie je de brug over de Bergsche Maas.


Rupsen

Je ziet vanuit Heesbeen ook de contouren van de vesting Heusden. Je kunt ernaar toe lopen over een weg die omlijst wordt door mooie eiken.
      Wel uitijken voor de processierups.


Vesting

 

 Klik HIER voor alle Voorstraten; incl. de mooiste, kortste en langste

 

Details

 

Het biljet van € 200,--

Het was vrijdagochtend kwart over acht. Ik deed snel een boodschap bij mijn plaatselijke Albert Heijn. Voor mij bij de kassa moet een mevrouw drie euro en 35 cent afrekenen voor wat broodjes, een potje jam en een tube mayonaise. Zij legt een biljet van 200 Euro neer.
      De caissière kijkt hier nogal ongelukkig bij. 'Daar heb ik niet van terug', zegt zij. Als de mevrouw wat tegenstribbelt -'u hebt toch wel biljetten van 50 Euro in kas'- zegt het meisje achter de kassa, dat ze biljetten van 200 euro niet mag accepteren.
 
In de inmiddels steeds langer wordende rij, ontstaat enige commotie. Discussie. Meningsverschil. Allerlei argumenten pro en contra passeren.
      "Zo'n biljet is toch een wettig betaalmiddel. Dat mag niet geweigerd worden".
      "Ze kunnen natuurlijk niet controleren of het een vals biljet is''.
      ''Als ze van die grote biljetten in kas hebben, zijn ze interessanter voor overvallers''.
      ''Als je zo'n klein bedrag moet afrekenen is het idioot om met zo'n groot bedrag te willen betalen''.



Gedoe op de Azoren

Ik heb eens nagegaan of iemand de moeite heeft genomen om hierover een rechtszaak te beginnen, maar daar heb ik niets over kunnen vinden. Er is wel een soort consensus. Winkeliers mogen biljetten van 200 of 500 Euro weigeren. Ook biljetten van 100 of 50. Ze kunnen zelfs eisen dat er helemaal niet cash betaald wordt, maar dat men pint of zo. Het wordt dan wel aangeraden om dat duidelijk kenbaar te maken.
      Ooit heb ik daar zelf wat moeilijkheden mee ondervonden. In februari 2002 ging ik voor de VPRO naar de Azoren, een Portugese eilandengroep in de Atlantische Oceaan. De Euro was net ingevoerd. Ik kreeg cash geld mee. 2500 Euro. Daar zaten twee biljetten van 500 Euro, drie biljetten van 200 en vijf biljetten van 100 tussen. Nu zou ik geweigerd hebben om daarmee op pad te gaan, maar omdat het hier een nieuw betaalmiddel betrof, vond ik het wel goed. Dat bleek niet zo verstandig. Ik huurde een auto en moest 300 Euro borg betalen. Geen probleem: één biljet van 200 en één van 100. 

Maar de verhuurder weigerde om de biljetten aan te nemen. ''Ga maar naar de bank'', was zijn advies. Ik betaalde toen maar met een creditcard.
De volgende dag ging ik naar een bank, maar ook daar werden de biljetten geweigerd. Uiteindelijk heb ik ze weer mee naar huis genomen.

Gedoe in Zimbabwei

Nog gekker was het in Zimbabwe waar ik in 1995 was. Ditmaal was ik uitgerust met Amerikaanse dollars. Het begon met het hotel. Ik kocht daar wat in een winkeltje en wilde met een biljet van twintig dollar betalen.
       De man achter de toonbank bekeek het biljet goed en zei dat hij het niet kon accepteren. Er zat namelijk een scheurtje in.
Ook toen ging ik naar een bank om die dollars te wisselen. Ieder papier werd grondig bekeken. Een scheurtje, een vouwtje, een andere ongerechtigheid, alles werd geweigerd.
      Die dollarbiljetten zijn vaak wat ouder en een vouwtje zit er al snel in.
Niet meer dan twee biljetten van twintig dollar kwamen door de controle.

Het biljet van 100 biljoen dollar     

Mijn bedrijf heeft toen geld op mijn rekening gestort en zo kon ik Zimbabwaanse dollars ontvangen. Die waren toen nog wel iets waard.
      In 2015 zijn de Zimbabwaanse dollars verdwenen. De gierende inflatie onder het bewind van Mugabe had tot volstrekt krankzinnige situaties geleid. Uiteindelijk werd een biljet van 100 biljoen dollar gedrukt. Daar kon je nog geen ijsje voor kopen.



 

Details

 

Een duimpiano als nationaal symbool


Soonga Road Hwange

Op zondag 17 september 1995 liep ik rond het middaguur op Soonga Road in het stadje Hwange in het noordwesten van Zimbabwe.
      Het was lekker weer en druk op straat. Veel mensen gingen naar of kwamen uit een kerk. Er waren veel kerken in Hwange. Een apostolische en een evangelische bijvoorbeeld. Verder waren er gebouwen van Zevende Dag Adventisten, Anglicanen, Lutheranen, Presbyteranen, Methodisten, R. Katholieken en waarschijnlijk nog wel meer.
      Zending & missie nietwaar. Ze hebben daar hun stempel meer dan gedrukt.

Het stadje ligt vlakbij het beroemdste wildpark van het land en zo’n honderd kilometer ten oosten van de Victoria watervallen, de grootste toeristische trekpleister. Het profiteerde daar niet heel erg van, want het maakte een uitgeleefde, vervallen -om niet te zeggen- verkrotte indruk.
      Ineens kwam mij daar een Marimba-gezelschap tegemoet. Vijf jongens van een jaar of twintig, die vrolijk musicerend door de straat gingen. Ik had een bandrecorder bij mij en vroeg of ik opnames mocht maken. 
      Graag, heel graag Mister.
Zij hielden stil en gaven daar in die drukke straat een prachtig concert, waar steeds meer mensen op af kwamen. Ze hadden grote en kleine instrumenten. Sommige van die kleine dingen werden bespeeld met de duimen of -beter- met de nagels van de duimen.
      Het was mooi, ritmisch en gevoelig.   

  


Cadeautje

Toen ze weer verder gingen kreeg ik een cadeautje. Deze duimpiano, die ze in Zimbabwe Mbira noemen. Het geeft een mooi geluid, dat nog veel mooier en rijker wordt als je het instrument in een uitgeholde kalebas houdt. Het wordt dan akoestisch versterkt.
      Mijn klankkastje is van bewerkt hout en heeft zeven metalen tongen. Ik heb het nog even geprobeerd en de Mbira doet het nog goed. Het vereist overigens nog verdomd veel oefening om er een enigszins behoorlijk ritmisch geluid uit te krijgen. Het lijkt me ook niet zo goed voor je nagels. Maar die schijnen veel sterker te worden als je er regelmatig op speelt. 

De Mbira is in Zimbabwe niet alleen het nationale muziekinstrument; het is ook een instrument om tot rust en bezinning te komen, om te healen of een spirituele of meditatieve ervaring te ondergaan. Het wordt ook gebruikt bij rituelen om de voorvaderen te eren.
      Luister HIER naar de uitleg van prof. Anand Prahlad.

     Eén van de beroemdste vertolkers was Chiwoniso Maraire.
Zij trad onder meer op bij de VPRO in Vrije Geluiden.
      HIER     
      Chiwoniso overleed in 2013 aan de gevolgen van een longontsteking. Zij was pas 37 jaar.
     
      En luister HIER naar zo’n orkestje. Dat staat ook voor de gebruikelijke Zimbabwaanse chaos.  

      Een paar dagen later zag ik in het stadje Victoria Falls kinderen, die naar school gingen onderweg op de Mbira spelen. Ze zongen er ook bij.

      Wat drinken we?
 Bier. Zambezibier.
      Een soort nationaal drankje.

 

Details
Hoofdcategorie: Reizen (297)

Najaar 1995

Bavianen afschieten

Image

Ik hoor een schot. Dat is raar.
      Want ik lig in bed op een luxueuze kamer in één van de meest prestigieuze hotels ter wereld; het Victoria Falls hotel bij de beroemde watervallen in Zimbabwe.
      Het is half zes in de ochtend en het begint voorzichtig licht te worden.
      Ik sta op, schuif de gordijnen opzij en kijk naar de keurig aangeharkte tuin met al die hagen, Engelse gazons en Mangobomen.
      Verderop schijnt iemand met een lantaarn.
En dan hoor ik opnieuw een schot.

 

ACTIE?  

Je kunt dan een paar dingen doen.

----Gewoon doorslapen en doen alsof je niets gehoord hebt.

----Je kunt een ontbijtje nemen. Dat kan in dit hotel al vanaf een uur of vier. Verse jus, lekkere koffie, knapperige broodjes, gepocheerde en gebakken eitjes, spek, ham, saucijsjes, yoghurt en lonkend fruit.
----Je kunt naar buiten gaan en kijken wat er aan de hand is.

Ik kies voor het laatste. Schiet wat kleren aan en loop naar de plek waar ik licht zag.
      Daar staat een donkere man in uniform. Hij heeft een karabijn in zijn handen. Op de grond liggen twee bavianen. De man heeft ze doodgeschoten. Hij ziet mij aankomen en kijkt vriendelijk lachend. Image

‘Waarom doet u dat?’, vraag ik maar eens.

De man trekt een nog bredere grijns en legt uit, dat hij die opdracht heeft gekregen van de directie van het hotel. De apen klimmen namelijk in de mangobomen en eten het fruit op.
      De hotelgasten houden daar niet van. Die komen weliswaar naar Zimbabwe om naar apies en andere beesten te kijken, maar diezelfde beesten mogen vooral niet te dichtbij komen.
      Hij legt de bavianen op een kruiwagen. Groet mij vriendelijk en beent weg.
Ik kijk hem volkomen verbijsterd na.

OUD-KOLONIAAL  

Het is een merkwaardig hotel. Ik ben er tien dagen geweest. Er waren alleen maar blanke toeristen. In het restaurant moest je een jasje aan en een stropdas voor. Voor 10 US $ te huren. Op iedere blanke was een zwarte bediende. Een overigens zeer begeerd baantje. De bediendes verdienden in 1995 -omgerekend- vijftien Euro per maand. Maar ze vingen natuurlijk een veelvoud aan fooien. 
      Nobelprijswinnares Doris Lessing, die in het voormalige Rhodesië geboren werd, schrijft er in haar boek ‘Terug naar Afrika’ het volgende over:
‘In het oud-koloniale Victoria Falls Hotel, één van de heerlijkste hotels ter wereld: ruim, dromerig, traag, koel in de grote hitte- de ideale locatie voor een film van Merchant-Ivory- stond een zwarte jongeman te pronken met zijn nieuwe jeans‘.

 
      Binnen vijf minuten ben je vanuit dit behoorlijk zwaar bewaakte hotel bij de beroemde watervallen, die op de grens van Zimbabwe en Zambia liggen.
      Over een lengte van twee kilometer stort het water van de Zambezi zich  zo’n honderd meter naar beneden.
       Een uiterst spectaculair schouwspel.
 Soms zie je zes regenbogen tegelijk.

 

 

 

 


ONTDEKKING  

De watervallen werden op 16 november 1855 ontdekt door David Livingstone. Althans: zo luidt de tekst op de sokkel van zijn standbeeld.

      Dat is natuurlijk onzin. Een voorbeeld van westerse arrogantie en blank machtsdenken.

      Die watervallen bestonden al honderdduizenden jaren. De plaatselijke bevolking spreekt ook helemaal niet van de Victoria Watervallen, maar heeft het over Amanza Thunquayo, oftewel ‘Water dat als rook opstijgt‘. En liever nog over: Mosi oa Tunya en dat betekent ‘Rook die dondert‘.
      De bezettingsgraad van het hotel is niet hoger dan 30%. Het narcistische en dictatoriale schrikbewind van Mugabe heeft ervoor gezorgd dat de toeristenindustrie in het land volkomen is ingestort.

LIVINGSTONE ZAMBIA  

Als je toch naar die watervallen wilt, kun je ook naar het stadje Livingstone in het zuiden van Zambia gaan. Daar kun je een bus nemen naar de watervallen. Een fiets huren kan ook. Je zou het zelfs kunnen lopen, maar dat raad ik u bepaald niet aan. Fietsen trouwens ook niet.


      Livingstone is overigens een arm en armoedig stadje. Weinig karakteristiek. Aan de rand bevinden zich verschrikkelijke krottenwijken. In het centrum wemelt het van de hoeren, zwartgeldwisselaars en bedelende kinderen.
Op de plaatselijke muntbiljetten -de kwacha- staan de watervallen prominent.
      Op het biljet van honderd kwacha staat een zwarte man, die zijn ketens doorbreekt. Hij wordt vergezeld door een buffel. Daartussen: Mosi oa Tunya.