De dichter (half vier)

 Dit schilderij van Marc Chagall heet De Dichter (half vier).
      Het is olieverf op linnen, gemaakt in 1911 in Parijs.
Het is één van zijn bekendste werken uit zijn jonge jaren.

 

 

Hoofd op hol

De dichter zit eenzaam aan een cafétafeltje, een kop koffie in de hand.
      Zijn hoofd is op hol gebracht en zoekt inspiratie; het gedicht ligt op zijn knie, op het tafeltje een appeltje voor de dorst en de kat likt verwachtingsvol.
De fles met Eau de Vie is half leeg en dat completeert het beeld van de straalbezopen dichter, die zichzelf -het is immers half vier- met sterke koffie weer enigszins in het gareel hoopt te krijgen om zo het gedicht nog te redden.

Is dit zomaar een dichter?
      Nee!

Het is Blaise Cendrars, die in datzelfde jaar een ‘nogal wild’ gedicht had gemaakt onder de titel Marc Chagall.

In de mooie Volkskrantreeks Moderne Meesters vond ik een Nederlandse vertaling van dit gedicht.

Het gaat zo:

Marc Chagall

Hij slaapt

Nu ontwaakt hij

Ineens schildert hij

Grijpt naar een kerk schildert met een kerk

Grijpt naar een koe schildert met een koe

Een sardine

Met schedels handen meten

Schildert met de zenuwpees van een os

Al het smerige lijden van kleine jodenstadjes

Gekweld door liefdeshartstochten uit de

Russische diepte.

 

Voor Frankrijk

Dood hart en lusten

Hij schildert met dijen

Draagt in zijn achterste de ogen

Daar ligt uw aangezicht

U bent het geliefde lezer

Ik ben het

Hij is het

De eigen bruid

De winkelier op de hoek

De koeienmeid

De baker

In emmers bloed worden de jonggeborenen

Gespoeld

 

Hemelse waanzin

Muilen sproeien het modieuze

De Eiffeltoren lijkt op een proppeschieter

Gevouwen handen

Christus

Hijzelf Jezus Christus

Aan het kruis heeft hij zijn hele jeugd geleefd

Een nieuwe zelfmoord elke dag opnieuw

Ineens schildert hij niet meer

Hij was net wakker

Nu slaapt hij

Wurgt zich met een dasspeld

Chagall verbaast

Hem draagt de onsterfelijkheid

 

‘De cafédichter’ was een ode van de ene buitenlander aan de andere.

Marc Chagall werd in 1887 in een groot Joods gezin geboren in Vitebsk in Wit-Rusland.
      Hij ging in 1910 naar Parijs, betrok daar een atelier en sloot vriendschap met ondermeer Guillaume Apollinaire en Cendrars.

Blaise Cendrars werd in 1887 geboren in Chaud-de-Fonds Zwitserland.
      Hij verhuisde ook in 1910 naar Parijs, nadat hij al de hele wereld over geweest was.
Hij verzon diverse titels voor werken van Chagall, ondermeer ‘Rusland, de ezels en de anderen’.