Details

Categorie: Aardrijkskunde (94)

Gepubliceerd: 28 december 2014

Het Kalifaat van Bagdad

Leerden wij vroeger op school iets over kalifaten?  Ik kon het me niet herinneren. Dus zocht ik eens wat in mijn verzameling atlassen. Vrijwel niets te vinden. Tot ik stuitte op ‘’De kleine schoolatlas der vaderlandse en algemene geschiedenis’’ van Dr. M.G. de Boer en H.Hettema Jr. Een atlas uit 1939.

Kijk eens naar dit kaartje. Europa van 630 tot ca. 925. We zien hier Het Kalifaat van Bagdad, dat zich uitstrekt vanaf de Atlantische Oceaan tot aan het huidige Turkije en Afghanistan. Het omvat grote delen van de huidige landen Marokko, Algerije, Tunesië, Libië, Egypte, Israël, Libanon, Syrië, Jordanië, Irak en Iran. Rechtsonder het Rijk van  Mohammed  (Het huidige Saoedie-Arabië, inclusief allerlei kleinere Golfstaten). Boven, in het roodomrande oppervlak het Rijk van Karel de Grote. Links in Spanje is het Kalifaat van Cordova.
      Het heroveren van dit grote Kalifaat is dus wat I.S. voor ogen staat. Historisch besef nietwaar?
Tot je er wat meer over gaat lezen. Het bestond in diverse vormen van 749 tot 1258 en stond ook bekend onder de naam Abbasieten-Kalifaat. Hoofdstad was Bagdad. Er werd één taal gesproken: Arabisch en er was één godsdienst: Islam.

      Kunst, architectuur en literatuur waren belangrijk. Bagdad was een multi-culturele miljoenenstad. Eén van de meest geciteerde Koranverzen was: ‘’De inkt van een geleerde is heiliger dan het bloed van een martelaar’’.
      Een groot contrast –dunkt me- met de denkbeelden en activiteiten van I.S. , waar geweld, onderdrukking, onderwerping, moord en extreem nationalistisch religieus denken de boventoon voeren.

Zegt dit iets over het onderwijs van vroeger? De vraag stellen is haar beantwoorden.

Iets verderop staat een kaart van de Eerste Kruistocht , die duurde van 1096 tot 1099. Jeruzalem moest -vonden ''wij''- bevrijd worden en de Islamitische veroveringen moesten ongedaan worden gemaakt. 
      In tegenstelling tot wat ik op school leerde  (nuttig en nobel doel om die arme mensen te bevrijden en te bekeren tot het Christendom) zijn ‘’wij’’ daar als wilde beesten tekeer gegaan. Als I.S.-strijders avant la lettre dus.

Details

Categorie: Aardrijkskunde (94)

Gepubliceerd: 11 november 2014

De wereld van Massimo Pietrobon
         
Ik kreeg dit kaartje opgestuurd van een kennis. De wereld, zoals die er ongeveer 300 miljoen jaar geleden uitzag. Dit supercontinent heet in de geografie Pangea. De Italiaanse ontwerper Massimo Peitrobon tekende de huidige landen erin. Volkomen irrealistisch natuurlijk, maar toch ook weer creatief en heel leuk.  Nederland bijvoorbeeld grenst bijna aan Groenland.

Alfred Wegener

De Pangeatheorie werd al in de zeventiend eeuw gelanceerd, toen wetenschappers wereldkaarten bestudeerden en opmerkten dat de kustlijnen van de diverse continenten vrijwel geheel in elkaar pasten.  Het zou zeer aannemelijk zijn, dat die continenten uit elkaar gedreven waren.
      Later werd die theorie bevestigd en het was de Duitse meteoroloog en aardwetenschapper Alfred Wegener, die vaststelde dat alle continenten ooit aan elkaar lagen. Iets dat ook werd bevestigd door biologen, die opmerkten dat in die continenten dezelfde diergroepen voorkomen.

Pangea Ultima

Het is overigens volgens veel geologen en geografen waarschijnlijk zo dat die continenten in de toekomst weer aan elkaar zullen groeien. Dat zou over zo’n 250 miljoen jaar het geval kunnen zijn. Men noemt dit Pangea Ultima.

Details

Categorie: Aardrijkskunde (94)

Gepubliceerd: 29 september 2014

Een tocht met grote risico's

(Beroofd, onthoofd, gegijzeld of doodgeschoten)

Mijn oud-VPRO-collega Wim Bloemendaal had een tijdje geleden een vermakelijk stukje op zijn blog over een autorally in 1907.
      De race zou oorspronkelijk van Parijs naar Peking gaan, maar werd door weersomstandigheden in omgekeerde richting gehouden. Winnaar werd een Itala, waarvan de chauffeur er ondermeer voor gekozen had om een deel van die route over de Transsiberische Spoorlijn te rijden. Alles beter immers dan in de modder vast te geraken.
      Zijn stukje zette mij aan het denken. Hoe zou je anno 2014 met een auto van Amsterdam naar Peking kunnen rijden zonder het risico te lopen gegijzeld, ontvoerd, gemolesteerd, onthoofd of doodgeschoten te worden. Dat valt eerlijk gezegd nog niet mee. Want er is een aantal landen dat je absoluut moet mijden: Irak, Syrië, Afghanistan, Oekraïne. Wit-Rusland is een vazalstaat van Rusland met een hoge criminaliteit. Rusland staat momenteel ook niet op bijster goede voet met het westen.
      Kijk dan eens naar onderstaande kaart van Azië.


We rijden met een 4-W Camper naar Turkije.  Via Armenië komen we in Bakoe, de hoofdstad van Azerbaidzjan aan de Kaspische Zee. Er gaat vandaar een veerboot naar Turkmenbazi in Turkmenistan. Dat land kom je niet eenvoudig in. De wegen zijn zeer slecht en er is corruptie alom. En als je daar heelhuids doorheen komt, moet je door Oezbekistan dat ook zeer corrupt is. Ik zou het niet doen.

Als je via de Kaukasus over land naar Rusland gaat kom je in opstandige republieken als Tsjtsjenië, Ossetië of Dagestan. Vooral niet doen.
      Het beste alternatief lijkt me in Bakoe de veerboot te nemen naar Actau in Kazakhstan. Dat land heeft zich sinds zijn onafhankelijkheid nogal eigenzinnig en vrij ontwikkeld. (Nederland moet er eerdaags tegen voetballen in het kader van het Europees kampioenschap voetbal.)
Je kunt je daar behoorlijk veilig voortbewegen; de mensen zijn vriendelijk en behulpzaam.
      De wegen zijn overigens niet altijd goed en daarom is het nodig om een 4-W wagen te nemen. Bovendien een camper, want lang niet overal zul je kunnen slapen. We rijden naar de voormalige hoofdstad Almati (ooit Alma Ata) gaan Kirgizië in en steken daar de grens over naar China. Ook daar zijn de wegen niet altijd goed, maar het is te doen. De reis vergt wel de nodige tijd en je hebt geduld nodig. De veerboot gaat onregelmatig. Pas als er voldoende aanbod is vertrekt de boot. Dat kan soms weken duren.
      Als je toch overweegt om door Rusland te gaan wordt het ongeveer de bovenste route hieronder.


Je rijdt via Duitsland, Polen, Litouwen en Letland naar Estland en steekt bij Narva de grens met Rusland over.
Via Sint Petersburg naar Moskou gaan en dan globaal de route van de Transsiberische Spoorlijn volgen. Niet zoals in 1907 over de rails gaan rijden. Via Mongolië naar China. Het is te doen, maar het is om en niet altijd veilig.
      Een derde alternatief is de onderste route hieronder.


We rijden weer naar Turkije, gaan Iran door, en gaan via het zuiden van Pakistan naar India. Richting China ligt de Himalajay.
We moeten dus via Bangladesh, weer via India naar Birma (daar schijn je tegenwoordig vrij probleemloos in te kunnen) en vandaar via Laos en Vietnam naar China. Een enorme omweg. Ik zou het niet doen.

Informatie leert overigens dat Bakoe best een gezellige stad is. Je kunt daar gerust even wachten.

P.S.
Sinds januari 2022 is het ook in Kazachstan vervelend en onrustig. Ik zou er maar niet doorheen gaan. Vergeet eventuele plannen.
Blijf lekker in Europa.

Details

Categorie: Aardrijkskunde (94)

Gepubliceerd: 02 mei 2014

Gemenebest van Naties

Voor mensen die graag -zoals ik- op kaarten kijken is dit intrigerend. Het Gemenebest van Naties, ooit het Brits Gemenebest. Intrigerend omdat ik meende dat alleen voormalige Britse koloniën lid van deze organisatie konden worden.
      Maar wat doen bijvoorbeeld Mozambique (een voormalige Portugese kolonie) en Namibië (ooit Duits en na de eerste wereldoorlog langdurig bezet door Zuid-Afrika) dan op deze kaart? Zou dit een foutje zijn?

In de statuten van de Commonwealth staat het duidelijk. Een kandidaat-lid van deze organisatie moet een Britse kolonie zijn geweest of heeft een afhankelijkheidsrelatie onderhouden met een lid van het Gemenebest. Het lidmaatschap van Namibië is hiermee verklaard.
      Mozambique wilde in 1995 toegelaten worden omdat het geheel omringd werd door landen die lid zijn van het Gemenebest. Dat zou goed zijn voor de handelsbetrekkingen. Omdat Mozambique de Commonwealth gesteund had in de strijd tegen apartheid in Zuid-Afrika en Zimbabwe werd een uitzondering gemaakt.

Het kaartje is overigens niet geheel actueel. Rwanda, een voormalige Belgische kolonie werd -eveneens bij wijze van uitzondering- in 2009 toegelaten en Gambia trok zich vorig jaar terug omdat het de organisatie van neo-kolonialisme betichtte.

Nu zijn 53 onafhankelijke landen lid plus een aantal eilanden, dat nog steeds Brits is. Daar woont bijna éénderde van de wereldbevolking.

Wordt in al deze landen Engels gesproken?
      Nee!.
Uit ervaring kan ik u vertellen dat er in Mozambique en Rwanda zeer weinig mensen zijn die Engels spreken. En in Pakistan, India, Bangladesh, Guyana, Mauritius en een aantal eilanden in het Caraïbisch gebied worden dat er ook steeds minder.

Engelstalige landen

Uit deze kaarten blijkt dat er nog maar een paar landen zijn, waar Engels de ware moedertaal is (donkerrood). Dat zijn naast het Verenigd Koninkrijk, Ierland (Geen lid meer), Canada, Verenigde Staten (Nooit lid geweest), Australië en Nieuw-Zeeland. Zuid-Afrika (roze) hoort hier inmiddels ook niet meer bij.

De Fiji-eilanden zijn overigens nog steeds geschorst. Dat gebeurde nadat er in 2006 een militaire staatsgreep was gepleegd.

Lidstaten

Lidstaten zijn in Europa: Groot-Brittannië, Cyprus en Malta.
In Afrika: Zuid-Afrika (geschorst van 1961-1994), Botswana, Kameroen, Ghana, Kenia, Lesotho, Malawi, Mauritius, Mozambique, Namibië, Nigeria (geschorst van 1995-1999), Oeganda, Rwanda, Seychellen, Sierra-Leone, Swaziland, Tanzania en Zambia.

In Amerika: Antigua en Barbuda, Bahama’s, Barbados, Belize, Canada, Dominica, Grenada, Guyana, Jamaica, Saint Kitts en Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent en de Grenadines, Trinidad en Tobago.

In Azië: Bangladesh, Brunei, India, Maleisië, Maldiven, Pakistan (geschorst van 1999-2004), Singapore, Sri Lanka.

In Oceanië: Australië, Fiji eilanden (geschorst), Kiribati, Nauru, Nieuw-Zeeland, Papoea-Nieuw Guinea, Salomon eilanden, Samoa, Tonga, Tuvalu, Vanuatu.