Details

Categorie: Media (502)

Gepubliceerd: 16 augustus 2014

ARCHIEFCOLUMN verschoven

Mijn ARCHIEFCOLUMN die morgen op Radio 1 na het nieuws van elf uur zou worden uitgezonden in het VPRO-programma OVT wordt een week verschoven.
      We maken plaats voor het Europees kampioenschap atletiek in Zürich. Om negen start namelijk de marathon en die komt dan even na elf uur tot een ontknoping.
      Er doen maar liefst vier Nederlanders mee. De kansen op een medaille worden niet hoog ingeschat.
Het beste resultaat is te verwachten van Koen Raymaekers (34), die een persoonlijke toptijd heeft van 2.10.35. Hugo van den Broek (37) heeft ook een mooi P.R. (2.12.06), maar dat liep hij tien jaar geleden.
De andere deelnemers zijn Ronald Schroër (29; P.R. 2.16.19) en Olfert Molenhuis ( 30, P.R. 2.16.20).

Archiefcolumns 1: De Grote Oorlog
Archiefcolumns 2: Braziliaanse soaps
Archiefcolumns 3: De victorie van Nelson Mandela
Archiefcolumns 4: Homokanker; Een nieuwe ziekte 
Archiefcolumns 5: Het fenomeen Marathon-interview
Archiefcolumns 6: Het verschijnsel TBR(S) 

Details

Categorie: Media (502)

Gepubliceerd: 10 augustus 2014

Inzet & toewijding

Vanochtend is mijn vriendin en oud-collega Lida Iburg overleden. Longkanker. Ze was 69 jaar. Kind van de hongerwinter. Lida werkte vanaf 1984 bij de VPRO-Radio. Daarvoor was zij ondermeer redactielid en producent van Sonja’s Goed Nieuws Show.
      Zij was een karaktervolle, emotionele vrouw die altijd met grote inzet en toewijding haar werk deed.

Ik leerde haar in 1979 kennen bij een feestje van een gezamenlijke kennis. Zij vertelde toen dat het hard werken was bij de VARA. Dat ze het erg naar haar zin had, maar misschien toch wel eens iets anders wilde. Niet altijd dienstbaar zijn, maar zelf dingen verzinnen en vooral maken. Samen met haar maakte ik toen een radiodocumentaire over de problemen van kleine mensen.
      Zij had zich het lot van die mensen aangetrokken. Je mocht ze vooral geen kabouters, dwergen of lilliputters noemen.
      Later vertelde ze me, dat ze vanaf dat moment voor de radio gewonnen was. Toen de VPRO in 1984 B-Omroep werd was zij één van de 5.000 sollicitanten. Zij werd gekozen op grond van motivatie & ervaring.
      In 1988 reisde ik met haar naar San Francisco, waar wij een programma maakten over een privé gevangenis in Californië. (Reizen 94). Er waren toen namelijk plannen om in Nederland ook dergelijke gevangenissen in te richten. Wij maakten daar een counseling bij, waarbij een gedetineerde zijn levensverhaal moest vertellen. Daarna moesten alle inmates de negatieve en de positieve dingen uit het verhaal benoemen.
      Wij moesten daar ook aan meedoen. Lida was een aantrekkelijke vrouw en vooral daarom was het verschrikkelijk druk bij de counseling. Toen zij ferm verklaarde dat zij de verteller een enorme push -met geheven vuist- wilde geven, leidde dat tot enthousiast en instemmend gebrul.
      In 2001 reisden wij naar Noorwegen. Lida had namelijk een tunnelfobie en bij het plaatsje Laerdal was de langste autotunnel ter wereld geopend. (Reizen 85). Om mensen met een fobie tegemoet te komen, waren aanpassingen aangebracht. Wij vlogen naar Bergen en moesten toen 200 km rijden naar Laerdal. En passant moesten we eerst door 48 andere tunnels.
      Lida was eerst bij een fobiedeskundige langs geweest en had een paar truckjes geleerd. Aan mij vooral de taak om haar af te leiden. Toen wij de tunnel in Laerdal bereikten waren haar angsten al iets minder. De bewuste tunnel ging ze bijna fluitend door.
      Lida Iburg heeft vrijwel heel haar leven vastgelegd in plak- dag- en fotoboeken. Dat zijn er in totaal meer dan 400. Zelfs in haar laatste dagen, die zij in alle rust thuis doorbracht, heeft zij aan haar finale boek gewerkt.

Plakboek 86 (VPRO-medewerkers uit 1981)

Details

Categorie: Media (502)

Gepubliceerd: 09 augustus 2014

Veldzicht Avereest; Een TBR-Inrichting

OVT Zondag 10 augustus 2014

Morgen aflevering zes van een serie van negen zomercolumns, die ik voor de VPRO-Radio heb gemaakt. Het zijn persoonlijke herinneringen aan radioprogramma’s, waaraan ik in het verleden heb meegedaan. Ik zoek in mijn archief naar fragmenten en praat die op anekdotisch-columnistische wijze aan elkaar. De afleveringen duren ongeveer tien minuten en worden uitgezonden in het programma OVT, iedere zondagochtend na het nieuws van elf uur op Radio 1.
Deze keer korte fragmenten van gesprekken met TBR-gestelden die Ton van der Graaf en ik in 1978 voerden in de TBR-inrichting Veldzicht in Avereest.

Luister HIER

Een paar teksten.

Verwarrend & verbijsterend

In 1978 heette TBS nog gewoon TBR; ter beschikking gesteld van de regering. Er zaten toen in Nederland niet meer dan 400 mensen in die TBR. Er was vrijwel niets over bekend.
      Ton van der Graaf (links) en ik zijn toen maanden bezig geweest om zo’n TBR-inrichting binnen te komen. Uiteindelijk kregen wij toestemming om veertien dagen door te brengen in de Rijksinrichting Veldzicht in Avereest Overijssel. Dat was voor ‘t eerst in onze justitiële geschiedenis.
      Het waren verwarrende en verbijsterende dagen. We voerden lange gesprekken met de gedetineerden, met mensen dus die naast een veroordeling op grond van psychiatrische rapporten dwangmatig behandeld moesten worden. In die tijd duurde TBR twee jaar, maar in theorie kon het levenslang blijven voortduren omdat rechters steeds konden beslissen of het nog eens met een jaar of zelfs twee jaar verlengd moest worden.
      We zaten tussen kinderverkrachters, moordenaars, roofovervallers, pedofielen, serie-inbrekers en drugsverslaafden.
      Ik laat vandaag vier fragmenten horen. Niet alleen om u een indruk te geven van die inrichting en haar inwoners. Maar ook om duidelijk te maken dat er in die 36 jaar eigenlijk zeer weinig veranderd is.

Jan

Eerst Jan. Veertig jaar Veroordeeld voor een aantal zeer ernstige zedenmisdrijven. Zit dan al vijftien jaar in de TBR. Ging in 1977 met proefverlof en werd een dag later opgepakt door de politie. Opnieuw verdacht van een zedendelict.

Paul

Paul is 30 jaar. Een pooier, die diverse keren grof geweld heeft gebruikt en een aantal inbraken op zijn naam heeft. Hij wil geen patiënt genoemd worden, want vindt zichzelf een gedetineerde.

Hans

Hans is 26 jaar. Verslaafd aan harde drugs. Heeft een serie roofovervallen gepleegd om aan geld te komen.

Henk
Henk is 52. Heeft 29 veroordelingen achter de rug. Steeds voor diefstallen. Zat in totaal elf jaar in de gevangenis en alweer 15 jaar in de TBR. Hij krijgt medicinale therapie en is daar erg tevreden over.

Voor meer informatie naar Media 69: Participerende journalistiek.
      Daar zijn ook veel uitvoeriger interviews te horen.
We schreven er dit boekje over. 

Archiefcolumns 1: De Grote Oorlog
Archiefcolumns 2: Braziliaanse soaps
Archiefcolumns 3: De victorie van Nelson Mandela
Archiefcolumns 4: Homokanker; Een nieuwe ziekte 

Archiefcolumns 5: Het fenomeen Marathon-interview

Details

Categorie: Media (502)

Gepubliceerd: 02 augustus 2014

Een riskante onderneming

OVT zondag 3 augustus 2014; Radio 1

Morgen aflevering vijf van negen zomercolumns, die ik voor de VPRO-Radio heb gemaakt. Het zijn persoonlijke herinneringen aan radioprogramma’s, waaraan ik in het verleden heb meegedaan. Ik zoek in mijn archief naar fragmenten en praat die op columnistische wijze aan elkaar. De afleveringen duren ongeveer tien minuten en worden uitgezonden in het programma OVT, iedere zondagochtend na het nieuws van elf uur op Radio 1.
      Vandaag: Het fenomeen Marathon-interview

Zomer 1986 

Het was in de zomer van 1986. Het radioprogramma Het Gebouw begon met marathoninterviews. Niet zoals eerst het plan was interviews van 24 achter elkaar. Live en zonder onderbrekingen. Niet iedereen was het daar namelijk mee eens en bovendien konden wij niet zulke lange uitzenduren achter elkaar claimen.
      Het Gebouw begon ’s ochtends om zeven uur en ging door tot half vijf in de middag.Wij besloten om met die interviews om acht uur te beginnen en door te gaan tot één uur. Vijf uur achter elkaar dus.
-----Zou dit werken?
-----Was er wel genoeg te bespreken?
-----Wat als de betrokkenen het niet met elkaar zouden vinden?
-----Wat moest er gebeuren als er stiltes zouden vallen?
-----Moest er muziek gedraaid worden?
Kortom: Het leek een riskante onderneming, waarmee we behoorlijk op ons bek konden gaan. We begonnen op 4 juli en het werd direct een geweldig succes. Dit bleek een Gouden Formule, een formule die later volgens mij -en velen met mij- model stond voor Zomergasten van de VPRO televisie. Bedenker Krijn ter Braak spreekt dat overigens tegen. 
In een brief aan De Volkskrant schreef hij ondermeer: 

      'Mocht er van VPRO-zijde nog eens iets over Zomergasten gepubliceerd of gezegd worden, weet dan dat het idee ervoor niet is ontleend aan de Marathoninterviews. De duur van de Marathoninterviews is mogelijk later wel eens door mij in stelling gebracht toen er bezwaren opgeworpen werden tegen de lange duur, vier uur, die ik voor Zomergasten in gedachten had. Ik bracht toen naar voren: waarom zou een spanningsboog van vier uur op de radio wel en op de televisie niet kunnen?'. 
      Dat eerste jaar hield ik mijn eerste marathon-interview. Met Jan Wolkers.
Een dankbare gast natuurlijk. Geanimeerd prater. Mooie anekdotes. Oog voor details.
      Maar ik was gewaarschuwd. Je moet wel weten waar je het over hebt. Je moet wel zijn boeken gelezen hebben. Want als hij in de gaten krijgt dat je maar wat aanrommelt gaat hij zeuren en je misschien wel afzeiken.

Ik had mij heel goed voorbereid. Sommige boeken herlezen andere boeken voor het eerst. En ik had hem ontmoet bij een tentoonstelling van zijn beeldhouwwerken in Leiden.
Eerste uur Marathoninterview: 

Cor Galis
Een extra dimensie bij die interviews kwam van omroeper Cor Galis. Ieder uur werd een samenvatting geschreven door een medewerker van Het Gebouw. Dat was een hels karwei, want het moest snel gebeuren. Een fragment uit de tekst aan het begin van het vierde uur.
Cor Galis tekst begin vierde uur

Geweldig authentiek en authentiek geweldig
Jan Wolkers vertelde anekdotisch. Bevlogen. Geweldig authentiek en authentiek geweldig zoals iemand dat in een reactie uitdrukte. Hij onthult een mysterie. Een VPRO-mysterie. Een mysterie van een verdwenen film.
      Die film was gemaakt naar zijn korte verhaal Werkkleding. Regisseur was Jan de Bont en de muziek was verzorgd door Willem Breuker. Maar de VPRO houdt zich volgens Jan Wolkers niet aan gemaakte afspraken en dan breekt hij in bij de VPRO-villa’s. Kabouter Kandelaar is een VPRO-medewerker, die we maar zo blijven noemen.

Zie voor uitgebreider informatie: Media 11: De Zomer in Het Gebouw

Archiefcolumns 1: De Grote Oorlog

Archiefcolumns 2: Braziliaanse soaps

Archiefcolumns 3: De victorie van Nelson Mandela

Archiefcolumns 4: Homokanker; Een nieuwe ziekte