Details

Categorie: Reportages (189)

Gepubliceerd: 25 november 2021

Winter 2013

Joodse begraafplaatsen voor Belgen

 Als je in het zuiden van Nederland rijdt van Ossendrecht naar Putte kom je zomaar deze enigszins onheilspellende poort tegen. Bij nadere inspectie blijkt het de grote Joodse begraafplaats Shomre Hadass.
      Verder onderzoek leert dat er nog twee grote Joodse begraafplaatsen in deze buurt zijn: Machsike Hadass en een andere van de Frechiestichting. In totaal gaat het om tienduizenden graven.
      Alles bij elkaar is het -volgens een bezoeker- zo groot dat je het vanuit een vliegtuig op tien kilometer hoogte goed & duidelijk kunt zien.

Rode Poort

 Het zijn begraafplaatsen die begin vorige eeuw zijn opgericht op initiatief van Joodse organisaties uit Antwerpen. Er liggen dan ook vrijwel alleen maar Belgen begraven.

      Dat komt zo:

Volgens Joodse wetten mogen graven nooit opgeruimd worden. Maar in België is een wet die bepaalt dat een graf na 25 jaar moet worden overgraven.

      Daarom is men uitgeweken net over de grens.

Zwarte poort

Wat staat er boven die poorten?

Ik benaderde Anne Frid de Vries (Te Gast 14), een Nederlandse kennis die in Israël woont.

Hij schrijft:

De teksten op de poorten komen uit de bijbel. Op de rode poort staat:

כִּי

מַלְאָכָיו, יְצַוֶּה-לָּךְ; לִשְׁמָרְךָ, בְּכָל-דְּרָכֶיךָ.

Hij vertrouwt je toe aan zijn engelen,

die over je waken waar je ook gaat.

(Psalm 91:11 - NBG)

En op de zwarte poort:

הַאֱנוֹשׁ

, מֵאֱלוֹהַּ יִצְדָּק; אִם מֵעֹשֵׂהוּ, יִטְהַר-גָּבֶר.

Zou een sterveling rechtvaardig zijn tegenover God,

of een man rein tegenover zijn Maker?

(Job 4:17 NBG)

Rommelig

De begraafplaatsen maken op het eerste gezicht een enigszins rommelige indruk.

      Toch zijn de stenen zoveel mogelijk rechtgezet, is het gras gemaaid en onkruid gewied.

Steentjes

Op veel graven liggen steentjes.

Anne Frid de Vries hierover:

Onder joden is het gebruikelijk om een steen op het graf te plaatsen als je hem bezoekt. Ik ken niet de oorsprong of de betekenis van het gebruik, maar het is wijd verbreid. Hier in Israël doet iedereen het, ook wie volkomen seculier is. Bloemen plaatst bijna niemand, hoewel je dat wel geleidelijk meer ziet.

Details

Categorie: Reportages (189)

Gepubliceerd: 24 november 2021

Winter 2013

2 Landen, 2 provincies, 3 gemeentes

Het dorpje Putte ligt zo’n twintig kilometer ten zuiden van Bergen op Zoom.

     Het ligt in twee landen (België en Nederland), in twee provincies (Noord-Brabant en Antwerpen) en in drie gemeentes (Woensdrecht, Kapellen en Stabroek).

Grenskruispunt.

 Op dit kruispunt komt het allemaal samen. Op de voorgrond de Putsestraat (België ), die overgaat in de Antwerpsestraat (Nederland). Rechts is de Grensstraat waar de huizen aan de noordzijde in Nederland liggen en aan de zuidzijde in België (Gemeente Kapellen) . Links is de Canadalaan, die ligt in Putte Woensdrecht en Putte Stabroek.

Grenspaal

 Achter deze grenspaal ligt verderop de Grensstraat

Verloedering

 Het Nederlands deel van Putte is levendig. Er zijn veel winkels, die iedere zondag open zijn. Er zijn supermarktjes, specialiteitenwinkels, horeca en terrassen en de Belgen kunnen er hun seksspeeltjes kopen. Aan de Belgische kant is natuurlijk ook horeca, maar veel winkels zijn dicht of gaan sluiten en er is behoorlijk veel leegstand.

Ero Boutique

Jacobus Jordaens

 Aan de Nederlandse kant staat vlak voor de grens het borstbeeld van de Antwerpse schilder Jacobus Jordaens. Hij werd hier begraven.

      Dat komt zo.

Jordaens overleed in 1678 in Antwerpen. Aan de pest. Maar hij mocht daar niet begraven worden omdat hij in 1650 protestant was geworden.

Ravenhof

 Even buiten Putte ligt het Moretusbos met het kasteelpark Ravenhof. In Het koetshuis zit een brasserie, waar je voor twaalf Euro redelijke garnaalkroketten kunt eten.

      Het kasteel Ravenhof was van Jonker Johannes Josephus Moretus, die er in het midden van de achttiende eeuw een parkbos liet aanleggen. Veel beuken, grove dennen en langs de lanen rododendrons.

Theehuis

Recht tegenover het kasteel ligt op een heuvel het zeszijdige theehuis De Gloriëtte.

      Van hieruit kijk je uit over het symmetrisch aangelegde bos met mooie wandellanen.

Wandellanen

Bos

 Er is overigens nog meer bos in de omgeving van Putte.

      Zelfs als je het plaatsje binnenkomt..

Joodse begraafplaatsen

 En voorts zijn er drie immens grote Joodse begraafplaatsen.

      Hoe dat komt vertel ik morgen.  

Details

Categorie: Reportages (189)

Gepubliceerd: 21 november 2021

Voorjaar 2017

Een rustiek lindenpleintje

Moerbeke is een plaatsje in Oost-Vlaanderen. Het ligt dichtbij de Nederlandse grens, ten zuidwesten van Hulst. Het is er rustig en rustiek.
      Het meest karakteristieke plekje is de Lindenplaats, ook wel liefkozend het Lindenpleintje genoemd. De geknotte linden staan in een V-vorm.
Achter op de foto het kasteel Lippens, dat sinds 1977 dienst doet als gemeentehuis.
       Rechts de voormalige brouwerij, die in 1940 dichtging.

Oud Gemeentehuis

   

Het pleintje gefotografeerd vanaf de andere kant. Midden achter in wit het oude gemeentehuis.

Wereldoorlogen
   

Het plaatsje zuchtte erg onder twee Wereldoorlogen. De Bevrijdersstraat (genoemd naar een Poolse divisie) komt uit op het plein.  
      En voor de kerk is een monument opgericht voor de slachtoffers uit WO I.

Kasteel Lippens
   

Het kasteel Lippens telt drie verdiepingen. Gebouwd in 1879 toen August Lippens nog burgervader was. Het is nu ‘t gemeentehuis. Vrij groot lijkt me voor een gemeente van zo'n 6.000 inwoners.

August Lippens
   

August Lippens was burgemeester van Moerbeke van 1847 tot 1892.

Brouwerij
   

Bouwsels
   

Je zit hier onmiskenbaar in Vlaanderen. Curieuze bouwsels naast elkaar zijn daar eigenlijk nooit een probleem.
      Schoonheidscommissies? Ik geloof niet dat ze bestaan.

Activisme
   

Activistische affiches en een Belgische vlag.

Kruisstraat Heilige Hartkerk
    

Naast het dorp Moerbeke bestaat de gemeente nog uit het gehucht Kruisstraat en het Vlaamse deel van grensdorp Koewacht.

Peerke Koewacht   
   

Details

Categorie: Reportages (189)

Gepubliceerd: 17 november 2021

De Doodendraad langs de grens

Onze boze medemens wil grenzen sluiten en hekken plaatsen. Onze boze medemens vindt namelijk dat er ongewenste medemensen zijn, die er bij ons niet in mogen. De boze medemens zou eens naar Koewacht moeten gaan. Dat is een grensdorp in Zeeuws-Vlaanderen. Deels Nederlands, deels Vlaams.
      Dat was al in de eerste Wereldoorlog zo.
Omdat wij neutraal waren en de Belgen ernstig onder het oorlogsgeweld te lijden hadden, vluchtten veel Belgen in die tijd naar Nederland.
      De boze Duitsers besloten in 1915 om hier een eind aan te maken. Ze legden langs de hele grens een hek van kippengaas aan. Toen dit niet afdoende bleek verstevigden ze het hek met prikkeldraad. Maar de Belgen knipten dat gewoon door en toen namen de boze Duitsers een zeer ingrijpende maatregel.

2.000 Volt

Ze zetten het hek onder stroom. Met 2.000 volt. Mensen die hiermee in aanraking kwamen waren op slag dood. Toen dat bekend werd hield het de vluchters tegen, maar spelende kindertjes wisten dit natuurlijk niet.
      De boze Duitser nam dat op de koop toe.
Naar schatting 1.000 mensen (veel kinderen) kwamen om het leven. Het hek kreeg de naam Doodendraad.

Klaproos

Op de grens in het centrum van het dorp bij de Kerkstraat zijn tegels aangebracht, die herinneren aan dit hek.
      De klaproos was het symbool van de eerste Wereldoorlog.  

Koewacht ligt niet alleen in twee landen, maar ook in drie gemeentes.
      Het Nederlandse deel valt onder Terneuzen, het Belgische onder Stekene of Moerbeke.

Elektriciteitspalen

Toen België zich in 1830 van Nederland afscheidde werd besloten dat Koewacht in tweeën werd gedeeld. En die situatie is nog steeds zo. Op diverse plekken zie je ineens een gietijzeren grenspaal, maar verder is het niet steeds duidelijk of je in Nederland of in België bent.
      Hoewel!  
Nederland heeft zijn elektriciteit vrijwel overal ondergronds, maar de Belgen zijn nog niet zover.  
      Als je dus elektriciteitspalen ziet, weet je dat je in België bent.   

Kerken

Het is behoorlijk Rooms in Koewacht. Vrij lang hebben de Nederlanders in België moeten kerken.
      Dat gebeurde in de Sint-Philippus en Jacobuskerk.  

  

In de eerste Wereldoorlog werd het dus moeilijk om in België naar de kerk te gaan. Aanvankelijk lieten de Duitsers nog een opening door het hek, maar daar werd een eind aan gemaakt.
      In het Nederlandse deel werd een noodkerk neergezet, die in 1922 vervangen werd door de H.H. Philippus en Jacobuskerk.

Gemeentehuizen

In de Nieuwstraat staan maar liefst drie voormalige gemeentehuizen.
      Hierboven het oudste, dat ooit een café annex raadhuis was.

Raadhuis uit 1907

Villa Mathilde.

De Villa was gemeentehuis tot 1970, toen Koewacht bij de gemeente Terneuzen werd gevoegd.