Details

Categorie: Reizen (518)

Gepubliceerd: 13 december 2018

De verloren parelcultuur

(Door Rolf Weijburg)

Bahrein, het op 22 na kleinste land ter wereld in de Perzische of Arabische Golf, bestaat uit een dertigtal eilanden.
      Het grootste eiland is Bahrein waarop ook Manama, de grootste stad van het land en tevens hoofdstad ligt.
      Vlak ten oosten van Bahrein-eiland ligt het op één na grootste eiland van het land, met de op één na grootste stad, beide Muharraq genaamd. Muharraq is helemaal volgebouwd, de stad valt bijna van het eiland af.

Muharraq

In de smalle straten schemert nog wat van de sfeer van weleer door. Veel winkeltjes, veel handel, veel buitenleven, maar ook wel wat vergane glorie.

Game

Cars

De parel

Tussen 1810 en 1923 was Muharraq de hoofdstad van Bahrein en verreweg de belangrijkste stad in de hele golfregio. Nergens stonden zoveel koraalstenen moskeeën en huizen met meerdere verdiepingen. Het waren de gloriedagen van de stad toen alles er draaide om slechts één product: de parel.

Handelsproduct

De hoogwaardige parels uit de Bahreinse wateren waren al sinds de 5^e eeuw het belangrijkste handelsproduct van de archipel en door de eeuwen heen heeft de parel de cultuur, de architectuur en stadsplanning, het sociale leven en de economie, het hele leven op Muharraq eigenlijk, beheerst.
      Aan het begin van het parelseizoen, meestal rond juni wanneer het water warm is, de dagen lang en de zee kalm, verlieten talloze dhows de haven van Muharraq op weg naar één van de grote pareloesterbanken, tientallen kilometers ten noorden van Bahrein. De schepen bleven veelal enkele maanden buitengaats en hadden daarom uitgebreide voedselvoorraden bij zich en vele liters drinkwater in houten vaten. Mochten die voorraden toch uitgeput raken dan konden speciale bevoorradingsschepen die door lokale handelaren werden gerund soelaas bieden.

Dows

De parel-dhows konden tot wel 100 man bemanning aan boord hebben, maar gemiddeld waren er zo’n veertig bemanningsleden. Er waren de duikers natuurlijk, die van ’s ochtends vroeg tot zonsondergang met gewichten om hun middel, een neusklem, een mandje en een mes onophoudelijk te water gingen. Ze konden tot meer dan een minuut onder water blijven.  Het was uiterst zware arbeid en niet ongevaarlijk.

Schulden

De duikers ontvingen voorafgaand aan het seizoen leningen van de kapiteins - die het geld ontvingen van invloedrijke handelaren – om hun aan land achtergebleven families te ondersteunen. Mochten de duikers aan het eind van het seizoen te weinig geoogst hebben dan ontstond er een schuld die werd meegenomen naar het volgende seizoen. Bij overlijden van een duiker werd zijn schuld automatisch overgeërfd. Velen kwamen nooit van hun schulden af.

Fidjeri

De duikers waren door touwen verbonden met de trekkers, die ze met hun nieuwe oogst oesters telkens weer omhoogtrokken. Er waren extra hulpjes die konden invallen als trekkers uitvielen. Er waren mensen aan boord die de oesters openbroken; roeiers en schoonmakers, koks en scheepsjongens. Er was zelfs een Koran-leraar aan boord en iemand die de dagelijkse gebeden leidde. En voor tijdens maar ook na de zware werkdag waren er muzikanten die het leven aan boord begeleidden met ritmische muziek en zang, trommels en handgeklap, de zogenaamde fidjeri -muziek.

De dhows waren drijvende dorpen waar keihard gewerkt werd maar waar de saamhorigheid groot was en vaak vriendschappen voor het leven ontstonden.

Aan land in Muharraq waren wijken ontstaan die ieder gelieerd waren aan één enkele stam of familie, die hun eigen parel-dhows exploiteerden. Duikers en trekkers, kapiteins en andere bemanningsleden met hun families woonden er. In het centrum van die wijken stonden grote gemeenschapshuizen, majlis, waar de bemanningsleden buiten het parelseizoen samenkwamen.  Muzikanten bezongen het harde leven en brachten varianten van de fidjeri-muziek ten gehore. 
   
Majils  

Er zijn in Muharraq nog enkele van dergelijke gemeenschapsgebouwen bewaard gebleven zoals deze prachtig gerestaureerde majlis van de Siyadi familie.

Vrouwen

Ieder jaar bij het aanbreken van het parel-seizoen, waren als bij toverslag alle mannen uit de woonwijken van Muharraq verdwenen. Iedere capabele man was naar zee vertrokken en op jonge jongens en oude mannen na was er geen man meer in de stad. Muharraq was gedurende de parelvissersmaanden een vrouwenstad.
      De vrouwen waren in die periode op zichzelf geworpen en zagen zich - ondanks het geld uit de voorschotten van hun parelduikende mannen waarmee ze moesten zien rond te komen in de maanden van mannelijke afwezigheid -  genoodzaakt om beroepen uit te gaan oefenen die normaal alleen door mannen werden beoefend.
      Veel vrouwen van Muharraq werden tijdens het parelseizoen vissers en bakkers.

Aan het begin van de 20^ste eeuw kwam 80% van het wereldaanbod van parels uit de Golf. Muharraq met meer dan 30.000 parelduikers spande de kroon. 90% van alle economische activiteit in de stad was op één of andere manier gelieerd aan de parel. Er waren scheepswerven, touwslagerijen, zeilmakerijen, zagerijen en timmerwerkplaatsen. Kruideniers en kleermakers en handelaren in al het andere dat voor de parelvisserij nodig was. En niet te vergeten de juweliers en parelhandelaren die de reputatie van de Bahreini parel via Perzië en India naar de grote westerse markten in New York, Londen en Parijs brachten.

Cartier
In de jaren twintig van de vorige eeuw was de Franse juwelier Jacques Cartier kind aan huis in Muharraq waar hij zelf zijn parels inkocht.

Neergang

Maar het mocht niet duren.
      De wereldwijde economische depressie in de jaren twintig deed de vraag naar parels geen goed. Toen bovendien de in Japan ontwikkelde techniek om parels te kweken steeds geavanceerder werd en de veel goedkopere Japanse pareltjes de markten veroverden, was het snel gebeurd. De dure arbeidsintensieve Bahreini parelvisserij kon, ondanks de schitterende kwaliteit van de parels, niet meer opboksen tegen de Japanse overvloed.

In diezelfde tijd nam Manama de hoofdstedelijke titel over en werd in de Sakhir-woestijn Bahreins eerste olieveld ontdekt. Toen in de jaren dertig de eerste oliebronnen productief werden en olie het economische zwaartepunt werd dat de parelvissers naar de woestijn trok, was de Bahreini parelvisserij op sterven na dood.

Ik reed de King Faisal Highway op. Vanaf Muharraq stuurde ik mijn gehuurde Toyota de causeway over richting Manama. Links zag ik het Sail-monument, dat in smetteloos wit een ode bracht aan de parelvisserij.

World Trade Center

Ik reed door langs de noordkant van Manama, voorbij het futuristische Bahrain World Trade Center en  kwam verderop bij een grote rotonde waar een nog veel indrukwekkender monument de parel letterlijk op een voetstuk zette, het Pearl-monument.
      Tegenwoordig bestaat dit monument niet meer. Niet omdat Bahrain de herinnering aan de parelvisserij heeft willen uitwissen. Het verdwijnen van het Pearl-monument heeft een heel andere reden…

 

Rolf Weijburg's Atlas van de 25 kleinste landen in de wereld

Klik HIER voor alle afleveringen

Details

Categorie: Reizen (518)

Gepubliceerd: 01 december 2018

De stad uit; de woestijn in

(Door Rolf Weijburg)

Als in de weekenden de Saoedi’s het op 22 na kleinste land ter wereld Bahrein , en vooral de hoofdstad Manama, overspoelen op zoek naar alles wat in eigen land verboden of afwezig is, trekken de Bahreini’s het liefst de stad uit.
      Zuidwaarts, de woestijn in.

In het centrale woestijngebied van Bahrein verrijzen van november tot maart als de temperaturen nog draagbaar zijn, talloze “campings”. Deze campings bestaan uit bedoeïenententen of andere tentachtige onderkomens en zijn er van uitgestrekt tot intiem en van hutjemutje-opeengepakt tot zeer ruimtelijk.  
      De tenten zijn, een beetje als ware het vakantiehuisjes, te huur en vooral in het hoogseizoen lijkt het alsof heel Bahrein er bivakkeert.

Desolaat
Rijdend door het desolate Bahreini woestijngebied zag ik ze overal, grote en kleine tentenkampen, veelal door schuttingen afgeschermd van de nieuwsgierige blikken van voorbijgangers. De Bahreini vlag wapperde in overvloed.
      Ik dacht in eerste instantie dat het onderkomens van gastarbeiders in de olie-industrie waren want de campings lagen midden in het oliegebied ingeklemd tussen pijpleidingen die kriskras over het zand liepen, pompende jaknikkers en hoge torens die met de vlammen van het afgefakkelde gas de omgeving ‘s avonds in een oranje gloed zetten.

Pas toen ik een groot bord passeerde werd het me duidelijk dat het hier om een bijzonder soort Bahreini toerisme ging.

Nostalgie

Sommige Bahreini zeiden me dat de trek naar die tentenkampen in de woestijn voortkomt uit een hunkering naar het oude bedoeïenenleven, een nostalgisch gebeuren dus. Maar ja, de tenten zijn wél van alle gemakken voorzien. Toiletten en douches, maar ook complete keukens en barbecues, plasma TV’s en de onontbeerlijke privé discotent inclusief discoverlichting en geluidsapparatuur.
      Het idee is dat je met veel vrienden of familie voor 24 uur zo’n kampement afhuurt en die tijd doorbrengt met praten, dansen, shisha’s roken, eten en drinken. Feestvieren kortom.
      Maar vooral niet slapen.

De campings moeten worden geregistreerd bij het National Camping Service Center en in januari 2015 stonden er meer dan 1000 campings op de lijst. Men verwachtte dat er dat jaar nog ongeveer 400 bij zouden komen, waardoor Bahrein met zijn kleine oppervlak onbetwist het land is met de meeste campings per vierkante kilometer.
      Het is een evenzeer bijzondere als precaire onderneming om kamperen te willen samenbrengen met oliewinning, maar in Bahrein, net dáár in dat olie-industriële landschap, gebeurt het.

Geluidsoverlast

Eigenaren mogen hun tenten niet binnen 50 meter van een pijpleiding (die staan nogal eens onder hoge druk) of 200 meter van een oliebron opzetten, dat dan weer wel. Het Camping Service Center controleert het allemaal en niet zelden moeten tenten of hele campings vanwege hun  gevaarlijke ligging worden verplaatst.
      24 Uur per dag klinkt er luide muziek uit de honderden luidsprekers en de ruzies en het gemopper over geluidsoverlast zijn niet van de lucht. Gevaarlijker zijn de quads die overal verhuurd worden en waarop jongeren ook ‘s nachts en vaak onverlicht rondcrossen waardoor de quads een seizoensgebonden gevaar voor het verkeer zijn gaan vormen.

Picknick

Een stevige wind trok aan toen ik de westelijke kustweg afreed. Het werd een klein zandstormpje, maar dat weerhield niemand ervan om toch lekker buiten te gaan picknicken.

 

Rolf Weijburg's Atlas van de 25 kleinste landen in de wereld

Klik HIER voor alle afleveringen

Details

Categorie: Reizen (518)

Gepubliceerd: 21 november 2018

Van Bahrein naar Saoedi-Arabië v.v.

(Door Rolf Weijburg)

Ik had een auto gehuurd en reed over de King Fahd Causeway, een 25 kilometer lange vierbaans autoweg die over zeven dammen en zeven bruggen van Bahrein naar Saoedi-Arabië kronkelt.

 Een weg die als een drijvende slang over het stille lichtblauwe water van de Arabische Golf kronkelt. Een megaproject dat door Ballast Nedam werd uitgevoerd en in 1986 werd opgeleverd.
       In Bahrein werd in die tijd links gereden, in Saoedi-Arabië rechts. Dus in de opmaat naar de opening moest het Bahreinse verkeer in één enorme operatie worden omgezet naar de rechter kant van de weg.

Passport Island

Halverwege de causeway, precies daar waar de weg de maritieme grens kruist, is een eiland gebouwd, Border, Middle of Passport Island.  De grens tussen beide landen snijdt dit kunstmatige eiland precies door midden.
      Passport Island is het allerkleinste eiland ter wereld dat verdeeld is tussen twee landen en ook nog eens een echte grensovergang herbergt.
Er stonden gebouwen van de Saoedische en Bahreini Border Authorities en van de Saoedische en Bahreini bank. Er waren twee moskeeën en er was zelfs een McDonald’s.

McDonald's

Aan beide zijden van de grens stonden uitkijktorens waarin restaurants gevestigd waren. Je had er een mooi uitzicht over de causeway. Achter me dobberde Bahrein op de horizon, voor me, vaag in de verte, vermoedde ik Saoedi-Arabië.
      Ik zag dat aan weerszijden van de weg de twee rijstroken zich splitsten in maar liefst tien nieuwe rijstroken die bij even zoveel grenscontrolehokjes uitkwamen. Tien? Ik telde ze nog eens, maar het klopte. Tien. Aan iedere kant. Aan de Bahreini kant wachtten slechts enkele auto’s. Aan de overzijde echter, aan de Saoedische kant, stonden voor alle tien de grenscontrolehokjes lange rijen auto’s.

Wat was hier aan de hand?
      Het was donderdag, eind van de middag. In de islamitische wereld is dit sinds enige jaren het begin van het weekend. De vrijdag is de Islamitische “zondag” en zaterdag is ook een vrije dag waardoor dus aan het eind van de donderdagmiddag het islamitische weekend wordt ingeluid. Vroeger viel het islamitische weekend op donderdag en vrijdag, maar dat is in de meeste islamitische landen een tiental jaar geleden veranderd zodat er slechts één in plaats van twee werkdagen verschil is met de westerse werkweek.

Maar goed, donderdag was het, een uur of vier ’s middags.

Handelsnatie

Als eeuwenoude handelsnatie was Bahrein altijd al een plek die veel meer open stond, veel meer naar de buitenwereld was gekeerd, dan de in zichzelf gekeerde streng religieuze samenlevingen in de omringende landen. Daardoor kon in Bahrein een soort sociaal liberalisme ontstaan waarin een, voor de regio althans, relaxte omgang met de islamitische regels mogelijk is.
      Vrouwen mogen er ongesluierd en onbegeleid over straat én autorijden. Winkels mogen er open blijven tijdens gebedstijden en in de hypermoderne shopping malls wordt “decadente” westerse kleding verkocht en allerhande andere zaken waarvan ze in de omringende landen slechts kunnen dromen. Je kunt er in zwembroek of bikini relaxen aan de rand van een zwembad in één van de talloze resort-hotels, of concerten van grote internationale artiesten bijwonen met alle westerse extravaganza van dien. Je vindt er zelfs escort girls en prostituees, en, iets onschuldiger, Valentine’s Day is er een big thing.

Valentine’s Day

Drank

Kortom, in Bahrein kunnen dingen die in bijvoorbeeld Saoedi-Arabië of Koeweit ondenkbaar zijn.
      Maar het ondenkbaarst van alles is dat je, hoewel je het niet in de winkel kunt krijgen en voorbijgangers het niet mogen zien, in de vele bars en menig restaurant en hotel van Bahrein alcohol mag drinken.
      Het werkt als een magneet en trekt miljoenen toeristen aan. Hoofdzakelijk mannelijke Saoediërs en Koeweiti’s die in de weekends de strenge religieuze samenleving in hun land ontvluchten om via de causeway de relatieve vrijheid van het kleine eilandkoninkrijk te omhelzen. Lange rijen bij de grens zijn het gevolg.

Foutparkeerders

De talloze peperdure hotels in de Bahreinse hoofdstad Manama stromen vol en menig Saoediër laat zich lekker afglijden in de thuis verboden geneugten. Vette Saoedische auto’s cruisen door de straten en blokkeren de kruispunten. In de restaurants wemelt het opeens van de in smetteloos wit geklede Saoedische mannen. De Bahreini zien ze eigenlijk liever gaan dan komen, die Saoedi’s. Onsympathiek vindt men ze, arrogant en bazig en het zijn nog notoire foutparkeerders ook waardoor de verkeerschaos in Manama alleen maar groter wordt. Maar ja, het weekendtoerisme brengt wel veel geld in het laatje …
      Op zaterdagavond is het dan allemaal weer voorbij en gaan de Saoedi’s terug naar hun streng religieuze koninkrijk en scharen zich in lange rijen auto’s voor de tien grenscontrolehokjes aan de andere kant van de grens op Passport Island.

Rijstroken

In 2011 is het aantal rijstroken op Passport Island -en dus het aantal grenscontrolehokjes- uitgebreid naar 17 aan beide zijden. En is er een speciale VIP-baan aangelegd zodat leden van de koninklijke familie bijvoorbeeld zonder oponthoud door kunnen rijden.
      Ondertussen wordt het almaar drukker: aan het eind van de Eid-vakantie vorig jaar staken er 4000 auto’s per uur de grens over. De wachttijden kunnen in het weekend oplopen tot meer dan vier uur en niet zelden staat de hele causeway vol met auto’s. Er wordt nu over een nóg ingrijpender uitbreiding gedacht, een tweede causeway die naast de bestaande zou moeten verrijzen.

      De King Fahd Causeway Authority heeft een speciale website in het leven geroepen waar de actuele wachttijden bij de grens worden aangegeven en files op de causeway worden gemeld. Er zijn ook enkele webcams. Kijk er eens naar op een donderdagavond aan de Saoedische kant of op zondagavond aan de Bahreinse zijde. www.kfca.com.sa

Het is een complexe kwestie. De causeway, of zelfs heel Bahrein, is het ventiel van Saoedi-Arabië waarlangs de vrome Saoedische maatschappij haar hypocrisie ontlucht. Aan de andere kant stuit het alcoholgebruik en de prostitutie menig Bahreini tegen de islamitische borst, maar vormt het geld dat de rijke Saoedi’s er in de weekenden uitgeven inmiddels een substantieel onderdeel van de economie. Politieke spagaten zijn het resultaat:

In 2009 werd een verbod om alcohol te verkopen ingesteld voor hotels met één of twee sterren. In 2014 werd dit uitgebreid tot ook de drie sterren hotels.

Een jaar later gingen er in het parlement alweer stemmen op om het verbod voor de drie sterren hotels op te heffen. De inkomsten waren te veel gaan dalen.

 

Rolf Weijburg's Atlas van de 25 kleinste landen in de wereld

Klik HIER voor alle afleveringen

Details

Categorie: Reizen (518)

Gepubliceerd: 11 november 2018

Een heet eilandkoninkrijk

  (Door Rolf Weijburg)

      Bahrein, het op 22 na kleinste land ter wereld, werd onafhankelijk in 1971. De Britten, die zich tot die tijd in een protectoraat hadden opgeworpen als “beschermers” van Bahrein, verlieten niet alleen Bahrein maar ook de andere staten in de Golf. Alleen een vriendschapsverdrag bleef over.
      Hoewel Bahrein het eerste land in de regio was waar olie werd gevonden (in 1929), heeft het vanwege de beperkte voorraden nooit zo fabelachtig van het zwarte goud kunnen profiteren als zijn omringende landen.
      Bahrein besloot daarom al vroeg om zich economisch te diversifiëren. Olieraffinaderijen waar de olie uit vooral Saoedi Arabië kon worden verwerkt, verrezen; maar belangrijker werd de ontwikkeling van de financiële sector.

Toen in 1975 de burgeroorlog in Libanon uitbrak en Beiroet, tot dan toe het financiële centrum van het Midden Oosten, aan stukken werd geschoten, nam Bahrein die positie over. De financiële sector is daarna in Bahrein alleen maar gegroeid en is al vele jaren lang de belangrijkste inkomstenbron van de kleine eilandstaat.

Bahrein is een tamelijk reliëfloos eiland; er is landschappelijk niet zo veel te zien en het is er het grootste deel van het jaar vreselijk heet, maar toch doet toerisme een aardige duit in het zakje van de Bahreinse schatkist. Ruim 8 miljoen toeristen bezoeken jaarlijks het eilandkoninkrijk beweert het Economic Development Board in de hoofdstad Manama.

Qal'at

Een deel  van de toeristen komt voor het ten westen van de hoofdstad Manama gelegen Qal'at al-Bahrain, of Bahrain Fort, een oorspronkelijk Portugees fort op een heuvel waar ook eerdere beschavingen in Bahreins rijke historie nederzettingen of forten hadden gebouwd.

Het is een World Heritage Site en de plek waar ooit de “hoofdstad” van het legendarische Dilmun Rijk lag.

A’ali

De archeologische opgravingen van een tempel bij het dorp Babar en een uitgebreid gebied vol grafheuvels tussen de flatgebouwen van A’ali zijn nog andere overblijfsels van deze mythische beschaving.

Deuren & kozijnen

Muharraq

Ook een aantal prachtig gerestaureerde oude huizen van rijke zakenlieden of vorstelijke families is in Manama en de vroegere hoofdstad  Muharraq te bezichtigen.  De huizen hebben ingewikkeld bewerkte houten deuren en marmeren kozijnen en zijn nog voorzien van ingenieuze windtorens,

Dankzij deze Arabische voorvaderen van de airco kun je binnenshuis, terwijl het buiten 35 graden of meer is, een koele bries langs je bezwete lichaam voelen scheren.

Nationaal Museum

Dan is er nog het National Museum. De vloer van de begane grond van dit schitterende moderne gebouw bestaat uit een gigantische satellietkaart van heel Bahrein, waarop bijna ieder afzonderlijk huis in het hele land zichtbaar is.

In het museum loop je de hele Bahreinse geschiedenis door met een variëteit aan tentoongestelde voorwerpen zoals artefacten uit de oudheid, wapens, interieurs, klederdrachten en de prachtigste gekalligrafeerde Korans en andere geschriften.

Soukh

En ook de Manama Soukh met de beroemde Gold Soukh is vanouds een trekker.

Formule 1

Verder is er nog, sinds 2005, het Formule 1 circuit in de Sakhir-woestijn ten zuiden van Manama, dat vooral tijdens de Grand Prix veel bezoekers trekt.

Oil Museum

Ook bij het kleine Oil-museum, met de eerste aangeboorde oliebron, nabij Bahrein’s hoogste punt, Djebel Dukhan (122 meter), komen wel wat toeristen.
      Toch gaat het bij al deze plekken maar om relatief bescheiden aantallen toeristen. Zelden is het, behalve in de soukh of tijdens de Grand Prix, ergens druk.

Maar waar zijn dan die miljoenen toeristen die het land claimt jaarlijks binnen te halen?

 

Rolf Weijburg's Atlas van de 25 kleinste landen in de wereld

Klik HIER voor alle afleveringen