Verward, verdrietig, komisch

Marga de Graaf woont sinds enige tijd in een appartement te Stadskanaal. Naast haar 93-jarige moeder, die aan het dementeren is. Mantelzorg noemen mensen dat. Moeder kan lekker haar eigen gang gaan. Marga en haar man ook.
      En toch zijn ze heel dichtbij.
Het leidt soms tot verrassende situaties. Vermoeiend, hilarisch, verdrietig, zielig, verward, komisch. Wisselende stemmingen dus. Marga houdt het allemaal bij en schrijft erover  

 :

Waar is papa eigenlijk?

Januari 2023. Een jaar geleden.
      Moeder zit bij ons op de tweezits bank aan de koffie - schoenen uit, benen op de sofa. Vanuit haar geliefde bank-hang-positie stelt ze mij opeens de vraag: ‘Waar is papa eigenlijk?’ Recht voor z’n raap. Onmiddellijk ontstaat er in míj́n hoofd kortsluiting. Is ze dit ook al vergeten? Hoe is het mogelijk. Zo’n ingrijpend verlies - kwijt. Weg. Niks meer van over.

      Vader overleed op woensdag 22 januari 2020.

Als ik van de schrik bekomen ben neem ik een hap lucht en besluit haar rustig te vertellen waar haar man is. Aangezien ik overal foto’s en fotoboeken van maak pak ik het jaarboek van 2020 uit de kast. Ik blader naar de pagina met de rouwkaart en schuif naast haar. Moeder zit al rechtop en is één en al aandacht. Vertellend over vaders sterfdag en hoe we afscheid van hem namen in het uitvaartcentrum zie en voel ik haar stiller worden. Dan is het oppassen geblazen weet ik. En ja hoor, daar komt ie…..‘Is papa gecremeerd??? Hij is toch niet verbrand??? Wie heeft dat besloten!!! Jij zeker!!!’

      Oh jee, vlam in de pan - hoe krijg ik dat gedoofd. Haar opmerking doet me pijn, al weet ik dat moeder niet meer beseft wie ze was.

Ze wil niets meer over het heengaan van mijn vader horen. Is zeer ontdaan, stapt subiet van de bank en loopt met stevige tred leunend op haar zwarte wandelstok huiswaarts.

      Adrenaline-gestuurd denk ik, zo hard loopt ze anders nooit.

Moeder weet niks meer over vader’s ziekte, het overlijden, de crematie, wie er waren. Ook de borrel met familie en vrienden bij haar thuis - na het afscheid - kan ze zich niet herinneren. Kwijt. Weg. Niks meer van over. Dat ze samen met mijn vader heeft besloten beiden gecremeerd te willen worden is eveneens verdwenen. Wat jullie met onze as doen mag je zelf beslissen, dan zijn wij er toch niet meer. Ik hoor het ze nog zeggen. En zo ging het ook met mijn vaders overblijfselen. We kochten eerst een graf - waarin later een urnenkelder werd gemaakt - en waar nu vaders as rust. Moeder weet er niks meer van.

      De aanschaf van het graf had een voorliggende reden. Mijn vader en ik hebben ooit de betonnen grafsteen van zijn geliefde moeder uit Andijk opgehaald. Haar graf zou geruimd worden vanwege samensmelting van gemeentes - nieuwe regelgeving etcetera. De rechthebbenden moesten bedenken - wat te doen met de grafstenen. Vergruizen? Nee, geen denken aan. Moeder/oma Grietje de Graaf - Bos zou bij ons in de buurt blijven. Althans, haar geest. Symboliek in steen.     

Aangezien mijn man Anno en ik toentertijd een huis op een aardig lapje grond bewoonden besloten we in familieberaad de grafsteen te transformeren tot gedenksteen. Onder de bamboe achter in de tuin lijkt ons een fijne plek voor ‘Grietje.’ Als je niet weet dat daar een grafsteen staat zie je hem niet. Dat vindt mijn vader een prachtig idee, ik ook.
      En zo doen we met z’n viertjes op een zonnige zomer-zondag in het jaar 2010 een retourtje Wymeer - Stadskanaal - Andijk. Op de dijk Lelystad - Enkhuizen eten we gebakken vis.

      De voorpret is dik in orde.

Cees - vaders broer - heeft de steen bij hem thuis laten bezorgen. Hij woont om de hoek van de Oosterbegraafplaats in Andijk, is een honkvast type en heeft connecties. Tot zover alles goed voorbereid. Alvorens ‘Grietje’ zachtjes in de kofferbak te leggen laten we eerst de soep van Gré goed smaken. Buiten staat onze witte BMW Touring met haar ruime kofferbak geduldig te wachten op de lading.

      Een uurtje later sjorren de mannen met vereende krachten de steen in de auto. Tweehonderd kilo? Op z’n minst. De wielkasten van onze BMW zakken zover dat de banden nog amper vrij staan. Wij moeten er ook bij - nog eens 350 kilo extra. Dat wordt heel aandachtig rijden. We gaan. Byebye! We bellen!

      De reis gaat voorspoedig. Ouders worden afgezet in Stadskanaal en wij rijden door naar ons huis in Wymeer. Rond 21.00u parkeren we ons trouwe vehikel onder de carport. Steekwagen uit de schuur, strategisch plaatsen en hup grafsteen uit de kofferbak tillen. Dacht manlief. Met spanbanden, houten balken en krachttermen lukt het toch. Wonderwel. Om 23.00u staat ‘oma Grietje’ onder de bamboe, wij bellen met Cees en Gré, nemen een ontspannende borrel en gaan naar bed.

Morgen weer een nieuwe dag……dan blijken de veren van de BWM het begeven te hebben.
Kost wat, maar dan heb je ook wat…. Een Grietje onder je bamboe….

      Uit haar erfenis kreeg ik ooit een wandklok. Die hangt al jaren bij ons aan de muur. De ‘bimbam’ schakelden we uit - de tijd mag vooruit. Op de avond na de dag dat we de grafsteen uit Andijk hebben gehaald en geplaatst, zitten we bij een gezellig tuinvuur te proosten op de succesvolle ‘verhuizing van oma.’ En je gelooft het of niet  - dan slaat binnen de ‘bimbam’ - acht keer. Om hierna - tot nu toe - weer stil te zijn. Wij zien het als een teken van Grietje. Ze vind het mooi bij ons.

      Maar ja, toen Anno en ik in 2022 gingen verhuizen naar een appartement moesten we iets met deze gedenksteen. Op het balkon zetten is heel raar, tenzij we er een tuintafel van maken …….

Nee, geen optie.
Tijd voor een stappenplan.

Stap één: op zoek naar een begraafplaats waar we deze grafsteen mogen plaatsen.

Stap twee: mag daar dan een urnenkelder in geplaatst worden. Is vader weer bij zijn moeder.

Stap drie: mag moeder daar in de toekomst bijgezet worden.

Stap vier: mag er een gedenksteen op sokkel bij geplaatst worden met de naam van vader en moeder erop.

      Anderhalf jaar later - zomer 2023 - zijn alle stappen succesvol doorlopen - met ondersteunende medewerking van lieve meedenkende mensen. De grafsteen - uit 1942 - van mijn oma, de urn - uit 2020 - van mijn vader, een nieuwe grafsteen voor mijn vader en alvast een plekje voor zijn vrouw - die 100 wordt - op een mooie begraafplaats in Bellingwolde.

Mijn vader voelde zich in dit sfeervolle dorp altijd fijn - het deed hem terugdenken aan Andijk. Daar is hij dichtbij. Bij ons. Daar bezoeken wij hem. Naar behoefte. Anno en ik.

      Mijn moeder is er nog nooit geweest. Ze is bang voor de dood. Diep verdriet.

                                Ik ben niet bang - ik mis

Mijn moeder en ik 1: Mantelzorger

Mijn moeder en ik 2: Een Tringetje

Mijn moeder en ik 3: De Naaidoos

Mijn moeder en ik 4: ......Bla, bla, bla, bla, bla....

Mijn moeder en ik 5: Van Vleugelnoot tot Beukenhaag

Mijn moeder en ik 6: Een spoor van bloed

Mijn moeder en ik 7: Voorspelbare telefoontjes