Aardrijkskunde

 

M’n nieuwe BOS

Mijn eerste atlas kreeg ik toen ik tien jaar was. Het was de 39ste verbeterde en vermeerderde druk van de Bosatlas, die in 1955 verscheen. Sinds die tijd kijk ik in atlassen. Kaarten, altijd kaarten. Ik heb drie meter en 36 cm kaarten & atlassen. De nieuwste Bosatlas van Nederland is daar inmiddels bijgekomen. Ik heb het vuistdikke boek nu een aantal malen ingekeken, doorgebladerd en hier en daar gelezen en ik moet u eerlijk zeggen:
      Het valt me niet mee.
      Sterker: ER IS IETS MIS MET DIE ATLAS..

In alle recensies en beschouwingen, die ik gezien of gehoord heb, wordt de nadruk gelegd op het gewicht (5 kilo), het aantal pagina’s (560) en het gegeven, dat de atlas alleen over Nederland gaat.
      De atlas telt volgens die commentaren steevast prachtige kaarten, schitterende foto’s en een duizelingwekkende hoeveelheid informatie over een groot scala aan onderwerpen.

De belangrijkste kritiek komt van mensen uit Noord-Brabant, die gesignaleerd hebben dat de carnavalsnaam van hun dorp of buurtschap er niet in staat.
     De eerste editie is nu al uitverkocht. De tweede editie met nog meer carnavalsnamen verschijnt op 17 november.

En daar heb je m’n eerste irritatie al.
      CARNAVALSNAMEN HOREN HELEMAAL NIET IN MIJN ATLAS.
Daarvoor moet je maar een carnavalsboek kopen.

Image


Prachtige kaarten.
     
      JA!

Onder veel meer:
      Waterstaatkundige landmeterkaarten bijvoorbeeld. Riviercartografie. Militaire cartografie. Polderkaarten; satellietkaarten. Geologische kaarten, geomorfologische, lithologische, hydrologische, bodem-, hoogte-, satelliet- , weer- , landschaps- en agrarische stankhinderkaarten.

JUIST! Dat hoort in MIJN atlas. Was het daar maar bij gebleven. 
      

Schitterende foto’s.

      JA!

Image Maar wat moet een schitterende luchtfoto van De Efteling, DSM Geleen, de Loosdrechtse plassen in de winter, het Groninger Museum, de vistrap in de Regge, de Sassenpoort van Zwolle of de ingang van de Westerscheldetunnel in MIJN atlas.
      Een volstrekt willekeurige verzameling van honderden foto‘s, die verder niets met elkaar gemeen hebben, behalve dat ze in Nederland zijn gemaakt.
      Dan maar liever een fotoboek, waarin iets wordt uitgelegd; waar verbanden worden gelegd.


 

Een duizelingwekkende hoeveelheid informatie.

                                JA!

 

Tienermoeders & vogelfestivals

 

Maar wat moet ik in MIJN atlas met statistieken over tienermoeders, woningonttrekkingen, ballonfiësta, vogelfestivals, winnaars van de Amstel Goldrace, de voorraad kantoren per inwoner per vierkante meter bruto-oppervlak, het aantal kippen per ha. cultuurgrond of het aantal reddingen van de Arie Visser op Terschelling.
Kan je allemaal googlen. Ben je sneller klaar en krijg je nog veel meer informatie.
      En anders kan je altijd nog het jaarverslag van het Centraal Bureau voor de Statistiek bekijken.

En: Zou het ECHT waar zijn, dat een rustig eiland als Goeree-Overflakkee het hoogst genoteerd staat op de lijst van fiets- en autodiefstallen?

En: Waarom staat een gevechtsoperatie in Korea, waarbij 121 Nederlandse doden vielen eigenlijk onder het hoofdstuk vredesoperaties?

Wat ik nu weer wel leuk vind: Zeeland heette in de Franse tijd Bouches de l’Escaut en Gelderland Issel-Supérieur. Walcheren was in de Romeinse tijd Walacria en de Veluwe Pagus Felua.
      Maar ja. Hoe heette bijvoorbeeld Overijssel in de Duitse tijd?

En: Het is heel geruststellend, dat over 250 miljoen jaar alle continenten weer aan elkaar gegroeid zijn.  Daarmee wekken de mensen van Wolters-Noordhoff Atlasproducties de indruk dat het bestaan op deze aarde eindig is.

De wereldkaart van Bos zal over 250 miljoen jaar 250 lichtjaren lang zijn.

 

 

 

           Image

 

Most traveled people

Bent u ook zo dol op lijstjes? Dan raad ik u aan om naar de site www.mosttraveledpeople.com te gaan.
      Kunt u nagaan hoe bereisd u bent. Of eigenlijk: hoe bereisd u niet bent.

Op deze site bevindt zich een zeer intrigerende lijst van 673 ‘bestemmingen’ in de wereld. Onafhankelijke landen natuurlijk -dat zijn er momenteel 193- , maar ook ’territories’, (sommige) autonome gebieden, republieken en deelstaten, geografisch afgelegen eilanden, (sommige) enclaves en exclaves en de deelstaten, republieken of provincies van (sommige) landen.
      Uit de toevoeging ‘sommige’ blijkt dat het om een uiterst arbitraire lijst gaat. De staten van de V.S. tellen bijvoorbeeld allen mee. Net als de staten van Canada, Mexico, Brazilië , Zuid-Afrika, China en India. Maar de republieken van Rusland tellen bijvoorbeeld weer niet mee. Friesland trouwens ook niet.

De enclaves Llivia en Busingen staan erop ,maar Baarle Hertogh en Baarle Nassau niet. De waanzinnige sub-sub enclave Dahala Khagrabari (India in Bangladesh in India in Bangladesh) bijvoorbeeld ook niet. En daar ben ik samen met mijn vriend Henk Weltevreden toch echt geweest.
      Maar goed: Het is wel aardig om zo’n lijst in te vullen en dan dit bijgaande certificaat te ontvangen, waaruit je leert dat je met 130 bezochte plekken op de 384ste plaats staat op de lijst van de meeste bereisde mensen ter wereld. Om de zaak maar direct te relativeren, vermeld ik dat op de totale lijst 3357 mensen staan. Voornamelijk uit de Verenigde Staten.

Image


Ahsmore & Cartier Islands

De eerlijkheid gebiedt te zeggen, dat ik bij het invullen een paar keer niet precies wist wat te doen. Ik ben in ‘bestemmingen’ geweest, die politiek en geografisch anders waren dan anno 2007. Macedonië bijvoorbeeld. Montenegro. En in een aantal deelstaten van India heb ik alleen maar in de trein gezeten. En: wat te doen met landen die niet meer bestaan. Tsjechoslowakije, Joegoslavië , DDR, Sovjet Unie?

De ranglijst wordt aangevoerd door Charles A. Veley, die maar liefst 624 bestemmingen scoort. Deze multimiljonair doet natuurlijk niets anders dan reizen en dan ook nog in een waanzinnig hoog tempo. Hij is -om maar wat noemen- geweest op de Ashmore and Cartier Islands, de Chesterfield Islands, Moheli, Peter I Island en Bouvet Island.

Tot mijn genoegen is Henk Weltevreden met 323 bestemmingen de hoogst genoteerde Nederlander. Hij is trouwens ook voorzitter van de Nederlandse vereniging van landentellers.

 

 

 

Kentekens & politiek 

Image

In januari van dit jaar sprak ik met twee Somaliërs, die al dertien jaar in Nederland woonden. Het was vlak na de luchtbombardementen, die Amerikaanse troepen hadden uitgevoerd met de bedoeling om een paar Al-Quaida-leden uit te schakelen, die ervan verdacht werden betrokken te zijn geweest bij de aanslagen op de Amerikaanse ambassades in Kenia en Tanzania. Hun land kwam, betoogden zij, alleen maar in de westerse pers na dit soort acties.
      Verder wisten wij in Nederland -net als trouwens in heel Europa- vrijwel niets van hun land.

Vandaag is het volgens ons Ministerie van Buitenlandse Zaken onafhankelijkheidsdag in Somalië, dat in de hoorn van Afrika ligt. Volgens andere bronnen is het daar vandaag De dag van de Republiek.
      Maar hoe dan ook: veel feest wordt er niet gevierd, want er is geen enkele reden voor. En als er al gefeest wordt; niet in grote delen van het land. Want het is een verscheurd gebied in één van de allerarmste regio’s in de wereld.

Het land werd in 1960 onafhankelijk, nadat het Britse Somaliland (het Noordwestelijk deel) en het Italiaanse Somaliland bij elkaar werden gevoegd. Sinds die tijd heeft het land nauwelijks rust gekend. Er raast sinds 1991 een burgeroorlog, die niet alleen veel slachtoffers heeft gekost maar ook voor een enorme vluchtelingenstroom heeft gezorgd.
      In 1991 scheidde het voormalige Britse Somaliland zich af en verklaarde zichzelf onafhankelijk. Hoewel geen enkel ander land die status erkende, gaat het in dit deel van het land relatief goed. De inwoners willen ook in de toekomst onafhankelijk blijven en hebben dat in een referendum bevestigd.
      Het noorden van Somalië, Puntland riep in 1998 de zelfstandigheid uit, overigens met de intentie om deel te nemen aan een Somalische verzoening als er een nieuwe centrale regering zou komen. Het overig deel van Somalië verkeert in een voortdurende chaos waarin krijgsheren en rivaliserende clans elkaar op leven en dood bestrijden; een land van geweld en plunderingen, van corruptie, banditisme, illegale wapenhandel en inderdaad een vluchtplaats voor terroristen en ander gespuis.

Image

 

Mijn vriend Henk Weltevreden, schrijver en wereldreiziger, was niet zo lang geleden in Somaliland en Puntland. Hij fotografeerde ondermeer de bijgaande nummerplaten op de auto’s.
      De verdeeldheid simpel verbeeld. 

Image

 

 

 

Zomer 1999

Purmuškès Village

Ik vraag het wel eens aan iemand:
      ‘Waar is het geografisch middelpunt van Europa?’

Veel mensen vinden dit wel een aardige vraag, maar moeten het antwoord toch echt schuldig blijven. Oostenrijk, Tsjechië , Berlijn, Liechtenstein; dat soort antwoorden. Eerlijk gezegd wist ik het ook niet. Tot ik een radioprogramma ging maken over de Via Baltica, een weg die de hoofdsteden van Litouwen, Letland en Estland verbindt.
      Een weg met een romantische naam waar op 23 augustus 1989 twee miljoen mensen hand in hand stonden om te protesteren tegen het vijftig jaar eerder gesloten Molotov/Von Ribbentrop-pact, waarbij de onafhankelijkheid van de Baltische landen verkwanseld werd.

Ik was tien jaar later op bezoek bij Wim Brauns, een Nederlander die naar Litouwen was gehaald als bondscoach van de nationale wielerploeg. Hij woonde met zijn Litouwse vrouw Irena op een prachtige zeer verlaten plek in een bos zo’n 25 kilometer ten zuiden van de hoofdstad Vilnius. Bij mijn voorbereiding had ik gelezen dat ergens in die buurt het geografisch middelpunt van Europa lag. Overigens een weetje , dat ik niet helemaal begreep; vooral niet nadat ik de kaart van Europa eens goed bekeken had.
      Maar ja.
Wim wist het ook en zei dat er zelfs een Europapark bestond, wat daaraan herinnerde.

      Wij gingen erheen.

     

Het punt lag 23 kilometer ten noorden van Vilnius in een mooi aangelegde beeldentuin. Er was een ‘centrum-monument’ met daarom heen in een cirkel stenen met de namen van alle Europsese hoofdsteden. Plus de afstanden. Hemelsbreed.
      Amsterdam bijvoorbeeld was 1371 kilometer. Reykjavik in IJsland 2779 km, Moskou 801 km en Riga in Letland was 240 km. Om de zaak weer enigszins te relativeren was ook de afstand vermeld van de verst verwijderde hoofdstad in de wereld: Wellington in Nieuw-Zeeland: 17.310 km.

Wim vond het park somber.
      ‘Te veel beton; te veel aangeharkt , geen bloemen’.
      ‘Litouwen is een bloemenland, Ronald’, zei Wim. Een land van vrijheid en ruimte. Een afwisselend landschap van bossen, meren , akkers en bloemenvelden. Met verstilde dorpjes waar de tijd had stilgestaan. Met vossen, wolven en een enkele beer in de bossen. Een groot contrast met de serene rust in.. en de esthetische vormgeving van het park, dat was ontworpen door de Litouwse kunstenaar Gintaras Karosas.
      Het was die ochtend heel stil in het park. Ook daar had Wim een verklaring voor. We moesten ongeveer tien gulden betalen voor een toegangskaartje en dat kunnen de mensen in Litouwen niet betalen. ‘Ongelooflijk’, zulke prijzen’, zei Wim. ‘Schandalig’.

Toen ik thuis was, heb ik het allemaal nog eens uitgezocht. Er bleken natuurlijk diverse middelpunten van Europa, maar de bekendste was inderdaad die plek in Litouwen. Dat was namelijk berekend door Jean-Georges Affholder, een geograaf van het vermaarde Institut Géografique National (ING) in Parijs. Hij had niet het geografische middelpunt berekend maar het zwaartepunt. Het punt dus, waaromheen zich in alle richtingen eenzelfde gewicht aan land bevindt.
      Europa strekt zich bij deze berekening uit van het meest westelijke punt van de Portugese Azoren in de Atlantische Oceean tot de Oeral in Rusland, van Spitsbergen halverwege de top van Noorwegen en de Noordpool, tot aan de Kaukasus en de Canarische eilanden van Spanje.

Als u nu toch op de kaart van Europa gaat kijken kan het bijvoorbeeld ook nog opvallen, dat het meest Noordoostelijke punt van Noorwegen oostelijker ligt dan Istanbul in Turkije. Of dat Kreta zuidelijker ligt dan Algiers en Tunis.
      Het Europapark trekt anno 2007 nu Litouwen alweer drie jaar lid is van de Europese Unie zo’n 80 tot 100.000 bezoekers per jaar en is daarmee één van de grootste toeristische trekpleisters in het land. Er staan inmiddels zo’n 90 beelden van kunstenaars uit de hele wereld.

De centra van Europa

Het hangt er dus gewoon van af waar je de grens trekt tusen Europa en Azië en of je de Portugese Azoren of de Spaanse Canarische eilanden meetelt,  waar het centrum is. Op deze kaart tellen we zeven middelpunten.