Aardrijkskunde

 

Guyana‘s, Guinee’s en Guinea’s (2)

 

GUINEE-BISSAU

Een van de meest armoedige landen in de wereld is Guinee-Bissau in West-Afrika. Een voormalige Portugese kolonie. Mijn helaas overleden vriend Rob Pannekoek, die lange tijd in Mozambique woonde had daar een theorie over. ‘Als je dan toch gekoloniseerd moest worden had je wel erg veel pech als dat uitgerekend ook nog door Portugal gebeurde. Een land, dat volgens hem zijn eigen zaken eigenlijk nooit op orde had en alleen maar met zichzelf in het reine kwam door enorme steun van de Europese Unie.
      H.L.Wesseling schrijft in zijn imponerende werk ‘Verdeel en heers, de deling van Afrika’ het volgende: ‘Portugal was een zwak en achterlijk land, maar het was minder ouderwets dan vaak is gezegd en geschreven. Het koloniale rijk was van belang als beschermde afzetmarkt. Bovendien bood het mogelijkheden voor emigratie. Nationalistische gevoelens, trots op een lang voorbije grootheid, hoop op een nieuwe toekomst, speelden naast missionaire motieven eveneens een rol’.
      Hij wijst ook op cynici en critici.
      ‘De beschavende invloed van Portugal was een echec en Afrikanen zijn ongeschikt voor het Christendom. Je kan net zo goed proberen het evangelie te preken aan gorilla’s of orang-oetans’.

De economie van Guinee-Bissau is voor een belangrijk deel afhankelijk van de export van cashew-noten. (70%). Door een jarenlange burgeroorlog is de infrastructuur voor een belangrijk deel vernield. Elektriciteit -als die er is- valt vrijwel dagelijks uit.Verder kampt het land met ontbossing, bodemerosie en overbevissing. Geschat inkomen per inwoner 160 US $ per jaar. (2003, bron min. van Buitenlandse Zaken.
      Levensverwachting: mannen 45.05; vrouween 48.75 (2006, bron CIA)


EQUATORIAAL GUINEE

Equatoriaal Guinea ligt in midden-west Afrika aan de kust. Voormalig Spaans en het enige land in Afrika beneden de Sahara waar nog Spaans wordt gesproken. Maar men spreekt er ook Frans, Fang, Bubi en Pidgin Engels. Een gewelddadig dictatoriaal geregeerd land, waar president Teodoro Mbasoga al sinds 1979 aan het bewind is. De hoofdstad Malabo ligt niet op het vasteland maar op het eiland Bioko. De Nederlandse etser Rolf Weijburg, maker van een atlas van de eilanden rond Afrika schrijft:
      ‘Prachtige Spaans-koloniale gebouwen stonden er in Malabo, een enorme kathedraal, pleinen met bankjes onder weelderige palmbomen, vervallen houten huizen met schaduwrijke veranda’s, veel grote bomen en wildwest-barretjes in houten schuurtjes.
      Levensverwachting: mannen 48; vrouwen 51.13 (2006, bron CIA)


NIEUW-GUINEA

Nieuw-Guinea was tot 1962 van ’ons’.Tijdens het Kennedy-regime dat van 1960 tot 22 november 1963 duurde, haalde Indonesië de banden met de Verenigde Staten flink aan en wist zo gedaan te krijgen dat het land zou worden overgedragen. In 1969 zou er dan nog onder de bevolking een referendum worden gehouden, maar dit werd door Indonesië gemanipuleerd. Nog steeds zijn er bewegingen -o.a. Organisasi Papua Merdeka- die streven naar onafhankelijkheid van dit gebied.
      Onze oud-minister van Buitenlandse Zaken Joseph Luns speelde bij het Nieuw-Guinea-conflict een opmerkelijke rol. Uit zijn biografie geschreven door René Steenhorst en Frits Huis:
      ’In april 1962 kiezen de Verenigde Staten definitief de kant van Indonesië . Nederland onderkent het hopeloze van de daardoor ontstane situatie, waarin nog slechts het inzetten van een Nederlandse troepenmacht in Nieuw-Guinea resteert. Zo ver komt het niet.
      Luns: ’Ik vond het nooit zo belangrijk. Nieuw-Guinea lag op de grens van onze belangen, maar in het midden van onze principes. Dat was en is nog steeds mijn mening.Ik ben nogal tevreden over de rol die ik in deze kwestie heb gespeeld. Het waren de belangen van de Papoea’s die bij mij voorop stonden. Indonesië had en heeft geen begin van recht op dat gebiedsdeel, dat qua geografie, bevolking, civilisatie en contacten heel anders is dan de republiek’.
      In dat laatste heeft hij volkomen gelijk.
Betrouwbare cijfers over Papua zoals het tegenwoordig heet, heb ik nog niet gevonden. Maar ik neem aan, dat het cijfer voor Papua overeenkomt met dat van Papua-Nieuw-Guinea.


PAPUA NIEUW-GUINEA

Papua Nieuw-Guinea werd gekoloniseerd door Engeland en Duitsland tot de Australië rs het in 1906 overnamen. Sinds 1975 onafhankelijk. Het is een land met een rijke zeer diverse cultuur. Er zijn meer dan duizend verschillende etnische groepen Er worden volgens Wikepidia 823 Papua-talen gesproken. Het is er zeer crimineel.
      Mijn vriend & collega Michael Jansen werd een jaar of tien geleden al op het vliegveld van de hoofdstad Port Moresby gespot en achterna gezeten door een groep zogeheten Rascals. Die dag waren er hevige onlusten, waarbij vijftig mensen werden doodgeschoten Vanaf dat moment is hij voortdurend in de gaten gehouden.        Achteraf kwam hij erachter dat dit waarschijnlijk op last van de regering is gebeurd. Zij waren bang dat hij een reportage zou maken over de grensconflicten met westelijk Nieuw-Guinea. Het werken werd hem totaal onmogelijk gemaakt en hij moest gedwongen weer vertrekken. Zonder een belangrijke tas, die zomaar verdwenen was.
    
      Levensverwachting: mannen 63.08; vrouwen 67.58 (2006, bron CIA).

 

GUYANA'S, GUINEE'S & GUINEA'S (1)

Gisteren schreef ik een stukje over Guyana. Er was iemand die altijd gedacht had dat dit land in Afrika ligt.
      Tja.
      Het zit zo.
Er zijn in de wereld drie Guyana’s, twee Guinee’s en drie Guinea’s. Ze zijn verdeeld over Zuid-Amerika, Afrika en Oceanië . Ze hebben alle acht een ranzig koloniaal verleden, behoren volgens mij alle acht tot de derde wereld en zijn allemaal arm tot zeer arm. De levensverwachting is niet hoog tot zeer laag. Ze zijn waterrijk en tropisch en landschappelijk ‘allemachtig prachtig’ zoals jonge gidsjes roepen als ze horen dat je uit Nederland komt.
      Een andere overeenkomst is dat Nederlandse journalisten er zelden komen. Die zijn liever bij een persconferentie van Louis van Gaal of Bram Moskovitch, lopen achter Rouvoet aan, die zich zomaar in een echte wijk laat zien of staan zich te verdringen voor een huis waar zich zojuist een familiedrama heeft afgespeeld.
     
Het gaat over (voormalig Brits) Guyana, (voormalig Nederlands) Guyana (ook wel Suriname genoemd), Frans Guyana, (voormalig Frans) Guinee, (voormalig Portugees) Guinee-Bissau, (voormalig Spaans) Equatoriaal Guinea, (voormalig Nederlands) Nieuw-Guinea en (voormalig Brits, Duits en Australisch) Papua Nieuw-Guinea.

 

Verbondenheid

De drie Guyana’s liggen naast elkaar in Zuid Amerika. Hoewel: de meeste inwoners van deze landen voelen een grotere verbondenheid met de Caraïben dan met Latijns Amerika.

 

Guyana

Het meest westelijk ligt Guyana. Voormalige Britse kolonie. Op Haïti na het armste land van de zogeheten Westerse wereld. Een zeer crimineel land waar de politieke partijen op etniciteit zijn ingericht.
      Per jaar komen er niet meer dan 2600 toeristen. Dat is erg weinig voor zo’n fantastisch mooi land met jungles, wilde rivieren, watervallen en mangrove-bossen. Met 37 Indianen-reservaten, waarover u van mij in de toekomst nog een verhaal kunt verwachten. Met jaguars, reuzenotters, gigantische schildpadden, zwarte kaaimannen en de Arapaima, de grootste zoetwatervis ter wereld. Met zwermen krijsende papegaaien, toekans, kraanvogels, ibissen, kolibries en nog veel meer van die Avifauna-vogels.
     
Levensverwachting: mannen 63,21 jaar; vrouwen 68.65 jaar. (2006,bron CIA)

 

Suriname

Daarnaast ligt Nederlands Guyana (Suriname). Rustiger dan buurland Guyana, landschappelijk net zo mooi. Maar wel een land waar een voormalig staatshoofd, die verantwoordelijk is voor de moord op 15 opposanten nooit berecht is; laat staan opgesloten. Een land van grote en zeer grote voetballers. Aanbevolen literatuur: De Koningin van Paramaribo van Clark Accord, Spiegel van de Surinaamse literatuur van Michiel van Kempen en het kinderboek De flaporen van Amar van Ismene Krishnadath
     
Levensverwachting: mannen 66.66 jaar; vrouwen 71.47 jaar (2006, bron CIA)

 

Frans Guyana

 

Het meest oostelijk ligt Frans Guyana. Nog steeds een kolonie. Vooral bekend door Henri Charrière, die daar in de dertien jaar dat hij gevangen zat negen keer ontvluchtte. Hij schreef er de bestseller Papillon over
Een citaat:
      ‘Gisteren kreeg mijn vriend Matthieu Carbonieri een mes middenin zijn hart. Deze moord vormde het begin  van een keten van moorden. Hij stond in het washok, helemaal naakt en was bezig zich te wassen. Hij kreeg de stoot op het ogenblik dat zijn gezicht onder de zeep zat. Wanneer je hier een douche neemt is het gebruikelijk om je mes open onder je spullen te leggen om het nog net op tijd te kunnen pakken als iemand van wie je denkt dat het een vijand is dichterbij komt. Hij deed het niet en het kostte hem zijn leven. De man die mijn vriend doodde was een Armeniër, een beroepspooier.

Levensverwachting mannen 72.27 jaar; vrouwen 78.94 jaar. (1993, bron CIA)

 

Guinee

 

Guinee ligt in Westelijk Afrika en is een voormalige Franse kolonie. In de hoofdstad Conakry lopen de mensen met stokbroden onder hun arm. Het land kent zeer hechte familiebanden en heeft ook nog een sterk voetbalteam. Er zijn tenminste twee schrijvers van wie werk in het Nederlands vertaald is. Alioum Fantouré en Camara Laye. 
     

Uit ‘De Blik van de Koning’ van Laye:

      ‘Ik ben gekomen om de koning te spreken’, zei Clarence
      ‘Wilt u de koning spreken?’zei de zwarte, terwijl hij Clarence voor de tweede keer van top tot teen opnam.
      ‘Alleen daarvoor ben ik gekomen’
      ‘Ongehoord’, zei de zwarte. Dat is ongehoord!’ Denkt u dan dat de Koning de eerste de beste ontvangt, jongeman?’
       Ik ben niet de eerste de beste‘, zei Clarence. 
      ‘Ik ben een blanke’.
      ‘Een blanke?’zei de zwarte.
Hij wilde spugen, maar hield zich nog net op tijd in.

Levensverwachting: mannen 48.34 jaar; vrouwen 50.7 jaar (2006, bron CIA)


Morgen: Guinee-Bissau. Equatoriaal Guinea. Nieuw-Guinea en Papua Nieuw Guinea.