Een houten bijl uit Guldrupe
Haylan was ooit houthakker, maar nu hij met pensioen is snijdt hij in hout. Kunstnijverheid. ‘Ik doe dit voor m’n plezier’’, zegt hij.
De man woont in Guldrupe, een gehucht midden op het Zweedse Oostzee eiland Gotland. Er zijn nog zo’n honderd inwoners.
Een aantal huizen staat leeg. De dorpsweg moet gerestaureerd worden. De parochiekerk zou ook een verfje kunnen gebruiken.
De verloedering in Guldrupe staat model voor het hele eiland. Ooit was dit een zeer welvarend oord met de hoofdstad Visby als schatrijk middelpunt. Gotland was in de Duitse Hanzetijd tussen 1150 en 1400 de plek die alle schepen aandeden. Er werden burchten en kathedralen gebouwd. Torens en kerken. In Visby waren tal van grote Duitse koopmanshuizen. Een gevleugeld gezegde was ´De vrouwen sponnen er met goud, de varkens aten uit zilveren troggen´.
Na 1400 werd het eiland steeds minder belangrijk. De schepen werden beter en Gotland bleef links dan wel rechts liggen. Burchten, kerken, kathedralen en andere gebouwen werden verlaten en veranderden veelal in ruïnes.
Ik was hier in 1998 en vroeg aan de man de weg naar het dorpje Roma. Er moest wat gedronken worden en na afloop gaf hij mij dit stukje huisvlijt cadeau.
Intussen had ik geleerd dat Gotland het vooral moest hebben van een vrij kortstondige vakantieperiode. De Zweedse bevolking van het vasteland kwam hier voor de stranden en voor de feesten, die overal van eind juni tot midden augustus werden gehouden. Zij interesseerden zich minder voor de culturele achtergronden.
Het eiland werd steeds meer ontvolkt; de jeugd trok weg. Er waren vrijwel geen vissers meer. Graan en suikerbieten werden nog wel verbouwd, maar alles moest worden verscheept naar het zuiden van Zweden, waar de fabrieken waren gevestigd.
En er waren nog wel naald - en loofbossen, maar ook het hout moest worden verscheept en dat werd allemaal veel te duur.
‘Gotland heeft geen toekomst’, zei Haylan bij het afscheid.
Het houtsnijwerk wordt bijgezet in het museum van het voormalige VPRO-Radioprogramma ONGEHOORD.
Museum Ongehoord dependance
Museum Ongehoord.
Overzicht:
Reizen 5: Twaalf verkoopsters & 24 Hoedjes
1. Karakteristieke hoed uit Maseru.Hoofdstad van Lesotho.
Aardrijkskunde 28:De wereld een kijktoneel
2: Wereldbol uit Pyong Yang.Hoofdstad van Noord-Korea
Beelden 157: Een fysieke navelstreng
3. Telegrafiekabel:Landsend Engeland
Beelden 152: Ingeblikt & bewaard
4. De laatste communistenlucht.Blikjes uit het Mementopark te Budapest.
Beelden 155: Overlevingsdrang in Afrika
5. Een motor van ijzerdraadjes. Gemaakt in Maputo,hoofdstad van Mozambique.
Reizen 46: Een illegale borstwervel
6. Een olifantenbot.Meegenomen uit Caprivistrip Namibië.
Beelden 160: Fout op fout op fout
7. Een houten bison.Het laatste oerbos van Europa. Meegenomen uit Polen.
Reizen 19: De Walgvogel
8. Een aandoenlijke dodo.Uitgestorven op Mauritius
Beelden 163: De paddestoelen van Albanië 
9. Albanië-bunker:Curieuze herinnering aan Communistisch gekkenhuis.
Beelden 167:Visitekaartjes
10. Visitekaartjes: Meegenomen uit de hele wereld
Beelden 171:Groot feest in Zuid-Sudan
11. Dinkapijp.Gekregen van Dinkavrouw in Zuid-Sudan
Beelden 172: Kuifje; Kuiffie,Tintin & Túfke
12. Rhaeto Romaans.Kuifje in bedreigde taal.Meegenomen uit Zwitserland
Beelden 173: Vorstelijke chocolade
13. Liechtensteiner Fürstenhütchen.Meegenomen uit Vaduz, hoofdstad van Liechtenstein
Beelden 174:De Honingboom
14. Honingboom in Kalimantan.Gered van illegale houtkap
Beelden 183: Masker uit Thimphu
15. Bezweringsmasker uit Bhutan.Gekregen in Thimphu, hoofdstad van Bhutan
Beelden 184: Breien op Tristan
16. Gebreide pinguïn uit Tristan da Cunha.Meegenomen van meest geisoleerde bewoonde eiland ter wereld;
Beelden 185: Een gehandicapt verkopertje
17: Gekneusd bordje uit Guyana.Meegenomen uit Georgetown, hoofdstad van Guyana
Beelden 189: India in Bangladesh in India in Bangladesh
18. Klei uit sub-sub enclave.Meegenomen uit Dahala Khagrabari
Beelden 191: Toeristen met geweren
19. IJsbeer met jong.Meegenomen uit Longyearbyen Spitsbergen
Beelden 193; Geluk & vruchtbaarheid
20. Tubeteyka.Meegenomen uit Fergana-vallei Oezbekistan
Beelden 195: Las Vegas here I am
21: One dollar token.Hard Rock hotel; Las Vegas
Beelden 202: Een mascotte uit Rio de Janeiro
22: Braziliaanse nummerplaat uit 1994
Beelden 208: Agressieve gevechtsdans
23: Tinku hoed uit Sucre, hoofdstad van Bolivia
Beelden 211: Schaatsen & mijnenvelden
24: Rockhopper:Falkland Eilanden
Beelden 233: Een feestje in Ramallah
25:Kamelendrijver:Ramallah Palestina
Beelden 261: Uitzending 100 & Uitzending 200
26: Medewerkers Ongehoord
Beelden 337: Gebrek aan alles
27: Bengaalse paraplu.Saidpur Bangladesh
Beelden 338: Een Noors knuffelbeest
28: Een aangeklede eland. Hamar Noorwegen
Beelden 352: Een etiket verklaard
29: Stolichnaya wodka.Moskou Rusland
Beelden 361:Heilzaam water in wijnfles
30: Dode Zee water.Ein Bokek Israël
Beelden 367: Inventief & lekker
31: Chocolade Ghraoui.Damascus Syrië
Beelden 378: Knetterwarm & kurkdroog
32: Onderkaak van kameel. Chinguetti Mauretanië
Beelden 391: Mild & zilt
33: Linie aquavit. Trondheim Noorwegen
Beelden 397: Een creatief pakketje
34: Herinnerings Zeepje. Seychellen Indische Oceaan
Beelden 412: Een puja in Bhutan
35: Bel & deksels; Gekregen van Lama Tsultrim in Thimphu
Beelden 422: Vader & grootvader in hout
36: Zimbabweaanse poppen;Gekocht in Hwange
Beelden 428: Gegrilde borst in Brennevin-saus
37: Papegaaiduiker uit Snæfallsnes IJsland
Beelden 443: 'n Voerdrupke
38: Sleedoornjenever uit Voerstreek
39: Oorlog in de Krajina
40: Glas uit Tallinn Estland
Beelden 479; Wajangpoppen uit Java
41: Gekocht op vulkaan Tangkuban Perahu
Beelden 493: Karelië terug, desnoods fles voor fles
42: Oude Finse kaart uit Lappeenranta
Beelden 502: Palestijns optimisme
43: Vlag gekregen van PLO-Office