Verdacht van moord: aflevering 3

(door JoopFinland)

Voor de eerste twee afleveringen in deze serie moeten we een flink eind terug in de tijd. Deel 1 verscheen in juli 2007 en deeltje 2 in april 2010. De term 'serie' roept trouwens de associatie op dat deze verhalen gepland zouden zijn en dat zijn ze niet. Verre van. Elk van de voorafgaande delen sloot ik af in de waan dat het onderwerp afgesloten was. Beide keren schreef ik in een toonzetting die, behalve gekrenktheid en verbazing, ook opluchting moest vertolken. Nu is dat voorbij. Ik vrees dat over deze zaak nog tien, twintig jaar van nu geschreven en gesproken zal worden. Dat in dit geval, waarin al zoveel bizarre wendingen hebben plaatsgevonden, de laatste steen nog lang niet omgekeerd is.
Ook voor opluchting is deze keer geen plaats. De uitholling van de Finse rechsstaat heeft zich inmiddels vertaald in twee ontwrichte gezinnen. En eigenlijk mag het 'n wonder heten dat het voornaamste slachtoffer zich nog niet van het leven heeft beroofd. Bovendien zitten alle aanstichters van de brand nog achter hun bureau of van hun pensioen te genieten. Alleen mijn eigen rol in het geheel is zodanig uitgedund dat ik persoonlijk wel reden heb voor optimisme. Op sombere momenten denk ik nog steeds dat ik als verdachte van moord in de gaten gehouden word, maar ik heb gelukkig ergens de kracht uit gepeurd om me bezig te gaan houden met de verdediging van het slachtoffer. Aan het eind van dit stuk 'n oproep om dit werk te steunen, maar laat ik nu eerst ons geheugen opfrissen.

Wat voorafging

In de vroege ochtend van 1 december 2006 wordt een ex-werkgever van mijn vrouw in diens woning om het leven gebracht. Zijn vrouw, die ook verwondingen oploopt, en zijn oudste dochter (dan 9 jaar oud), verklaren beiden dat de moord het werk van een insluiper is geweest. De ex-werkplaats van mijn vrouw laat er geen gras over groeien en heeft zoveel vertrouwen in zijn eigen mensen dat er reeds enkele uren na het alarm een lijst klaarligt met namen van mensen die de politie moet gaan checken. Mijn vrouw en ik krijgen ook bezoek. De politieman in kwestie heeft bij het zien van mijn achternaam niet geaarzeld en is vrijwel meteen naar ons gereden. De man is namelijk een oude bekende van me. Ooit heeft hij mij verhoord in verband met een burenruzie en me bij die gelegenheid verzekerd, dat er voor mij "en andere nikkers" geen plaats was in Finland.
Eind februari 2007 staat dezelfde diender nog es voor onze deur. Deze keer heeft hij een mobiel DNA-testlaboratorium bij zich, in een plastic tasje van de Finse Gamma. Ik weiger om zo'n test in mijn eigen keuken door een aftandse koddebeier te laten afnemen. Indien ik werkelijk van moord verdacht word, wil ik dat men mij arresteert, van een tolk en een advocaat voorziet en dat de test door een medicus wordt gedaan. Nadat de kerel onverrichterzake naar het bureau is teruggekeerd blijft het ogenschijnlijk stil rond mijn persoontje.
In november 2009 blijkt evenwel dat ik jarenlang tot een selectief groepje verdachten heb behoord. In december 2007 is mijn telefoon getapt en de dienstdoende leider van het onderzoek naar de moord heeft tot twee keer toe bij de rechtbank dispensatie losgekregen van de regel dat men de tap na een jaar aan de getapte moet melden. In november 2008 gold ik voor hem nog steeds als verdachte. In zijn vooronderzoek werd ik omschreven als een "gewelddadige psychopaat" die uit jaloezie had gehandeld nadat mijn vrouw een liaison met haar werkgever was begonnen.

Anneli Auer

De leider van het onderzoek werd echter vervangen. De nieuwe man had een nieuwe strategie: hij betrok Anneli Auer, de weduwe van de vermoorde, in de zaak. Ook bij haar werd druk afgeluisterd en men slaagde er zelfs in om een undercover-agent bij haar in bed te krijgen. Na een jaar werd de vrouw gearresteerd op verdenking van de moord op haar man en zij legde een bekentenis af. Die bekentenis trok zij echter snel weer in en voorjaar 2010 kwam de zaak voor het kantongerecht.
'n Cruciale rol in het onderzoek en in de rechtszitting werd gespeeld door het telefoontje dat Auer en haar oudste dochtertje in de nacht van de moord pleegden naar het alarmnummer. Het gesprek duurde zes minuten en justitie heeft op grond van de geluidsband geconcludeerd dat het slachtoffer tijdens dit telefoontje is vermoord en dat alleen man, vrouw en dochter tijdens het gesprek in de woning aanwezig zijn geweest. De -interpretatie van de- geluidsband vormde het voornaamste bewijs tegen Auer die door de kantonrechters tot levenslang werd veroordeeld.
Deze rechters deden dit echter niet unaniem en toen de zaak in de zomer van 2011 voor een hoger gerechtshof kwam, was het dan ook uit met de pret. Auer, die toen al twee jaar had vastgezeten, werd bij gebrek aan sluitend bewijs onmiddellijk op vrije voeten gesteld en kwam natuurlijk met een eis tot betaling van smartegeld die er niet om loog. Justitie liet het er van haar kant niet bij zitten en de zaak komt deze herfst voor de hoogste rechter.
In de loop van die zomer na haar vrijlating gaf Auer enkele spraakmakende interviews en zij groeide uit tot een mediapersoonlijkheid. Auer komt uit interviews en video-opnamen naar voren als een intelligente, krachtige persoonlijkheid die op het oog weinig van doen heeft met de bedeesde huismoeder die zij in het begin van het onderzoek leek te zijn. Ze is afgestudeerd econome die zich evenwel in haar huwelijk met de vermoorde tevreden heeft moeten stellen met de opvoeding van vier kinderen en het bijhouden van een website over diezelfde opvoeding. In het vooronderzoek is zij echter nergens rancuneus of disloyaal naar haar gestorven man.

Sex met kinderen

Heel Finland reageerde als door een adder gebeten toen Auer in september 2011 opnieuw werd gearresteerd. Deze keer ging het niet -althans niet rechtstreeks- over de moord op wijlen haar man. Het was alsof bijna 5 jaar na de moord de nieuwe aantijging jegens de vrouw ook met de tijd was meegegaan. Alsof moord en doodslag niet meer zo sexy waren en daarvoor iets heftigers in de plaats was gekomen. Seks met kinderen. Anneli Auer werd ervan verdacht haar kinderen zelf te hebben verkracht dan wel op video te hebben opgeslagen hoe zij werden verkracht en anderszins misbruikt door een ex-vriend.
Eind juni werd zij veroordeeld tot zeven jaar gevangenis en het betalen van smartegeld aan haar kinderen. Auer is tegen de uitspraak in beroep gegaan. Het beroep zal waarschijnlijk pas in de zomer van 2013 dienen. Tegen die tijd zit de vrouw vier jaar vrijwel onafgebroken vast. Deze herfst kan de tragikomische situatie ontstaan dat Auer de 7 jaar voor het misbruik uitzit maar definitief vrij wordt gesproken van moord en ongeveer een miljoen euro aan smartegeld incasseert...
Gedwongen seks met kinderen is erg. Ik kan me er zelf niks bij voorstellen behalve dat het de kinderen in kwestie een levenslang trauma oplevert. Gedwongen seks met kinderen is echter ook populair, in de zin van dat deze misdaad het momenteel goed doet in de media. Plat gezegd lijkt kindermisbruik vandaag-de-dag een geiler onderwerp voor speculatie en vermaak dan een moord of een bankoverval.
Daarbij komt dat justitie fijnzinniger omgaat met slachtoffers van kindermisbruik dan met die van moord of ander geweld. Ik kan dat nu zelf getuigen: ik heb door het niveau van het onderzoek naar de moord maar al te vaak het gevoel gehad dat ik gezocht werd voor zoiets banaals als een fietsendiefstal... In tegenstelling tot het onderzoek naar en het proces tegen Auer in de moordzaak, is de kindermisbruik-affaire het afgelopen jaar onder de grootst mogelijke geheimhouding tot volle wasdom kunnen komen. De resultaten van het onderzoek liggen voor 60 jaar achter slot en grendel en het 3 maanden durende proces heeft geheel achter gesloten deuren plaatsgehad. Voor het grote publiek en de media blijven er dus alleen maar speculaties over.


Exit rechtsstaat

Het onderzoek naar het kindermisbruik van Auer en haar ex-vriend lijkt even rommelig en vooringenomen te zijn geweest als dat naar de moord. Voorlopig zijn er alleen maar vragen en nauwelijks antwoorden. Zo Auer haar kinderen al misbruikt heeft, waarom heeft zij dat dan pas gedaan na de moord op haar man? Zo dit niet het geval is en het misbruik ook daarvóór heeft plaatsgehad, wat was dan de rol van wijlen die echtgenoot in dat verband? En waar komt opeens Auer's complice vandaan? De taxichauffeur en huisvader uit Helsinki die tegelijk met Auer werd opgepakt en in de zaak tot 10 jaar is veroordeeld, komt letterlijk uit het niets. Het paar zou hebben gehandeld tussen februari 2007 en zomer 2008. Maar waarom is die relatie aan de politie geheel onbekend gebleven terwijl men nota bene met een undercover-vrijer aan het werk was? Waarom zou trouwens in dit verband bij het binnendringen in Auer's leven door justitie het misbruik weer even snel zijn verdwenen als dat het zich in 2007 plotsklaps gemanifesteerd zou hebben?
Bij het publiek is de maat vol en ook de min of meer serieuze pers roept nu op om de grondregels van de rechtsstaat in dit "bijzondere" geval niet langer van toepassing te laten zijn. De regionale krant Satakunnan Kansa schreef een hoofdredactioneel commentaar dat met instemming werd geciteerd in de belangrijkste Finse media. "Er moet nu een eind aan alle onzekerheid komen", zo stelde de krant. "Aan de rechtsgang van Anneli Auer zijn al veel te veel geld en kostbare man-uren gespendeerd. Wie gelooft het woord van deze vrouw nog, nu zij weer is veroordeeld?" De krant (die indertijd ook uitstekend op de hoogte bleek te zijn van mijn rol in het moordonderzoek terwijl ik zelf daarover volledig in het ongewisse verkeerde) vergeet te vermelden dat de media zélf het zijn geweest die de moordzaak vanaf 2006 vrijwel onafgebroken in de schijnwerpers hebben gehouden en van Anneli Auer een hype hebben gemaakt.
Tijdens het onderzoek naar de moordzaak was ik zelf de enige verdachte die de publiciteit zocht om de ongerijmdheden in het onderzoek aan de kaak te stellen. Nadat ik er van op de hoogte was gebracht dat ik was afgeluisterd, stelde ik publiekelijk de overige verdachten in staat met mij contact te zoeken om zodoende zowel elkaar tot steun te kunnen zijn alsook gezamenlijk in het geweer te kunnen komen tegen de ondeugdelijke opsporingsmethoden. Dat was vergeefse moeite maar gelukkig is er nu rond Anneli Auer een steungroep ontstaan die de nodige publiciteit heeft gekregen. Het gaat om een groep vrouwen die Auer van dichtbij hebben gekend. Ze onderhouden een blog in het internet en bezoeken Auer in de gevangenis.
Ik vind het tijd geworden om de gang van zaken rond Auer internationaal aan te kaarten. Zijn er ook in Nederland en België vrouwen (en mannen) die zich het lot van Auer in het bijzonder maar ook het lot van de rechtsstaat in het algemeen, aantrekken en iets willen doen in deze zaak? Het gaat er hier niet om of we Anneli Auer aardig vinden of niet. Het gaat er hier ook niet om of Auer schuldig is of niet. Het gaat er hier om of we het belangrijk vinden dat we als burgers bescherming krijgen tegen mensen en instanties die met de basisrechten van verdachten een loopje nemen.