Roots Removal: Brixton Londen
1. Wereldmuziek & hasjolie
Black Star Liner
In 1978 toen ik nog maar net bij de VPRO werkte kreeg Dave van Dijk zijn eerste eigen programma: De Black Star Liner. Volgens mij het eerste minderhedenprogramma in Nederland. Het ging vooral over Surinamers en Antillianen.
Een vrolijk programma waarbij muziek de boventoon voerde. De platenkeus werd aldus omschreven:
'Van heinde en verre, ongehoord en onbekend, sociaal relevant en toch swingend'.
In datzelfde jaar nam hij het spraakmakende concert van Bob Marley in Ahoy op.
Ook in 1978 huurde de VPRO-radio voor drie maanden een appartement in Kensington Londen. Een aantal programmamakers verscheen daar in een soort estafette om programma’s over Engeland te maken.
Dave & ik hebben daar samen een week of drie gezeten. Iedere dag draaide hij keihard Bob Marley. Daarbij rookte hij heel veel stickies, waarbij hij sterke hasjolie gebruikte. Hij raakte dan in trance en kon prachtige verhalen vertellen over zijn favoriete muziek.
Wij maakten ondermeer programma’s over minderheden in Londen. Dave vond dat wij vooral met Jamaicanen moesten praten. Het liefst met muzikanten.
‘Maar’ zei Dave, ‘ze praten alleen maar als we ze hasj geven’.
Nu was hasj -geloof het of niet- in die tijd in Londen heel moeilijk te vinden. De wetgeving was erg streng en er stonden behoorlijk zware straffen op als je dat in je bezit had.
Maar Dave wist een adres: Roots removal in de toen verschrikkelijk criminele wijk Brixton aan de ‘andere’ kant van de rivier.
Wij gingen er met de metro heen. Met dure bandrecorders en prachtige fotocamera’s.
Roots Removal was zo’n 500 meter verwijderd van het metrostation. We gingen lopen. Dat liep goed af: We hadden geluk gehad, want Roots Removal bleek een ontvangstcentrum voor gestolen spullen. Aan de lopende band werden televisietoestellen, autoradio’s , fototoestellen, brommers, fietsen en andere goederen naar binnen gebracht. Die werden daar geheeld.
Op de televisie was de voetbalwedstrijd Nederland-Schotland in de eerste ronde van het wereldkampioenschap voetbal in Argentinië .
Schotland moest met drie doelpunten verschil winnen om door te gaan. Vlak voor de wedstrijd was een BBC-interview uitgezonden met onze doelman Jan Jongbloed, die de prachtige volzin liet klinken: ‘I can’t remember that I got three goals behind me’.
Alle aanwezigen waren voor Nederland, toen ze hoorden dat wij uit dat land kwamen.
‘Wij’ verloren met 3-2 en zouden later in de finale in de verlenging van Argentienië verliezen.
Wij kochten onze hasj en toen wilde Dave weer teruglopen.
Daar heb ik hem van kunnen weerhouden.
Gammele auto
Bij Roots Removal bleek een taxi-chauffeur te horen met een gammele auto. Hij bracht ons terug naar Kensington. Wij moesten hem uitleggen hoe hij moest rijden, want het was de eerste keer in zijn leven dat hij via één van de bruggen naar die andere kant van de rivier ging.
De Jamaicanen waren heel blij met hun hasj en vertelden toen de meest verschrikkelijke verhalen over hun positie en hun behandeling in Londen.
Een dag later waren er in de wijk Spitalfield rellen met Indiërs.
Zij protesteerden tegen een aantal wantoestanden en werden hardhandig door de politie aangepakt.
Dave vond dat ik daar in mijn eentje naar toe moest.
Zelf had hij nog een herhalingsafspraak met de Jamaicanen.
2. De geschiedenis van een fysieke navelstreng
(OF: 300.000 kilometer telegrafiekabels)
Porthcurno Landsend
Dit mooie enigszins merkwaardige attribuut is een stukje kabel. Om precies te zijn: telegrafiekabel.
Mijn vriend en collega Marten Minkema nam het een aantal jaren geleden mee uit het gehucht Porthcurno in Landsend, het uiterste zuidwesten van Engeland.
Meer dan honderd jaar lang -globaal tussen 1850 en 1970- gingen hier de telegrafiekabels de zee in naar alle uithoeken van het empire.
Een fysieke navelstreng werd het wel eens genoemd. Een intercontinentaal telegrafiesysteem met op zijn hoogtepunt wereldwijd zo’n 300.000 kilometer kabel.
Een ongehoorde historie
Het is een bewogen historie. Marten maakte er voor het bijzondere VPRO-radioprogramma Ongehoord een programma over.
Een radiovertelling.
Over dat gehuchtje Porthcurno, de stranden, de kliffen, de afwezigheid van een haven, het museum daar en natuurlijk over de geschiedenis van dit opmerkelijke telegrafiesysteem.
Over de tegenslagen en de moeilijkheden die overwonnen moesten worden.
Over het materiaal dat gebruikt werd, de eerste verbindingen en het systeem dat steeds meer verbeterd werd.
Doorsnede
Kijk eens naar deze doorsnede van de kabel, die waarschijnlijk dateert uit het eind van de negentiende eeuw.
(Ik heb ’t uitvergroot; de ware doorsnee van deze kabaal is ongeveer drie centimeter).
De kern bestaat uit in elkaar gevlochten koperdraad.
Daaromheen bevindt zich staaldraad. Vervolgens een laag guttapercha , een hard soort rubber dat isolerend werkt. Dan draden van zacht ijzer en een soort touw, bestaande uit met teer bewerkte hennep. Dit vooral om de kabel waterdichtheid en stevigheid te geven.
Morsetekens
De eerste kabel werd in 1854 gelegd tussen Dover en Calais. Daarna ontstond het plan om met een kabel van zo’n 10.000 km lengte vanuit Porthcurno de Atlantische Oceaan over te steken.
Na veel tegenslagen -vooral kabelbreuken- lukte het in 1858 om een eerste telegram van Londen naar Washington te versturen.
Dat ging in morsetekens.
Het eerste bericht telde 98 woorden. Het duurde in totaal 16 uur voordat dit bericht in zijn geheel verzonden was. Zo’n tien minuten per woord.
Grondstations
De ontwikkeling hierna ging heel snel (Van Engeland naar India en Australië bijvoorbeeld) , waarbij men lange tijd gebruik bleef maken van grondstations: bijvoorbeeld op de Azoren,
Madeira, Gibraltar, Malta en Cyprus.
Het telegrafiesysteem was definitief voorbij in 1984 toen in de Middellandse Zee de eerste
glasveze kabel werd gelegd.
3. Britten die niet in de E.U. zitten
---Misschien denkt u wel dat Groot-Brittannië hetzelfde is als het Verenigd Koninkrijk.
---Misschien denkt u wel dat alle Britten, die in Europa wonen in de Europese Unie zitten.
Twee maal onjuist.
Kijk even naar dit kaartje
Great Britain is Engeland + Wales + Schotland.
Een eiland dus.
Maar het is meer: Een eiland + diverse eilandgroepen waaronder de Hebriden, de Orkneys en de Shetlands.
United Kingdom is Great Britain + Noord-Ierland.
Maar waarom worden de Kanaal Eilanden en The Isle of Man apart vermeld?
Wel!
Ze behoren noch tot Great Britain noch tot het United Kingdom.
Het zijn autonome bezittingen van de Britse Kroon.
Ze zijn geen lid van de Europese Unie en behoren zelfs niet tot het Britse Gemenebest.
Typisch Brits dus.
Tegendraads, eigenzinnig, onnavolgbaar, verwarrend, mal om niet te zeggen idioot.
Hoewel!
De Kanaal Eilanden maken hun eigen wetten en die zijn voor internationale Multinationals hoogst interessant. Jersey (100.000 inwoners) en Guernsey (63.000 inwoners) zijn pure belastingparadijzen.
Niet zozeer voor de inwoners zelf, maar voor het internationale grootkapitaal.
The Isle of Man (bijna 85.000 Inwoners) is zeer aantrekkelijk voor trusthouders omdat het geen vermogensbelasting, successierechten en schenkingsrechten kent. Als bovendien geen van de trustleden inwoner van het eiland is en geen inkomen van het eiland komt, is ook geen inkomstenbelasting verschuldigd.
4. SPOOKSTAD WORDT PELGRIMSOORD
Als je in Lancashire in het noorden van Engeland de boemeltrein neemt van Liverpool richting Preston moet je bij Ormskirk uitstappen. Vandaar is het nog een kwartiertje lopen naar Argleton. Steeds meer mensen doen dat want Argleton is een hype.
Maar ja. Niemand komt aan want Argleton bestaat niet. Het komt alleen maar voor op Google-mappen.
Hoe dat zo gekomen is, is niet geheel duidelijk, maar Argleton scoort op Internet inmiddels meer dan 250.000 hits. Omdat Google aangekondigd heeft om de naam te verwijderen is er zelfs een actiegroep ontstaan voor het behoud van de naam.
De kwestie werd voorzover ik heb kunnen nagaan het eerst beschreven in september 2008 door blogger Mike Nolan, een medewerker van de nabij gelegen Edge Hill University. Zijn collega Roy Bayfield maakte in februari vorig jaar een wandeling naar het spookgebied en legde dat in een humoristisch stuk met veel foto’s vast.
De lokale media gingen erover schrijven en in november vorig jaar verschenen verhalen over Argleton in de landelijke en zelfs internationale media. Ook de BBC besteedde er uitvoerig aandacht aan.
Internationale aandacht
Dialect of anagram?
Er werd veel gespeculeerd over de herkomst van de naam. De meest eenvoudige verklaring is de nabijheid van het stadje Aughton. Dat zou in het plaatselijk dialect worden uitgesproken als Ar-gh-ton. Een medewerker van Google zou dat verbasterd hebben tot Argleton.
Andere mensen menen dat er opzet in het spel is. Een grapje. De naam zou een anagram zijn voor not real G (Google). Not large is een ander anagram.
Prof. Danny Dorling , president van de Society of Cartographers ziet er overigens de humor niet van in en houdt het op een onschuldig foutje.
Dat foutje zou dan gemaakt moeten zijn door het Nederlandse bedrijf Tele Atlas , dat de leverancier is van de Google mappen.
Dit bedrijf heeft diverse malen verklaard niet te weten waar de fout gemaakt is en zou hebben aangekondigd dat de naam Argleton verwijderd zal worden.
Dat is overigens nog niet gebeurd.
Tot plezier van allerlei ondernemers en zakenlieden in de buurt, die wel blij zijn met dit nieuwe pelgrimsoord dat het komend voorjaar veel bezoekers verwacht.
5. Von Cap bis Couch Behar
Zo’n twintig jaar geleden was ik in de regio Cooch Behar in het uiterste noorden van India. Ik was daar met Henk Weltevreden, die cassettebandjes bij zich had met muziek uit de Driestuiversopera -3Groschenoper- van Bertolt Brecht (tekst) en Kurt Weill (muziek). Het ging dan vooral om de Kanonensong, waarin de beroemde regels voorkomen:
Soldaten wohnen, auf den Kanonen
Von Cap bis Couch Behar
(Het gaat hier om Engelse soldaten, die in India leven om te vechten. Van de Kaap in het zuiden tot aan Cooch Behar.)
Geheel volgens de regels van het lied regende het voortdurend en dat zorgde voor overlast.
En het leidde tot een nogal omstreden tekst.
Wenn es mal regnete und es begegnete
ihnen’ne neue Rasse, ‘ne braune oder blasse,
dann machen Sie vielleicht daraus ihr Beefsteak Tartar
Omdat ook de elektriciteit het grootste deel van de dag uitviel draaiden we dat bandje erg vaak, want de recorder liep op batterijen.
Zo vaak, dat ik de tekst na een week uit het hoofd kende. Net als trouwens een paar andere bekende songs uit deze opera: Mackie Messer en Seerȁuber Jenny
De Driestuiversopera is in 1928 geschreven. Het is gebaseerd op het Engelse werk De Beggars’s Opera, dat 200 jaar eerder verscheen. Het speelt zich af in de onderwereld van het Londense Soho.
Hoofdpersoon is Macheath (Mackie Messer) die een verhouding heeft met Polly. Zeer tegen de zin van haar vader de bedelaarskoning Peachum, die probeert Macheath veroordeeld te krijgen tot de strop. Dat lukt na veel verwikkelingen niet. Mackie Messer krijgt gratie van de koningin en wordt zelfs in de adelstand verheven. In de pubs halen ''de mannen'' levendige en bizarre herinneringen op aan hun diensttijd in India, toen nog een kolonie van Engeland.
Luister HIER naar de uitvoering van Harald Paulsen van de Kanonensong.
En HIER naar Die Moritat von Mackie Messer, gezongen door Lotte Lenya.
Vooral dit laatste lied is in zeer veel talen gezongen.
Het meest bekend is wellicht de vertolking van Louis Armstrong.
Of misschien wel: Marianne Faithfull
Luister HIER naar Seerȁuber Jenny door Hildegard Knef
Kanonensong
John war darunter und Jimm war dabei
Und George ist Sergeant geworden
Doch die Armee, sie fragt keinen,
wer er sei und marschierte hinauf nach dem Norden.
Soldaten wohnen auf den Kanonen,
Von Cap bis Couch Behar
Wenn es mal regnete und es begegnete
ihnen’ne neue Rasse, ‘ne braune oder blasse
dann machen Sie vielleicht daraus ihr Beefsteak Tartar
Johnny war der Whisky zu warm
Und Jimmy hatte ni genug Decken
Aber Georgie nahm beide beim Arm uns sagte
‘’Die Armee kann mich verrecken’’
Soldaten wohnen auf den Kanonen,
Von Cap bis Couch Behar
Wenn es mal regnete und es begegnete
ihnen’ne neue Rasse, ‘ne braune oder blasse
dann machen Sie vielleicht daraus ihr Beefsteak Tartar
John ist gestorben und Jimmy ist tot
und George ist vermisst und verdorben.
Aber Blut ist immer noch rot,
für die Armee wird jetzt wieder geworben!
Soldaten wohnen auf den Kanonen,
Von Cap bis Couch Behar
Wenn es mal regnete und es begegnete
ihnen’ne neue Rasse, ‘ne braune oder blasse
dann machen Sie vielleicht daraus ihr Beefsteak Tartar
6. Verloopstukken & funderingspijlers
Enfin. We lopen langs de Oosterschelde. Ongeveer ter hoogte waar ooit het autoveer Anna Jacobapolder-Zijpe was.
En dan is daar in de verte een geel gevaarte op het water. Het beweegt en komt onze richting op.
Een minuut of tien later passeren we elkaar en zien dit beeld.
Wat zijn dat voor objecten? En waar gaan ze heen?
Op het transportschip staat Muller Dordrecht.
Ik benader dat bedrijf met het vriendelijk verzoek of ze er iets over kunnen vertellen. Maar ik krijg geen antwoord.
Gewoon een nieuwsgierige particulier, die commercieel niet interessant is.
Dan maar eens kijken of ik zelf iets kan vinden, want ik had wel een idee in welke richting ik zou moeten zoeken.
Op de site van het bedrijf stond bovendien, dat het transport ging van Hoboken Antwerpen naar de Maasvlakte.
En kijk dan eens naar deze foto, die ik vond op de site van SIF-Offshore.
Het bedrijf heeft vorig jaar een nieuwe terminal geopend op de Maasvlakte. Daar worden onder meer monopiles gemaakt, funderingspijlers voor windmolens, die in zee worden geplaatst.
En daar zien we het gele object, dat op de Oosterschelde werd vervoerd.
Een verloopstuk (Transition piece) dus tussen de funderingspaal en de windmolenmast.
Ze zijn gemaakt bij Smulders Projects, dat gevestigd is in Hoboken Antwerpen.
Het is allemaal bestemd voor de Galloper Offshore Windfarm, die momenteel wordt aangelegd in de Noordzee, 27 kilometer ten oosten van Suffolk Engeland.
Een park met 56 windmolens op een plek waar de zee zo’n 30 meter diep is.
Het werk, dat op 1.5 miljard pond is begroot, moet volgend jaar maart operationeel zijn.
7. It’s so good tot be back home
Het verschijnsel bestaat nu ruim 10 jaar: Flashmob. Je zou dat kunnen vertalen in flitsmeute of flitsmassa. Plotseling verschijnt iemand in een drukke menigte, die iets aparts gaat doen. Vaak verschijnen er andere mensen, die dan hetzelfde gaan doen. Het publiek is verbaasd of soms verbijsterd.
Maar soms gaat datzelfde publiek ook meedoen en dan ontstaat een soort happening met een groot saamhorigheidsgevoel. Het begon in 2003 in New York. Uitvinder is Bill Wasik, redacteur van Harper’s Magazine.
Flashmobs vinden heden ten dage in de hele wereld plaats. Vaak komt er muziek aan te pas en gaan de mensen dansen. De sociale media spelen een grote rol. Mensen worden via die media opgeroepen om mee te doen. Spontaan gaan ‘’onbekenden’’ dan ook vaak meedoen, hoewel de mob regelmatig ook beperkt blijft tot een optreden van de initiatiefnemer(s). Het event duurt nooit lang en eindigt vaak net zo abrupt als het begonnen is.
Ik zal af en toe een link plaatsen naar een Flashmob.
We gaan naar de aankomsthal van Heathrow Airport Londen. Mensen die terugkeren worden tot hun verrassing en eigenlijk ook wel tot hun genoegen verwelkomd door zingende mensen met fake-instrumenten. It’s so good to be back home.
Kijk HIER