Een emotioneel kopje thee

(Door Marga de Graaf, bibliothecaresse te Bellingwolde)

   Ik sta in dubio. Vier en vijf mei staan weer voor de deur. Twee dagen vol herinneringen die veel mensen verbinden.
      Op 4 mei worden de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog herdacht en op 5 mei vieren we in Nederland Bevrijdingsdag.

   De bibliotheek is een culturele en maatschappelijke instelling. In onze maatschappij hoor je sommige jongeren zeggen dat ze niet zo veel hebben met deze dagen. Maar de bevrijdingsfeesten worden druk bezocht door deze groep.      

     Daarentegen hoor je ook geluiden dat we met elkaar nooit mogen vergeten wat er in de jaren 1940 tot 1945 is gebeurd. Dit zijn veelal de ouderen onder ons.
      In onze kasten zijn veel boeken te vinden over deze geschiedenis. Boeken over Jodenvervolging, concentratiekampen, Nederlands Indië. Waargebeurde verhalen, romans, dvd’ s en informatieve boeken te over. Wat doe je als bibliotheek met dit gegeven? Ga je er wel of niet een thematafel over maken?

Zelf ben ik een kind van een moeder, die haar vader is verloren in de Tweede Wereldoorlog. Mijn moeder was 8 jaar toen ze in 1938 haar vader uitzwaaide aan de kade van Den Helder, óp naar Nederlands Indië voor zijn laatste reis. Mijn opa was een Marine-man, hij overleed op 18 september 1944 aan boord van het Japanse krijgsgevangenen-schip de Junyo Maru.

Mijn opa

                                                                                             Mijn moeder

Prominente plek
Voor mij dus ook geen opa van deze kant. In mijn leven heeft dit gemis een prominente plek ingenomen. Zo zijn er natuurlijk veel mensen die in deze periode familieleden hebben verloren, en in gezinnen zijn grootgebracht onder niet vertelde verhalen, in spanning tussen vader en moeder, of in gebroken gezinnen. Kortom, de Tweede Wereldoorlog leeft ook nu nog voort. Ook in de derde generatie. Dus wat mij betreft besteden we er aandacht aan; lees en leer van de geschiedenis.

 
Een erfstuk
Op een middag komt er een man de bibliotheek binnen, met een linnen tas in zijn hand. Hij loopt op me af en zegt: ’dit kom ik je brengen namens mijn vrouw.’ Snel denk ik: ''wie is dan zijn vrouw?'' Ik kijk naar de inhoud van de tas en denk: ‘’oh, de handwerkdocente van ons breicafé!’’. Ze zou mij een boek te leen te geven. Dit kwam zo. Tijdens een handwerkcafé droeg ik een zilveren ketting; haar oog viel er op.
       ‘Komt die misschien uit Nederlands-Indië, uit Yogjakarta?’.
      Ja, een erfstuk van mijn opa die ik nooit gekend heb …' en daar ontstond een heel gesprek.

Zij, Lies, had net een boek gekocht over Nederlands Indië. Dat mocht ik wel van haar lenen - er zat ook nog een dvd bij.
      En zo zat ik dus een week later met haar man aan tafel. Hij kwam het boek en de dvd  overhandigen. Overhandigen, zo voelde het ook, een beetje plechtig alsof het een schat was.
      Diederik van Vleuten, de auteur, heeft zijn eigen familiegeschiedenis vastgelegd - in Nederlands Indië. Misschien herkende ik er iets in of vervolmaakte het mijn eigen familieverhaal. Wat lief gedacht.

     
Bandung

Het kopje thee met de man van Lies werd een bijzonder emotioneel kopje thee. Al pratende bleek dat zijn vader en mijn opa in het zelfde Krijgsgevangenkamp hadden gezeten in Bandung, het 14e Bataljon.
      Diep verdriet kwam zo maar naar boven, bij hem en bij mij. Twee volwassen mensen die elkaar niet kennen maar zo verbonden raken in verdriet, herkenning en gemis.
      Hoe is het toch mogelijk dat je zoveel jaar later in de bibliotheek van Bellingwolde aan tafel zit met iemand waar je je zo vertrouwd en één mee voelt. Zijn vader en mijn opa moesten eens weten hoe bijzonder dit is.
      Zo bijzonder dat ik opeens wist, ja wij gaan weer een mooie thematafel maken over de Tweede Wereldoorlog, zodat deze geschiedenis niet vergeten wordt. Dat mag nog niet. Nee, het mag nooit vergeten worden.

Herdenkingstafel

Klik HIER voor alle biebverhalen