Een vertrouwelijk memorandum
Heinrich Himmler was de architect van de genocide op 6 miljoen Europese joden. Dat wordt vrij algemeen aangenomen. Maar dat hij in het voorjaar van 1940 in een vertrouwelijk memorandum aan Hitler voorstelde om het joodse vraagstuk op te lossen door alle joden naar de toenmalige Franse kolonie Madagascar in de Indische Oceaan te verbannen, is veel minder bekend.
Ik moest aan dit plan denken, toen ik een paar dagen geleden een stukje schreef (Reizen 52: Blessed be the true Judge) over de deportatie van 1584 joodse vluchtelingen, die geweigerd werden in Palestina.
Zij werden verbannen naar het eilandje Mauritius, dat 900 kilometer ten oosten van Madagascar ligt. Vermoedelijk kenden vooraanstaande Britten, die het mandaat voerden over Palestina dit plan.
Ze kozen voor Mauritius omdat dat toen een Britse kolonie was.
ROOKGORDIJN OF ECHT?
Het Madagascarplan komt in veel studies van de tweede wereldoorlog zijdelings ter sprake. Veel historici beschouwen het als een rookgordijn. Hitler zou namelijk niet bezig zijn geweest met verbanning van de Europese joden, maar met hun vernietiging.
De Nederlandse historicus prof. Dr. Hans Jansen -vooral niet verwarren met de PVV-Arabist onder dezelfde naam- schreef er in 1996 een doorwrocht boek over. Hij deed dat in opdracht van de Stichting Wiesenthal-Fonds.
Hans Jansen komt in zijn boek tot de conclusie dat het Madagascarplan wel degelijk zeer serieus is geweest.
De verwarring onder historici werd in 1991 verwoord door de Amerikaanse historicus Richard Breitman. Hij schrijft:
‘Wetenschappers hebben in de voorafgaande jaren gedebatteerd over de vraag of het Nazi-regime het plan van massale verscheping van de joden van Europa naar Afrika wel ooit serieus heeft genomen. Als Hitler al had besloten het hele jodendom uit te roeien, waarom liet hij dan nog een plan uitwerken om hen helemaal naar Afrika af te voeren?
Sommige historici hebben het vermoeden uitgesproken dat het Madagascarplan enkel en alleen diende als rookgordijn om de plannen van de vernietiging van het hele jodendom in Europa te verhullen.
Het zou ook kunnen zijn, aldus deze historici, dat de nazi’s Madagascar hadden uitgezocht als de plaats waar de gaskamers zouden worden gebouwd.
Er waren echter ook historici, die zeiden dat het Madagascarplan een heel serieus project is geweest en dat de nazi-leiders werkelijk van plan waren het uit te voeren: miljoenen joden waren voorbestemd om onder toezicht van de nazi’s in een Afrikaans reservaat te leven. Toen echter bleek, dat de verscheping van de joden naar Afrika onmogelijk was, wilden de kopstukken van de SS het joodse vraagstuk op een andere wijze oplossen.
Na de overwinning!
Hans Jansen weerspreekt in zijn boek de stelling van veel historici, dat de verbanning tijdens de oorlog niet mogelijk zou zijn. Volgens hem was het namelijk de bedoeling, dat de joden pas verbannen zouden worden als Duitsland de oorlog had gewonnen en Madagascar van de Fransen zou hebben overgenomen.
Met instemming citeert hij De Zwitserse historicus Philippe Burrin:
‘Het lijdt geen twijfel dat als de concentratie van miljoenen mensen in een reservaat ooit werkelijkheid was geworden, daarbij ontelbaar veel slachtoffers zouden zijn gevallen. Hitler wist dit heel goed en het liet hem koud. Anderen moesten de verantwoordelijkheid voor het lot van de gedeporteerden maar op zich nemen.In tijden van succes was hij in ieder geval niet geporteerd voor een volkerenmoord.’
Tensotte Simon Wiesenthal:
‘Op 31 augustus 1941 gaf Hitlers plaatsvervanger, Herman Göring aan Reinhard Heydrich, de chef van het Reichssicherheitshauptamt, het bevel een concept voor de definitieve oplossing van het joodse vraagstuk uit te werken. Tijdens de Wannsee-conferentie op 20 januari 1942 werd dat concept voorgelegd aan de Duitse ministers, die moesten helpen bij de uitvoering van het plan. Daartegen rees geen protest. Het Madagascarplan werd definitief opgeheven‘.
(Eerder geplaatst januari 2009)