Improvisatievermogen & interviewtechniek

Op dinsdag 29 augustus 2000 was ik ’s ochtends behoorlijk nerveus. Ik ging namelijk van negen uur in de ochtend tot vier in de middag geheel alleen non-stop een zeer bijzonder radioprogramma presenteren. Het was zomer en bij de VPRO werd dan een zomerprogrammering verzonnen. Dit keer waren dat verrassingsdagen. Eén presentator ontving zeven uur lang gasten. Maar het was niet bekend wie die gasten zouden zijn. Improviseren dus en gebruik maken van je kennis, je presentatietalent, interviewtechnieken, observatievermogen en zomaar wat invallen.

Het was voor mij een bijzondere ervaring, want ik bereidde me voor uitzendingen altijd goed voor. Nu kon ik dat niet doen, maar moest erop vertrouwen dat de redactie een aantal mensen zou uitnodigen met wie ik tenminste een goed gesprek zou kunnen voeren. Natuurlijk probeerde ik me van tevoren in te denken wie ze zouden vragen, maar daar hield ik op een gegeven moment maar mee op. Ik zou het allemaal wel zien en ervaren. Maar stel nou eens dat er mensen binnenkwamen, die ik niet kende. Van wie ik niets wist. Met wie ik niets had. Zou dat ook kunnen? Zou ik dan gewoon stiltes laten vallen? Een muziekje draaien? Maar ja, dan zou ik het programma verkloten en daar hadden de luisteraars ook niets aan. Een geruststelling was overigens, dat ik voortdurend in contact zou staan met regisseur van dienst Ton van der Graaf, niet alleen een gewaardeerd collega maar ook een goede vriend. Plaats van handeling was Studio Amstel in Amsterdam.

Foto's: Lida Iburg

Robert Eenhoorn

De eerste gast, die binnenkwam was Robert Eenhoorn. Hij was op dat moment coach van het Nederlands honkbalteam en had een profcarrière als honkballer in de USA achter de rug. Eén van de weinige Nederlanders, die de Major League haalde. Hij speelde als kortestop wedstrijden voor de New York Yankees en de California Angels. Dat wist ik allemaal, want ik had zelf in Haarlem in mijn jonge jaren op zeer behoorlijk niveau gespeeld en was jarenlang coach geweest van diverse jeugdteams. Als jongetje droomde ik ervan om prof in Amerika te worden. 
      En hier zat mijn eerste gast, die deze droom wél had waar gemaakt. In New York had ik hem bijna zien spelen. Ik was daar namelijk toen hij net een week tevoren tijdelijk was teruggezet naar een lager team. Triple A in Columbus. Gespreksstof genoeg dus en bovendien een geruststelling, want ik wist nu zeker dat men goed had nagedacht over de gasten. Op dat moment wist ik ook dat het een mooie dag zou worden. De volgende gasten zou ik als een soort cadeautje uitpellen en in grote harmonie ontvangen.

Bettine Vriesekoop

Bijvoorbeeld Bettine Vriesekoop, die daarna kwam aanschuiven. Zij was een paar maal Europees kampioene tafeltennis en sportvrouw van het jaar. Ik kende haar niet persoonlijk, maar wel haar man Hans van Wissen, die het jaar daarvoor plotseling was overleden aan een hartaanval. Bettine was toen drie maanden zwanger.
      Zij studeerde sinologie en zou later correspondent in China worden van NRC-Handelsblad. Met Hans van Wissen werkte ik samen bij De Volkskrant. Samen met hem deelde ik een grote belangstelling voor de Russische bard Vladimir Vyssotski. Hans was een bijzondere sportverslaggever. Hij benaderde die sport het liefst op een wat filosofische manier en wist ook goed te relativeren.

Solveig Thorbergsdottir

Solveig Thorbergsdottir was een IJslandse vriendin van mij. Kunstenares. Zij woonde tien jaar in Nederland en had tien jaar heimwee. Inmiddels was zij weer met haar twee kinderen terug naar IJsland gegaan. Ik ben in de jaren negentig twee maal naar IJsland geweest om daar programma’s te maken.
      Solveig hielp me daarmee als tolk en gids. Zij vond het altijd leuk om te praten over IJslandse sages en legendes, kende passages uit de Edda uit haar hoofd en zei met een glimlach te willen geloven in trollen, geesten en Noordse goden. Zij vond het volkomen begrijpelijk dat op IJsland wegen werden verlegd om die goden en trollen niet te verontrusten. Zij was voor deze gelegenheid speciaal overgevlogen.        

F.J. Ormeling en J.Romein

De cartografen F.J.Ormeling en J.Romein maakten daarna hun opwachting. Het gesprek kon natuurlijk niet meer stuk, toen ik vertelde dat ik thuis twee meter en 57 centimeter Atlas had staan. Waaronder veel edities van de Bosatlas. De heren waren zelf betrokken bij de totstandkoming van latere edities. Sterker; Meneer Ormeling zei: ''Ik ben niet alleen betrokken bij de Bosatlas; ik ben de Bosatlas''.
      We spraken over de voortdurende natuurlijke en staatkundige veranderingen in de wereld, fouten in atlassen, spookplaatsen, grenzen die voortdurend verlegd worden, de verschillende soorten atlassen en digitale atlassen van de toekomst. En over die gedeelde passie voor landkaarten en reizen.

Jan Wolkers

Toen Jan Wolkers daarna met zijn vrouw Karina Studio Amstel binnen kwam, werd het in die studio ook steeds drukker. Met Jan Wolkers had ik in 1986 een vijf uur durend Marathon-interview gehouden. Hij had daar goede herinneringen aan en wilde daarom voor deze gelegenheid wel van zijn eiland afkomen. ‘’Jongen, we hielden nooit meer op’’, zei hij toen hij aanschoof.
      Toen hij overigens de P.C. Hooftprijs weigerde, was mijn VPRO-collega Steven Albers de enige journalist die hij te woord stond. En dat vooral vanwege dat marathon-interview, ‘’hoewel’’ zei hij toen ‘’die Van den Boogaard had mij beloofd bandjes op te sturen, maar die heb ik nooit gekregen’’. Na afloop van het gesprek bleef Jan Wolkers nog urenlang in de Studio. Hij vermaakte zich bijvoorbeeld erg met mijn kleinzoon Luc, die toen negen maanden oud was.  

Theo van Boven

Theo van Boven was daarna een aangename en interessante gast. Hoogleraar Internationaal Recht. Een man die zich uitdrukkelijk keerde tegen de dictaturen in Chili en Spanje en vanwege die uitgesproken opvattingen werd ontslagen als VN-directeur Mensenrechten.
      Wij spraken over het Joegoslavië-Tribunaal, over de Nederlandse betrokkenheid bij Srebrenica, over het uiteenvallen van de Sovjet Unie en de burgeroorlogen in voormalig Joegeslavië.

Annelies Penning

En toen verscheen daar ineens Annelies Penning. Oud kinderrechter en nu oprichtster van een relatiebemiddelingsbureau, dat nogal aandacht trok.
      Zij had een flesje Eau de Toilette van Dolce & Gabbana meegenomen.
Aan bod kwamen de praktijk van relatiebemiddeling, haar analyse van de persoonlijkheid van haar klandizie en de redenen waarom een relatie allemaal kan mislukken. Natuurlijk vraag ik dan ook naar haar eigen relatie en haar eigen tekortkomingen en teleurstellingen. Daar praat ze heel openhartig over, waarna ik natuurlijk ook weer door haar wordt uitgenodigd om mijn eigen kwetsbare kanten te tonen. Een moment na een uurtje of zes, waarop ik me realiseerde dat zo’n verrassingsdag voor misschien wel te veel verrassingen kan gaan zorgen.

Bas Kolbach

Maar daarop kwam Bas Kolbach binnen. Burgemeester van Korendijk, een gemeente waar ik woon. Bas had voor een herindeling een voor Nederland zeer bijzondere functie bekleed, want hij was burgemeester van drie gemeentes tegelijk: Nieuw-Beijerland, Piershil en Goudswaard.
      Bas had een voorliefde voor motorrijden en deed dat ook nogal eens op zondag. En dat werd hem vanwege zondagsrust niet altijd in dank afgenomen, want de SGP is de grootste politieke partij in Korendijk. Bas maakte een soort droom waar door op een Harley-Davidson Route 66 te rijden. Hij kwam ten val, brak het één en ander en kwam met gips en al aan in Los Angeles. Toen hij enigszins hersteld was, ging hij in de oceaan zwemmen en botste op een pijlstaartrog, die zijn giftige staart in hem zette. Hij zweefde in het ziekenhuis enige tijd tussen hemel en aarde, maar kwam er goed doorheen. De ervaring van zijn leven.

Abdellah Afiri

Het was inmiddels druk geworden in Studio Amstel. Eén van de belangstellenden was Abdellah Afiri, programmamaker bij de NMO, Nederlandse Moslim Omroep. Hij wordt ook naar mijn tafel gestuurd, waarna een gesprek volgt dat anno 2016 nog volkomen actueel zou zijn. Aan bod komen het slechte imago van moslims, succesvolle allochtonen en criminele Marokkaanse jongeren.

Ton van der Graaf

Familie

V.l.n.r:. Zoon Rutger, uw bloghouder met Luc, dochter Babette, echtgenote Heleen, schoondochter Danielle

Studio Amstel;

Michal Citroen, Johnny van Doorn, Tessel Blok, Maarten Biesheuvel