Terreur en kraakdozen

Het werd een hete zomer in 1977 toen Nico Haasbroek in de studio van de VPRO-Radio te Hilversum arriveerde. Hij had een koffer vol bandjes bij zich en zou in augustus en september zes lange uitzendingen maken voor het programma Embargo, waarvan ik toen eindredacteur was.
      De programma’s gingen over het West-Duitse terrorisme in die tijd, in het bijzonder over de RAF, de Rote Armee Fraktion. Een organisatie, die toen voor zeer grote onrust zorgde en angst en verderf zaaide in de West-Duitse samenleving.
      Aan het woord kwamen ondermeer een voormalig RAF-lid, RAF-sympathisanten, advocaten, politici, criminologen en terrorisme-deskundigen.

Kraakdoos

Bij een paar van die uitzendingen werd live muziek gemaakt door de componist, percussionist en uitvinder van het elektronische muziekinstrument De Kraakdoos, Michel Waisvisz (1950-2008).
      Een groot en bijzonder musicus, die met vrijwel alle bekende jazzmusici in de wereld speelde of had gespeeld. Een sympathieke man bovendien; iemand met groot gevoel voor humor en understatement. Een anarchistisch musicus en denker, die vooral daarom door Nico Haasbroek voor zijn serie was gevraagd.  

Bij de laatste uitzending gaf hij mij deze kraakdoos cadeau. Een houten doosje met metalen contactvlakjes. Als je contact maakte met die vlakjes ontstond een elektronisch circuit waarmee je naar hartenlust kon experimenteren.
      Ik heb er een nieuw batterijtje ingezet, maar het apparaat werkt jammer genoeg niet meer. Een jaar later kreeg ik van hem zijn L.P.  CRACKLE cadeau.
      Luister HIER
    
 

Michel Waisvisz werd in 1981 directeur van STEIM in Amsterdam (STudio voor Elektro-Instrumentale Muziek). Hij zou dat tot zijn vroege en betreurde dood blijven.

Goudblond biertje
  We drinker er een Bitburger bij, Duits goud-blond pils.
Hoewel: iets sterkers mag ook wel.
       Want de serie maakte verschrikkelijk veel los en leidde tot woedende commentaren in Nederlandse en Duitse kranten, tot lof en bijval van luisteraars, maar ook tot ontevredenheid en verontwaardiging. Tijdens de uitzendingen stond de telefoon roodgloeiend en Nico Haasbroek werd ervan beschuldigd niet alleen sympathie en begrip voor die RAF te hebben, maar er ook gemene zaak mee te maken.  

Hieronder twee luisteraarsreacties, die min of meer model staan.

Voorstander:

‘’Allereerst bedankt voor de erg interessante serie over West-Duitsland, een probleem dat mij al jarenlang bezighoudt, in het bijzonder de situatie van de Baader-Meinhof-leden en de opkomst van het neo-fascisme in de Bundes-Republik. Ik vind je programma erg duidelijk, doch zijn we nog op tijd om het onheil te keren, het is duidelijk dat West-Duitsland met de V.S. de sterkste mogendheid van het Westen uitmaakt’’.  

Tegenstander

‘’U begeeft zich niet alleen op glad ijs. U zeilt regelrecht in een dodelijk wak. Wat tijdens deze uitzendingen te berde is gebracht is ten hemel schreiend. Gewoon platte moorden worden goed gepraat, of…. ‘’genuanceerd’’ bekeken. En de z.g. RAF wordt als een leger voorgesteld. Of althans met begrip benaderd. Welke groep, welke partij vertegenwoordigt zij? U valt de prille democratie in Duitsland in de rug aan. Kanselier Schmidt heeft volkomen gelijk, dat de vrijheid in Duitsland nog nooit zo groot is geweest. Dat is waar’’.

In een hoofdartikel in NRC-Handelsblad werden Nico Haasbroek en VPRO-commentator Dr. Anton Constandse beschuldigd van ‘’onvrijwillige medeplichtigheid’’ aan de totstandkoming van een neo-fascistische West-Duitse staat. Want, -zo luidde de redenering- door in het voetspoor van de terroristen mee te werken aan de ondermijning van de huidige West-Duitse rechtsstaat, maken deze beide VPRO-medewerkers de baan vrij voor de neo-fascisten die na de ineenstorting ervan hun politiestaat kunnen oprichten.

Ik werkte toen nog niet zo lang bij de VPRO, maar schrok toch wel een beetje van al die emoties, van al die woede van al die haat.
      Bovendien vond ik dat Nico Haasbroek een weloverwogen en genuanceerd standpunt innam. Maar de stellingen leken al bijvoorbaat ingenomen en bleven verankerd.

De Leeuwarder Courant bijvoorbeeld:

‘’Wat een correspondent als Nico Haasbroek bijvoorbeeld presteert, komt niet alleen neer op informatieverdraaiing en haatdragendheid, maar ook op samenzwering met de Baader-Meinhofgroep. Met vertegenwoordigers daarvan heeft hij niet alleen gesproken -dat zou belangwekkend kunnen zijn- maar hij maakt ook gemene zaak met hen. Het feit dat de Duitse regering hem zijn gang laat gaan, pleit meer voor haar dan voor hem’’.

Der Spiegel schrijft afkeurende commentaren en citeert Anton Constandse onvolledig en de Frankfurter Algemeine meldt dat Haasbroek de acties van terroristen goedkeurt en Duitsland als een dictatuur afschildert.

Het had overigens allemaal nog veel erger kunnen zijn als Nico Haasbroek erin was geslaagd om RAF-leden te interviewen. Verzoeken daarom werden afgewezen.

Probeer dat allemaal maar af te doen met een goudblond biertje.
      We nemen een Vodkapitsch, een Duitse wodka van 40%.

 
Klik HIER voor alle muziekborrels