Een racistische lappendeken

 
Overwinning

Het was april 1994. Nelson Mandela had bij de eerste verkiezingen in Zuid-Afrika een glorieuze overwinning behaald.
      Het land verkeerde in grootse euforie, met uitzondering natuurlijk van de blanke racisten.
Ik was drie weken lang in het provincieplaatsje De Aar geweest om die verkiezingen te volgen. (Reizen 51).

Om een beetje uit te blazen bleef ik nog een aantal dagen in Kaapstad. Een fantastische stad.
      Daar vond ik in een boekwinkel dit ‘feestboek’ over de totstandkoming van het voormalige thuisland Bophuthatswana. Uitgegeven in 1977 toen het land onafhankelijk werd.
       Het zat in een hoes, was lang dichtgeweest en rook na opening naar Afrika

Ik kreeg het er opnieuw een beetje benauwd van. 
      De krankzinnige geschiedenis van Zuid-Afrika verklaard in twee zeer beladen Afrikaner woorden: APARTHEID en TUISLAND.

Er staan veel kaarten in het boek. Kijk eens hieronder.
      Die zes bruin-gele ''enclaves'' vormen tezamen Bophuthatswana met in het noorden aan de grens met Botswana de hoofdstad Mmabatho.

Deportaties

Bophuthatswana was het thuisland van de Tswana’s. Het werd gecreëerd in 1961, kreeg zelfbeschikking in 1971 en werd onafhankelijk op 6 december 1977.
      Een groot deel van de bevolking werd door de Zuid-Afrikaanse overheid gedeporteerd naar die droge armoedige gebieden.
Weggerukt uit hun eigen omgeving moesten de Tswana’s proberen een soort bestaan op te bouwen.
      Een aantal mannen vond werk in platinamijnen, waar ze voor hongerloontjes werden uitgebuit.
Veel mannen bleven werken in Zuid-Afrikaanse mijnen, waardoor er een groot overschot aan vrouwen was.

Het nieuwe onafhankelijke land werd in de wereld alleen erkend door Zuid-Afrika en Transkei, een ander thuisland dat eerder onafhankelijk was geworden.
      In de rest van de wereld reageerde men vooral berustend op deze racistische gettovorming.
Apartheid werd door veel landen veroordeeld, dat wel. Maar veel actie werd er niet tegen ondernomen.

Het boek verscheen dus in 1977. De toenmalige blanke premier B.J.Vorster van Zuid-Afrika schrijft in een voorwoord ondermeer:

''I have come to believe that the citizens of this beautiful country are inspired with the ideal of building further upon foundations firmly laid. If I am right in this belief, you need fear no danger: you can stride into the future with renewed resolve and fortitude to secure the prosperity, happiness and peace that will be your due.’’

Je moet maar durven en je moet het maar durven poubliceren.

De eerste president van Bophuthatswana was Lucas M. Mangope, een Tswana die natuurlijk niets anders was dan een stroman van Zuid-Afrika.
      Hij schrijft in het boek ondermeer:

''It is cause of considerable pleasure to us that the constitutional development of Bophuthatswana to full-fledged and sovereign independence was concluded not with strife but in peaceful evolution, and in such a relatively short period. This period of its history is to the credit and advantage of the Tswana people in that they achieved their goal in a peaceful manner’’.

Landswapen

Kijken we nog even naar de voorpagina van het boek.
      Daar staat dit landswapen op. De tekst zegt alles over dit gortdroge gebied waar landbouw bijna onmogelijk was.
Er staat: Tshwaraganang lo dire pula e ne.

En dat betekent:
      Als we verbroederen en hard werken zullen we gezegend worden door regen.

Uiteraard werden al die thuislanden in 1994 weer gewoon opgenomen in de republiek Zuid-Afrika.
      En dat betekende niet alleen het eind van Bophuthatswana, maar ook van Transkei, Ciskei, Venda, Gazankula, KaNgwana, KwaNdebele, Kwazoeloe, Lebowa en Qwaqwa.
      Meer dan twee miljoen mensen kreeg hun gezicht, hun eigenwaarde en hun identiteit terug.

Tswana mijnwerker