Het eiland van kleurenblindheid

(Door Rolf Weijburg)

Ik heb er naar gezocht maar heb het niet zien liggen.
      We waren onderweg van Kosrae naar Pohnpei, twee van de vier deelstaten van de Federated States of Micronesia, het op 18 na kleinste land ter wereld, en hoewel het volgens de kaart toch precies tussen deze twee eilanden in moet liggen, was er nergens een spoor van Pingelap te bekennen.

Klein atol

Achromatopsia

Pingelap is een klein atol in de deelstaat Pohnpei. Ongeveer halverwege Kosrae en Pohnpei. Er wonen 250 mensen waarvan 10% lijdt aan een ernstige vorm van kleurenblindheid, complete achromatopsia, een aandoening waaraan in bijvoorbeeld Amerika slechts 1 op de 30.000 mensen lijdt.

      Het schijnt dat de koning van het eiland, Doahkaesa Mwanenihsed, de aandoening had toen een tyfoon en opvolgende tsunami in 1775 het gros van de eilandbewoners doodden. De koning, samen met een twintigtal anderen, overleefde het. Hij kreeg veel kinderen en het isolement van het eiland samen met een taboe op het trouwen met niet-eilanders zorgde ervoor dat de kleurenblindheid zich op Pingelap door de jaren heen zo heeft kunnen verspreiden.

      Voor mensen die aan complete achromatopsia lijden is kleur niet meer dan een woord. Zij kunnen niet alleen geen kleuren onderscheiden en zien alles zwart/wit of in tinten grijs maar kunnen vaak ook slecht tegen zonlicht, wat niet handig is op een tropisch eiland.

Oliver Sacks     

De Amerikaanse neuroloog Oliver Sacks reisde naar Pingelap en deed er onderzoek naar de kleurloze wereld waarin veel eilandbewoners leven.     
      Hij schreef het mooie boek “ The Island of the Color Blind” (1997)

Sanne de Wilde

Een boek met dezelfde titel verscheen in 2015 van de hand van de Belgische fotografe Sanne de Wilde. Zij reisde ook naar Pingelap en maakte een intrigerende fotoserie van portretten en landschappen die haar in 2017 een Zilveren Camera opleverde. Zie hier haar mooie presentatie

(https://www.youtube.com/watch?v=NXZH-b5008U&t=2s)

© Sanne de Wilde

Airport

Om op Pingelap te komen moet je met een vliegtuigje van Caroline Islands Air dat een onbetrouwbare incidentele “lijndienst” naar het atol onderhoudt. Je moet dan nog maar zien wanneer je weer terug kunt.

Kapingamarangi

Ook al komen er niet zoveel vliegtuigen, Pingelap heeft dan in ieder geval nog een vliegveldje. Verreweg het meest afgelegen bewoonde eiland in de deelstaat Pohnpei, Kapingamarangi, heeft zelfs dat niet.

Dit kleine atol met een dertigtal piepkleine lage eilandjes op het rif ligt op ruim achthonderd kilometer ten zuidwesten van Pohnpei, eenzaam in een hele Grote Oceaan. Er wonen ongeveer 500 mensen. Ze leven er van de vis natuurlijk en een paar keer per jaar komt er een schip vanuit Pohnpei met alles aan boord wat er verder nog zoal nodig is.

Wig

De taal die de inwoners spreken is geen Micronesische maar een Polynesische. Samen met het 300 kilometer noordelijker gelegen atol Nukuoro, waar ook een Polynesische taal wordt gesproken, vormt het eiland een soort Polynesische wig tussen de Micronesische Caroline Islands, de ketting van eilanden die samen de FSM vormen, en het zuidelijker gelegen Melanesische Papoea Nieuw Guinea. Hierdoor - alsmede door de verafgelegen ligging - kunnen deze atollen niet tot de Carolines worden gerekend.

      Toen Spanje in 1899 de Caroline eilanden aan Duitsland verkocht, hoorden Kapingamarangi en Nukuoro daar dus eigenlijk niet bij, waardoor deze twee eilandjes feitelijk nog steeds officieel Spaans grondgebied zijn.
      Na vragen in het parlement heeft de Spaanse regering dit in 1948 ook onderzocht en bevestigd, maar tot op de dag van vandaag is er nooit enige poging ondernomen er iets mee te doen. In Spanje wordt het bezit van die eilandjes doodgezwegen en ik denk dat het land de verre eilandjes liever arm dan rijk is.

      Van tijd tot tijd is er echter wel iemand die de kwestie weer onder de aandacht brengt.

Zoals Paco Nadal die naar eigen zeggen als eerste Spanjaard in drie eeuwen na een overtocht van vier dagen per zeilboot vanuit Pohnpei dit afgelegen stukje Spanje bezoekt en er niet een Spaanse vlag hijst maar een Spaanse tortilla bakt.

https://www.youtube.com/watch?v=-b8pOU8ZifA

 

Rolf Weijburg's Atlas van de 25 kleinste landen in de wereld

Klik HIER voor alle afleveringen