Oorspronkelijk & primitief geld

-----Iedereen weet wat geld is behalve economen.

-----Een definitie van geld bestaat niet.

-----Geld kan en kon eigenlijk alles zijn.

-----Alle geld is ruilmiddel, maar slechts weinig ruilmiddelen zijn geld.

Dit zijn enkele ‘waarheden’ uit het interessante werkje ‘Oorspronkelijk geld uit de hele wereld’ (Moneta Exotica) van Pierre van Erve.

Berian & Moko

Op het Indonesische eiland Alor bijvoorbeeld was de moko -een bronzen trommel- geld.

         Het was de kunst om elkaar zoveel mogelijk schulden in trommels op te dringen.
     

Aflossing moest gebeuren met exemplaren die mooier waren dan de geleende.

              Op Borneo maakte de moko deel uit van een standaardvergoeding voor bruiden, de zogeheten berian.
     
De berian bestond uit 2 moko’s en verder uit 1 kris, 1 halssnoer, 1 buffel en 1 kanon op miniformaat..

Primitief geld

Schelpen en kralen en hondentanden werden ook ooit gebruikt op een manier die leek op ons gebruik van munten en bankbiljetten, maar die toch eigenlijk niet hetzelfde was.
      De wetenschapsbeoefenaren, die deze exotische ruilmiddelen bestudeerden, noemden ze primitief geld, zulks ter onderscheiding van het echte geld.
Omdat de benaming primitief ten onrechte de indruk wekt dat het maar behelpen was met dat geld, wordt hier het begrip oorspronkelijk geld gebruikt.

Slaven als geld

Slaven in Afrika waren ooit geld. Een werpmes kon je kopen met 1 slaaf.
      Maar kostte dat werpmes een halve slaaf dan had je een probleem.
Dit loste men op door twee werpmessen te kopen of door een tegoedbon van een halve slaaf te geven of door te betalen met iets anders ter waarde van een halve slaaf.

Bloedgeld

Bloedgeld is een compensatie voor het veroorzaakte verlies van leven of van ledematen.
      Bloedgeld was onmisbaar in een samenleving zonder geschreven regels, want het vormde de enige rem op eigen rechter spelen.
Lijfelijk geweld was er altijd en dus was er altijd vraag naar compensatiemiddelen, die vanzelf gestandaardiseerd werden.
      En ook zo is geld ontstaan.

Hondenhoektanden

Hoektanden van honden werden overal op Nieuw-Guinea en de omliggende eilanden als geld gebruikt.
      Ze speelden bijvoorbeeld een belangrijke rol bij de geschenkenruil rond het huwelijk.
Zo was het levensdoel van een bruidegom op de Bismarck Archipel het record aan geschenken te breken.
      Daartoe werkte hij hard en stak zich in de schuld. Het geld bestond uit honden-hoektanden oftewel vier per hond.

Een recordgeschenk uit 1900 bestond uit 10.000 hondentanden.

Onvervalsbaar

Als functies van geld worden meestal genoemd die van gangbaar ruilmiddel en die van waardestandaard.
      De eigenschappen die een bepaald goed moet hebben om als geld dienst te doen zijn: deelbaarheid, gelijksoortigheid, overdraagbaarheid, duurzaamheid, onvervalsbaarheid en waardevastheid.
      Op grond van deze omschrijving worden munten en bankbiljetten geld genoemd.

Goedemorgen!