Van Sint Jan naar Karrestraat

Voorstraten vind je vooral in dorpen en stadjes op de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden. Maar ze zijn er ook in andere provincies. Veel in Friesland bijvoorbeeld. In België zijn er ook een paar net als in Zuid-Afrika. En er is er één op Sint Maarten in de Caraïben.   
      De Voorstraat, die vaak van de haven -of de dijk- naar het centrum gaat, is vrijwel altijd de belangrijkste straat. De mooiste panden, de beste winkels, het -voormalige- raadhuis en ook een kerk.
      Aan de hand van oude ansichtkaarten en recente foto’s portretteer ik een aantal van die Voorstraten.

Hoe was het en hoe ziet het er nu uit.

Vlijmen, Land van Heusden

Dit is de Voorstraat in Vlijmen Noord-Brabant. Dat staat althans op deze tekening, die rond 1900 gemaakt is. In werkelijkheid is het de Julianastraat. De Voorstraat ligt iets verderop buiten het centrum.
      Links op de foto de R.K. St. Jan Geboortekerk. Daarnaast het zusterklooster met een meisjesschool. In het midden met het torentje het gemeentehuis.

De situatie is inmiddels behoorlijk veranderd.
      Kerk en gemeentehuis staan er nog, maar het klooster en de school zijn gesloopt.

Ruilverkaveling

Het misverstand rond de Voorstraat is hardnekkig, want ook hier staat het fout vermeld. En dit deel van de straat heeft ook nooit zo geheten, want dat krijg ik bevestigd van een man, die hier tientallen jaren lang de post bezorgd heeft.
      Rechts het gemeentehuis.
Het pand in het midden is ook al gesloopt. Daarin was het kantoor van de Ruilverkaveling gevestigd.

Gemeentehuis
 

Vlijmen heeft ruim 14.000 inwoners. Tot 1997 was het een zelfstandige gemeente.
      Vanaf die tijd is het onderdeel van de gemeente Heusden. Het markante gemeentehuis doet nog steeds dienst.
Vlijmen is -op Drunen na- de grootste plaats van de gemeente.

Voorstraat

De Voorstraat ligt in het verlengde van de Julianastraat. Het is een smal straatje met vrijstaande huizen en huizen onder 1 kap.
      De kerk is vrijwel altijd te zien.

Centrum

Het centrale plein achter Juliana- en Voorstraat is het koopcentrum met onder meer een supermarkt, een Action, reisbureau, Sushitent en Grieks afhaalcentrum.
       De auto’s worden midden op het plein geparkeerd.
Beetje rommeltje daar.

P.S.

Het door mij geignaleerde misverstand blijkt op zijn beurt een nieuw misverstand, want ruim een jaar na plaatsing van dit stukje ontving ik deze uitvoerige reactie.

Goeiendag

Wat leuk dat u een artikelenreeks heeft gewijd aan Voorstraten in ons land. Ik heb het met aandacht gelezen.

Mijn naam is Marja Kivits, in Vlijmen en omstreken beter bekend onder mijn alias Marie van de Middelhaai.
Sinds bijna 6 jaar ben ik bezig een onder meer Vlijmens dialectwoordenboek samen te stellen, naast dialectwoorden ook vol met plaatselijke geschiedenis, gebruiken en cultuur.
Ik kwam echter in het artikel over de Vlijmense Voorstraat een misverstand tegen:

Het misverstand rond de Voorstraat is hardnekkig, want ook hier staat het fout vermeld. En dit deel van de straat heeft ook nooit zo geheten, want dat krijg ik bevestigd van een man, die hier tientallen jaren lang de post bezorgd heeft.

Deze tekst is hier helaas niet correct. Het is geen misverstand of een fout dat dit deel van de straat ooit Voorstraat heette; deze straat heette werkelijk zo. De postbezorger die u sprak was vermoedelijk niet oud genoeg om dat te weten en heeft zich waarschijnlijk niet in de geschiedenis van Vlijmen verdiept. De oudste naam van deze straat is namelijk echt Voorstraat. Het oude gemeentehuis werd in 1871 gebouwd aan de Voorstraat, omschreven in diverse archiefstukken. Toen de kerk in 1864 deze straat gebouwd werd, is men dezelfde straat in de volksmond ook wel Kerkstraat gaan noemen, welke naam is ook wel te vinden op foto's van deze straat. Na WO II kreeg de straat de naam Prinses Julianastraat, naar ik meen in december 1949, ook dat zou u in het plaatselijk archief (salha) na kunnen zoeken. Ik vermoed dat de postbezorger, die u sprak, pas na 1949 post in deze straat is gaan bezorgen, weliswaar tientallen jaren, maar toch was zijn informatie feitelijk niet correct. De huidige Voorstraat heeft inderdaad haar naam behouden.
Leuk detail, vind ik, is dat verder westwaarts in het verlengde van de huidige Julianastraat en Voorstraat een smal pad liep, helemaal tot aan het toenmalige Marktveld (hier in de volksmond het Martveld genoemd) dat ook deel uitmaakte van de Voorstraat. Dit pad lag parallel aan de Achterstraat evenals de huidige Voorstraat en Julianastraat. Het was maar een smal pad achter huizen langs, waarover voornamelijk de kinderen naar school liepen, omdat de Wolput vanwege de tram aldaar onveilig was  voor kinderen. Het paadje werd in de volksmond ook wel het Vonderke of Vonderpaoike (=Vonderpaadje) genoemd. Deze informatie kreeg ik van Kees Mommersteeg geboren in 1926 te Vlijmen, alwaar overleden in 2019. Zijn vader was, aldus zijn zeggen, geboren op de eerste boerderij gelegen aan dat pad, genaamd de Voorstraat, op de hoek met het Martveld. Later is deze boerderij, aldus Kees, afgebroken vanwege de leerlooierij die er kwam. Hij was mijn oudste informant. Niemand anders heeft mij ooit de naam Voorstraat ivm dit pad vermeld. Nadat tientallen jaren later de leerlooierij is gesloopt, is er precies op het eerste deel van dat voormalige pad een doodlopend modern straatje gekomen, enkel bereikbaar vanaf de Achterstraat (vroeger een zijpaadje van het voornoemde pad), met huizen van naar ik schat uit de jaren '90. Het straatje loopt dood op het voormalige wagenhuis van de voormalige eigenaar van de leerlooierij. Van het hele pad, uitgezonderd het voornoemde straatje, bestaat geen enkel restant meer en in de herinnering van de Vlijmenaren is het met de dood van Kees Mommersteeg, naar het zich aanziet, helemaal vergeten geraakt.

Verder schrijft u:

Het pand in het midden is ook al gesloopt. Daarin was het kantoor van de Ruilverkaveling gevestigd. 

Deze informatie kwam vermoedelijk ook van de postbode. Deze functie had het gebouw maar een korte tijd. Voor die tijd noemde men dit gebouw 'De Villa' (de langste tijd van haar bestaan). Het behoorde tot het rond ca. 1850 gebouwde nonnenklooster van de zusters van JMJ, waarin enkele rijke dames verzorgd werden, alsmede een koster en dat tijdelijk ook dienstdeed als pastorie. Mijn tante Riet, geboren in 1928, inmiddels 91 jaar, heeft daar jaren gewerkt.

Ik vind het altijd fijn als info correct de wereld in gaat. Daarom wilde ik u deze informatie niet onthouden.

Met vriendelijke groet, 
Marie van de Middelhaai.

Klik HIER voor alle Voorstraten; incl. de mooiste, kortste en langste