RADIO TIRANA

(Door Peter Flik, photosooph te Hongarije)

Korte Golf uitzendingen

Ergens in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Ik had me een weekend opgesloten in huis met een wereldontvanger, dat was een radio die in staat was kortegolf uitzendingen van zeer verre landen te ontvangen. Maakte eigenlijk een soort wereldreis zonder tickets en suffe hotels.
      Ergens in dat weekend stuitte ik op een wel heel merkwaardig radiostation uit Albanië: radio Tirana. Grotendeels gesproken woord over de opnieuw behaalde of overtroffen resultaten in het communistische economische systeem. Meer melk, meer artsen, meer tractoren, altijd werd het maar beter.
      Daar kwam ik achter als ik in de dagen die volgden dat station nog eens opzette. De andere pijler van het station waren de aanvallen vanuit het buitenland die via een bombardement van woorden op het land afgeschoten werden. Speciaal het woord revisionisten viel om de vijf zinnen.
      Ik had geen idee wie of wat dat waren, maar het was niet pluis, zoveel werd wel duidelijk. U moet weten dat dit in die jaren één van de strengste communistische landen op deze aarde was, al jaren geleid door een angstige en wrede dictator. Zijn naam stond in keien op veel bergen geschreven. Door de uitzendingen van dit radiostation werd ik steeds nieuwsgieriger om maar eens zelf te gaan kijken.

Groepsverband

Dat kon alleen in groepsverband, het land liet mondjesmaat toeristen toe. Met dertig personen vliegen naar een grote stad in Joegoslavië, dan met een bus naar de grens, die grens lopend oversteken. De contrôle was zeer streng: geen baarden, geen foto's van dames in badkleding, geen bijbels. En dan was daar de Albanese bus met twee Engels sprekende gidsen die van het marxistisch-leninistisch communisme de hoed en de rand wisten.
      We zouden er twee weken blijven en kregen een streng programma voorgeschoteld. Bezoeken aan musea, coöperatieve landbouwprojekten, fabrieken. Iedere dag weer. Uitslapen was er niet bij, de bus wachtte toeterend en een flinke terechtwijzing volgde onvermijdelijk als er laatkomers verschenen. Tijdens de busreizen konden vragen aan de twee gidsen gesteld worden. Vragen die ze met veel geduld beantwoordden. Ook verzoeken omtrent het programma konden worden gedaan. Op een dag vroeg ik of er voor mij een bezoek aan radio Tirana kon woden geregeld. Ze zouden het proberen. Dagen gingen voorbij en radio Tirana liet niets van zich horen.
      Op een bepaalde avond was een bezoek aan de schouwburg georganiseerd. We zitten met zijn allen in de zaal, het doek kon ieder moment open gaan als er een man plotseling de zaal toespreekt. Mijn naam wordt genoemd en of ik me wil melden in mijn hotel: radio Tirana wacht op mij! Ik haast me naar buiten en in de hotellobby zitten drie heren in van die pakken die je wel meer ziet in Oost Europa; eigenlijk inmiddels een beetje te klein. Ze zeggen dat ze alle vragen die ik heb willen beantwoorden. Maar het punt is dat ik helemaal geen vragen heb.
      Ik heb uit Nederland een met foto's geïllustreerd manuscript meegenomen en wil hen dat laten zien om vast te leggen hoe ze op tal van controversiële plaatjes reageren.

Manuscript

Maar dat manuscript ligt op de hotelkamer en mijn toenmalige partner zit met de sleutel in de schouwburg....Ik excuseer me voor een minuut of tien en ga snel naar de schouwburg. Maar die is op slot en er is geen bel.
      Via een raam in een sousterrain kom ik in de kolenkelder en via ingewikkelde gangenstelsels weet ik de zaal te bereiken waar gelukkig een pauze aan de gang is.
      Met de sleutel weet ik via diezelfde kelder de straat te bereiken en ben na ongeveer twintig minuten met het manuscript bij de heren terug.

Allereerst bekijken ze me van top tot teen en dan bezien ze het manuscript. Ze vinden het verschikkelijk en laten dat zeer opgewonden blijken. Het treffen is dan spoedig afgelopen, een bezoek aan radio Tirana kan ik wel vergeten. Als ik later in de spiegel kijk wordt me alles duidelijk: ik zie eruit als Zwarte Piet!
      Hen heb ik nooit verteld dat ik door kelders van het theater moest kruipen om aan de sleutel van de hotelkamer te komen. Ze moesten van deze gek uit het Westen af.

Klik HIER voor alle Photosophieën