Zeven mensen achttien uur ' vrijwillig' gijzelen

 

In 1981 voerden Ton van der Graaf en ik een geheim Radio Experiment uit.
      Een soort Big Brother avant la lettre.

 

Het is verschenen op de site van het digitaal VPRO-archief, dat beheerd wordt door Nienke Feis.

 

Zij achterhaalde het programma, nadat een deelnemer haar het volgende briefje stuurde.

 

 

 

 

Beste Nienke,

Ik heb eind jaren ‘70 of begin jaren ‘80 meegewerkt aan een radioprogramma. Volgens mij was het een onderdeel van Villa VPRO. In een serie uitzendingen stond het thema Verzet centraal. Via een korte advertentie in de VPRO-gids werden lezers opgeroepen deel te nemen aan "het geheim radio experiment". Het werd een geweldig experiment. Alle 7 deelnemers werden naar de opnamestudio gebracht/gelokt. De ramen waren afgedekt met landbouwplastic. Een chemisch toilet in een hoek, een koelkast vol fris, te weinig stoelen, te weinig matrassen. En toen de deur op slot.

Het enige contact vanuit de opnamestudio bestond uit het doen van korte mededelingen, misleidende opdrachten en intimidatie. Het doel was om te zien in hoeverre 7 mensen -min of meer in een onvrijwillige situatie gebracht- zich in hun lot schikten dan wel in verzet zouden komen.

Na de uitzending heb ik bandjes opgestuurd gekregen maar die ben ik kwijt. Ik wil graag de uitzending (teruggebracht tot 3 uur, dacht ik) weer in mijn bezit krijgen. Ik hoop dat jij iets voor mij kunt betekenen. Op internet kan ik hier niets over terugvinden.

Alvast bedankt voor je inzet.

Vriendelijke groeten,

Eric Kattekamp.

Omdat Nienke aanvankelijk niets kon vinden benaderde zij mij omdat ik in die tijd eindredacteur van dat programma was.
      Er kwamen bijzondere en dierbare herinneringen naar boven. Ik schreef haar:

 

Dag Nienke

 

Ton van der Graaf en ik voerden het experiment uit. Wij hadden een psychiater ingehuurd, die het proces begeleidde.

 

De deelnemers waren geselecteerd na een advertentie.

Zij werden uitgenodigd om mee te doen aan een van tevoren niet bekend experiment.

Er kon van alles gebeuren.

 

Zij kregen ondermeer te horen dat zij een handig mes en een paspoort moesten meenemen.

Zij hebben 18 uur vastgezeten, maar wisten dat niet omdat zij horloges etc. hadden moeten inleveren.

Via een intercom kregen zij af en toe instructies.

 

De klok in de studio was bewerkt en liep harder dan normaal.

Alle gesprekken en alle stiltes zijn geregistreerd.

 

Eigenlijk was het een soort Big Brother avant la lettre.

Een half jaar later hebben we nog een reünie gehouden.

Groet

Ronald

 

 

441 Brieven

 

Er kwamen 441 brieven binnen, waarin zich 563 kandidaten aanboden.
      Met hulp van de Dordtse psychiater Paul Wisman werden 7 mensen uitgekozen. Dat waren:

Eric Kattekamp (26). Groepsleider in de zwakzinnigenzorg.
      Zijn commentaar op de vraag naar de verwachtingen vlak voordat de studiodeur dicht ging.

      ‘Geen idee. Heb geprobeerd een combinatie te maken tussen zakmes, paspoort en horloge. We zien maar’.

 

Wim Bakker (26). Grafisch ontwerper.
      ’Ik weet het niet. Het zal wel een programma moeten worden over wat er gebeurt als je onbekenden bij elkaar zet’.

Nel Wever (30; twee kinderen). Huisvrouw.
      ‘Heb in de gids gekeken wat voor programma het is. Het thema is verzet. Heb me verder geen voorstelling kunnen maken wat er komt’.

Jeanette van Wetten (25). Secretaresse.
      ’Weet ik echt niet. Heb nog gedacht aan dropping vanwege zakmes; over de grens vanwege paspoort. Maar ’t zal wel iets heel mals zijn’.

Geerten ten Bosch (22). Studente.
      ’Ben tot conclusie gekomen, dat ik niets kon verwachten. Paspoort is om extra spanning te kweken. Ik wacht af en zie wel’.

Gerard IJzereef (32; twee kinderen). Archeoloog.
      ’Dacht: aantal mensen in een hokje; 24 uur lang. Ontstaan van bepaalde sfeer.’

Marijke Bakker (24). Journaliste.
      ’Sta er onbevangen tegenover. Gaat het in de richting van ontberingen dan ga ik zo weer naar huis’.

Compilatie

Er gebeurde veel in die 18 uur.
      Wij namen alles op en maakten een compilatie van twee uur.

Luister HIER naar verwarring, berusting, opwinding, frustratie, woede, intermenselijke relaties en het totale groepsproces, dat uiteindelijk zo escaleert dat men probeert de studioruiten in te slaan.

Na afloop werd er nog vier uur hevig en geëmotioneerd nagepraat.
      En inderdaad kwam er een paar maanden later een reünie waar alle reacties nog eens vergeleken werden.