Een bijzondere atlas (1)

Rolf Weijburg is een Utrechts kunstenaar en maker van atlassen. Al jarenlang is hij bezig met het vervaardigen van een atlas van de 25 kleinste landen in de wereld. Hij bezoekt al die landen, doet impressies op, schetst en fotografeert en maakt later in zijn atelier voor die atlas etsen van al die landen.
Rolf heeft net een lange reis achter de rug, waarbij hij onder meer diverse onafhankelijke eilandstaten in de Stille Zuidzee bezocht. Zijn reis vordert goed, want hij heeft inmiddels 23 landen bezocht. Micronesië en de Marshall eilanden zullen in een later stadium nog volgen.

Alle landen zijn van minst klein naar kleinst:

São Tomé e Príncipe, Kiribati, Bahrein, Dominica, Tonga, Singapore, Micronesië, Sint Lucia, Andorra, Palau, Seychellen, Antigua & Barbuda, Barbados, St. Vincent & de Grenadines, Grenada, Malta, Malediven, St. Kitts & Nevis, Marshall eilanden, Liechtenstein, San Marino, Tuvalu, Nauru, Monaco en Vaticaanstad (0.44 vierkante kilometer).

De komende weken stuurt hij mij diverse bijdragen. Vandaag Nauru.

Nauru: Een complete ramp

(Door Rolf Weijburg)

Nauru. 's Werelds kleinste onafhankelijke republiek, 22 vierkante kilometer, ruim 8000 inwoners. Daar ligt het dan, vier en een half uur vliegen vanuit Brisbane, Australië, helemaal alleen in de Central Pacific.

      

Eén weg loopt er om het eiland, waarover je, ik heb het geklokt, in 18 minuten rond het hele land rijdt.

  

Ooit, in de jaren 80 en 90, waren de inwoners van Nauru de rijkste mensen ter wereld. De opbrengst van de enorme hoeveelheid fosfaat op het eiland had iedereen rijk gemaakt.
      Maar het fosfaat is nu zo goed als op, afgegraven en geëxporteerd naar Australië en verder weg; de kleinste republiek ter wereld is nu slechts nog een gigantisch gat, een krater vol rotsige punten, met een rondweg eromheen.

        

De Nauruanen zijn inmiddels hun geld alweer kwijt. Door slechte investeringen kwam de bodem van de staatskas weer in zicht. De 52 verdiepingen hoge wolkenkrabber die de eilandbewoners in Melbourne hadden laten bouwen is aan schuldeisers overgedaan. De honderden auto's die de bevolking had aangeschaft staan kapot en verrot te roesten langs de weg. Bomen groeien door de ramen.

De vele benzinestations die nodig waren om al die auto’s te laten rijden (het grootste tijdverdrijf was rondjes rijden rond het eiland) zijn bijna allemaal gesloten, in elkaar gezakt of verwoest. Ik telde er minstens 25.
 
     

Ook veel huizen zijn, wegens gebrek aan geld, totaal verwaarloosd, kapot, verzakt en tot bouwval verworden. De Nauruanen blijven er gewoon in wonen, de kapotte auto voor de deur, een vuilnisbelt aan kapotte machines, verkleurde kinderspeeltuinen, gescheurde trampolines in de voortuin.

De omgeving is ontsierd door grote hoeveelheden afval. Niemand ruimt iets op.

  
     
De Nauruanen zelf torsen inmiddels het wereldkampioenschap obesitas en diabetes met zich mee.
      Maar de Australische regering kwam met een oplossing. Het zou Nauru veel geld betalen als het zijn asielzoekers -vluchtelingen die per schip hadden geprobeerd het Australische Christmas Island, niet ver van Indonesië, te bereiken – in de kleine verwaarloosde republiek kon dumpen. En Nauru hapte toe.
      Bijna dertienhonderd asielzoekers "wonen" er nu op het eiland. Veelal in kampen in het desolate afgegraven zinderend hete (we zijn hier bijna op de evenaar) centrum van het eiland. Terwijl de Nauruaanse staatskas weer lekker vult en Australië veel andere projecten op het eiland financiert, is de positie van de vluchtelingen totaal uitzichtloos. Australië weigert iedere verblijfsvergunning, Nauru zegt dat het zijn probleem niet is.

Nauru for Nauruans

     
     
De asielzoekers, hoofdzakelijk uit Afghanistan, Iran, Iraq en Sri Lanka, maar ook uit Somalië en Eritrea, zijn de dupe. Sommigen zitten er al jaren vast, zonder ook maar het minste zicht op een oplossing. Velen worden gek, sommigen plegen zelfmoord. Hulpverleners doen wat ze kunnen, zo goed en zo kwaad als het gaat. We kwamen een Australische psychiater tegen die er niet was voor de vluchtelingen maar voor de hulverleners.
      Het gros van de Nauruanen wil niets van de vluchtelingen weten, en het is in bepaalde delen van het eiland zelfs niet veilig voor een vluchteling om na zonsondergang rond te lopen. En dan sijpelen er ook nog eens steeds verontrustender berichten over kindermishandeling in de kampen de buitenwereld in.

Nauru is een ramp. Niet alleen ecologisch en economisch, maar zeker ook menselijk.