Details

Categorie: Poëzie (358)

Gepubliceerd: 04 september 2022

Een dichtende dorpsbewoner

De naam van het dorp wordt in het gedicht niet genoemd. Maar dorpsbewoner Henk Kooijman (1928-1988) werd geboren in Haastrecht, een dorp in de Zuid-Hollandse Krimpenerwaard.
      Henk Kooijman was een dichter. Hij schreef ambachtelijk. Over zijn liefde voor de Waard, het Groene Hart, voor zijn dorp en voor het riviertje De Vlist, dat door Haastrecht stroomt. Hij was een bescheiden man. Inmiddels bijna vergeten. Maar hij maakte mooie gedichten, waarvoor hij overigens nooit een prijs ontving. Misschien wel goed ook, want hij leek me geen type voor talkshows (talluksjoos).

Haastrecht: De slootkant

Van Henk Kooijman

Dorpsbewoner

Al zeg ik het zelf, ik ben een eentonig man
Het maakt me niet warm, de wereldzee te bevaren.
Zijnd die ik ben, met elke beperking van dien,
Durf ik zelfs te zeggen: Elke dauwdrup is mij evenveel
Als alle zeeën tezamen. En het trekt mij niet in het minst
Uitheemse stranden te zien: De slootkant
Waaraan ik geboren ben is niet mooier misschien
Maar lelijker zeker niet en mij bovendien
Zoveel liever. -Ik ben maar het liefste inheems.

Ik zei het al: Ik ben een eentonig man
Het doet mij goed, steeds dezelfde van jongsaf bekende
Gezichten te zien. Het menselijke is overal
Even menselijk en het maakt me gelukkig hetzelfde namiddaglicht
Te zien verglijden langs dezelfde verweerde gevels. Ik ben blij
Met de eerste vlinder of vlieg in het voorjaar. En al zegt mijn verstand:
Neem al zo het valt, toch zinkt mij somtijds de grond
Onder mijn voeten weg als ik weet: Er is een dorpsgenoot dood,
Als ik denk: Nooit, nooit zie ik hem weer; ook al denk ik soms:
Buiten de tijd is alles nog evenveel als het ooit in de tijd geweest is.

Maar het deert me niet, een eentonig man te zijn,
Want de wereld is overal; is overal
Evenveel, ook in dit vanouds vertrouwde landschap.
Het zijn dezelfde harten die kloppen in alle kamers ter wereld;
Het is dezelfde wind, die suist in naar buiten toe andere bomen;
Het is hetzelfde licht, dat blinkt in weteringen en zeeën;
Het is dezelfde bloei, die bloeit in ogenschijnlijk andere bloemen;
Het is, hoezeer ook verdeeld, dezelfde regen die stroomt; het zijn
Dezelfde anonieme rivieren die stromen, dezelfde
Rivieren, aan unanieme bronnen ontspringend.

En ik weet wel: Ondraaglijk slaat soms het uur
Van de goede buren, de muisjes van horen piepen
Sluipen de spuigaten uit; en, over liefde gesproken
Daar is de man met de bult, die zich zijn graf in drinkt,
Want geen vrouw wil hem hebben. Maar dit is niet anders, waar ook te wereld.
Ik zei het al: Ik ben een eentonig man.
Die, zijnd wat hij is en met elke beperking van dien,
Gelooft in een kleine gemeenschap. Kortom: Ik ben
Een dorpsbewoner.

Plaquette bij voordeur

Henk Kooijman woonde tot 1972 in Haastrecht. In een wijkje buiten het centrum op zijn woonadres -Julianalaan 32- werd in 2012 op initiatief van de Haastrechtse Kring deze plaquette onthuld om de dichter te eren.
      Ik ben er even langs geweest.

(Eerder geplaatst januari 2014)

Details

Categorie: Poëzie (358)

Gepubliceerd: 24 augustus 2022

Adieu sweet Bahnhof

Neem Wilfred Smit. Een vrijwel vergeten dichter, die door een beperkt aantal mensen werd gelezen en gewaardeerd. Hij leefde kort (1933-1972), publiceerde weinig. Groeide op in Nederlands Indië, waar hij in de tweede wereldoorlog eerst in een vrouwenkamp en daarna in een jongenskamp zat.
      In Nederland werd hij een soort protegé van Simon Vestdijk, die hem stimuleerde om in 1959 zijn eerste bundel te publiceren: Een harp op wielen. Vier jaar later verscheen Franje en in 1971 volgde zijn verzamelde gedichten.
      Wilfred Smit kreeg in 1984 ineens vrij grote bekendheid, toen de Nederlandse popgroep The Nits een regel uit één van zijn gedichten gebruikte; Adieu sweet Bahnhof. Een swingende titel in drie talen.

Lees, vergelijk en trek uw eigen conclusies.

Van Wilfred Smit

Sweet Bahnhof

Drijft men dan steeds verder
uit elkaar? Het afscheid schuift
een opdringrige oom tussen ons in.
sluit de ogen af -ja dit is vlucht
een handvol kaarten laten vallen
omdat men in onze vingers knipt.
wurg alle lichten -rasse schreden
maakt mijn vertrek, reusachtig
als op stelten wadend door de mist.
adieu adieu sweet bahnhof-
een convooi melaatsen wacht
in alle stilte de nalaatste trein.

Luister HIER naar Adieu sweet Bahnhof

Van The Nits

Adieu sweet Bahnhof

II have been waiting for hours in this train
And I'm riding through Brussels in the rain
Back to Paris more or less confused
By the shadows of tractors on the land
By the changes in my life I pretend
There's a new life waiting there for me

I asked myself what sort of books I'd read
In a train if I ever felt the need
I bought "My life with Picasso"
I think of so many things I like to do
I will go to the Centre Pompidou
There's a still-life part of my life too

Adieu, adieu sweet bahnhof
My train of thoughts is leaving
Adieu, adieu sweet bahnhof
My train of thoughts is leaving tonight

Now like an arrow we're aimed at Gare du Nord
Between backs of the houses, streets like fjords
And the night falls over Paris
So I've come back to the Hotel d'Angleterre
I lay down on a double bed and stare
At the ceiling, what a feeling (To be back)

Adieu, adieu sweet bahnhof
My train of thoughts is leaving
Adieu, adieu sweet bahnhof
My train of thoughts is leaving tonight

Adieu, adieu sweet bahnhof
My train of thoughts is leaving
Adieu, adieu sweet bahnhof
My train of thoughts is leaving
Adieu, adieu sweet bahnhof
My train of thoughts is leaving
Adieu, adieu sweet bahnhof
My train of thoughts is leaving tonight

Details

Categorie: Poëzie (358)

Gepubliceerd: 19 augustus 2022

Zwart & wit & rood en groot

 Er zat een specht in mijn tuin. Een grote bonte specht.
      Dat weet ik, want de specht zit er wel vaker en ik heb het opgezocht. Zwart & wit & rood en groot. Groter dan de middelste bonte specht en zeker groter dan de kleine bonte specht. Het was geen groene specht , geen zwarte specht en zeker geen draaihals.
       Ineens herinnerde ik mij ooit een gedicht over een specht te hebben gelezen van C. Buddingh’. Maar over wat voor specht ging dat?
Op internet kon ik het gedicht niet zo snel vinden; ook al omdat C. Buddingh’ een bijna onwaarschijnlijk groot oeuvre bij elkaar heeft geschreven.  
      Maar hij was ook samensteller van diverse verzamelbundels, waarin hij ook eigen gedichten opnam. Zou het kunnen zijn, dat ik het bewuste gedicht in één van die bundels was tegengekomen?

Jawel!

In ’Is dit genoeg: een stuk of wat gedichten; deel 2’ , mede verzameld door Eddy van Vliet, staat het gedicht onder het hoofdstukje Plant & Dier.
      Maar ja; mij wordt niet duidelijk om wat voor specht het hier gaat. Ik hou me aanbevolen als u het weet.

Van C. Buddingh’

De specht.

De timmerman van het bos; ook wel de tamboer
uit het vogelorkest met zijn beitelvormige snavel
roffelt hij meer dan honderd keer per minuut
      op de schors van een boom, liefst een half vergane,
      hakkend naar gangen vol malse larven,
      die hij opsmikkelt met zijn hengeltong

Je leest er vaak over, maar ziet hem slechts zelden: zo’n jaar
of vijftien terug, op een ochtend -ik stond me te scheren-
weerklonk in de tuin van het ziekenhuis eensklaps een fel
      geratel, ik liep naar het raam, en daar
      zat er zowaar één, als vastgekit
      aan de stam van een gammele populier.

Het werd een vertrouwd, maar toch steeds weer verrassend geluid;
we stonden vaak: mijn moeder, mijn vrouw en ik,
naar hem te kijken; soms waren er twee zelfs of drie,
      driftig bikkend en beukend, terwijl
      nog geen twintig meter van hem vandaan
      de auto’s over de klinkers gleden.

Waar ze nestelden hebben we nooit geweten; ze moeten
gezellig en hartelijk zijn in gevangenschap,
gauw korzelig alleen, wanneer ze hun zin niet krijgen;
      maar toch: ’Een haast ideaal huisdier’, zei
      een Amerikaan, ’als hij niet zoveel tijd
      had besteed aan ’t versplinteren van onze meubels’.

Het is allemaal lang geleden; dit jaar gaat
mijn oudste zoon naar de middelbare school,
mijn vrouw is zwaar ziek geweest maar gelukkig weer helemaal
      opgeknapt, mijn haar wordt wat grijs,
      de bomen zijn weg, de spechten zijn weg,
      maar ik zie en hoor ze nog dikwijls hameren.

Details

Categorie: Poëzie (358)

Gepubliceerd: 13 augustus 2022

Voor Mai; een moeder

Jan Hanlo was een verwend moederskindje. Een man met sterk pedofiele neigingen.
      Katholiek, een stevige roker en nog steviger drinker, een ruziezoeker, een psychoot die zomaar van een dak afstapte.
Iemand die een jongetje van twaalf jaar uit Marokko ontvoerde. Een man die volgens zijn biograaf Hans Renders in een inrichting in Heilo  op eigen verzoek gecastreerd werd.

Jan Hanlo was ook een groot en bijzonder dichter.
      Het gedicht ’s Morgens is opgedragen aan Mai. Dat is zijn moeder.

Het gaat zo

Van Jan Hanlo

‘s Morgens

                                Voor Mai

Het was half vijf ’s morgens in April

Ik liep, en floot de St. Louis Blues

Maar ik floot die op mijn eigen wijze

Al fluitend dacht ik: mocht mijn fluiten

gelijken op de zang van de grote lijster

En waarlijk, na enige tijd geleek mijn

fluiten van de St. Louis Blues

Op de zang van de grote lijster:

turdus viscivorus

Moederfixatie

Jan Hanlo werd in 1912 geboren in Bandung op Java.
      Zijn ouders scheidden vlak daarna en Jan ging met zijn moeder Maria Crombach terug naar Deurne in Brabant.
Baboe Tjoetje ging ook mee. Zij verbasterde Mama in Mai en Jan bleef zijn moeder altijd zo noemen.
      Hij droeg niet alleen dit gedicht aan haar op Nee.. Al zijn boeken zijn opgedragen aan Mai.

Hans Renders schrijft in zijn uiterst boeiende Hanlobiografie ‘Zo meen ik dat ook jij bent’ diverse keren over de innige band tussen moeder & zoon.   
      ‘Hij had een moederfixatie’.

Jan Hanlo wilde niet volwassen worden; hij leed aan het zogeheten Peter Pan syndroom.
      Jan bleef bij zijn moeder in bed slapen tot hij volwassen was. En zijn eerste geschreven woorden die bewaard zijn gebleven -hij was toen zes jaar- zijn voor zijn moeder: ’Maitje, Uw liefhebbende Zoontje Jan’.

In 1949 verscheen zijn beroemde klankdicht De Mus, dat in zekere zin een voorbode was van het nog veel beroemdere Oote dat hij in 1952 publiceerde.

De Mus

Tjielp tjielp -tjielp tjielp tjielp

tjielp tjielp tjielp -tjielp tjielp

tjielp tjielp tjielp tjielp tjielp tjielp

tjielp tjielp tjielp

Tjielp

          Etc.

 
Kijk HIER naar De Mus door Koot & Bie

Bewierookt & verguisd

En dan komt Oote. Eén van de meest besproken, bewierookte, verguisde en belachelijk gemaakte gedichten uit de Nederlandse literatuur.
      Jarenlang; eigenlijk wordt dit gedicht nog steeds aangehaald.
Hanlo werd op straat nageroepen met Boeh.

Jaap Goedegebuure vergeleek het met En Rade van Jan Engelman. (Poezië 57)
      Gerrit Komrij noemde het een Kijkgedicht.

En voor allerlei andere vergelijkingen, commentaren etc. verwijs ik naar de biografie van Hans Renders, verschenen bij de Bezige Bij.
      Die geeft bovendien een angstaanjagend beeld van de naoorlogse psychiatrie in Nederland, waar tot in 1969 castraties werden uitgevoerd.
      ‘Om zijn eigen puurheid te bewaren, zijn dwangmatige lustgevoelens te overwinnen, had hij zich vrijwillig laten verminken’

Oote　

Oote oote oote

Boe

Oote oote

Oote oote oote boe

Oe oe

Oe oe oote oote oote

A

A a a

Oote a a a

Oote oe oe

Oe oe oe

Oe oe oe oe oe

Oe oe oe oe oe

Oe oe oe oe oe oe oe

Oe oe oe etc.

Oote oote oote

Eh eh euh

Euh euh etc.

Oote oote oote boe
                
                             etc.
                
                             etc. etc.

Hoe boe boe boe

Hoe boe boe boe

B boe

Boe oe oe

Oe oe (etc.)

Oe oe oe oe

                  etc.

Eh eh euh euh euh

Oo-eh oo-eh o-eh eh eh eh

Ah ach ah ach ach ah a a

Oh ohh ohh hh hhh (etc.)

Hhd d d

Hdd

D d d d da

D dda d dda da

D da d da d da d da d da da
 
                                                da

Da da demband

Demband demband dembrand dembrandt

Dembrandt Dembrandt Dembrandt

Da do do do da do do do

Do do da do deu d

Do do do deu deu doe deu deu

Deu deu deu da dd deu

Deu deu deu deu


                             Kneu kneu kneu kneu ote kneu eur

                             Kneu kneu ote kneu eur

                             Kneu ote ote ote ote ote

                             Ote ote ote

                             Ote ote

                             Boe

Oote oote oote boe

Oote oote boe oote oote boe

Opwinding

Luister naar Hans Renders die op 22 april 2007 in het VPRO-programma OVT vertelt over de opwinding die in april 1952 ontstond na publicatie van dit gedicht. Het fragment begint op 05'40'' en duurt iets meer dan 7 minuten.

 Ovt - OVT - VPRO