Militaire Junta met steun van de V.S.
In 1978 werd actie geschreven als aktie en soms zelfs als aksie.
In het VPRO-radioprogramma Embargo, vrijdag aan het eind van de middag op Hilversum II, werd iedere week een zogeheten aktiespot uitgezonden. Voor en na het nieuws. Een linksige, alternatieve, soms radicale beweging ging iets ondernemen en kreeg een minuut zendtijd om dat aan te kondigen. De VPRO toonde daarmee zijn engagement. De groeperingen stonden in de rij om aan de beurt te komen.
Op het digitaal radioarchief van de VPRO staat een aantal van die spotjes. En zelf heb ik er ook nog een paar, omdat ik een aantal cassettebandjes heb bewaard van oude uitzendingen.
Het zijn opmerkelijke spotjes. Niet zozeer vanwege de manier waarop Philippe Scheltema ze met veel toeters en bellen maakte, maar omdat ze een intrigerend tijdsbeeld vormen van wat de alternatieve scene ruim 36 jaar geleden bezig hield. Sommige spotjes zijn gedateerd, maar anderen zijn nog verrassend actueel. En soms heeft het een beetje meegeholpen om bepaalde situaties te veranderen
Neem DEZE AKTIESPOT van de Chili Beweging, uitgezonden op 11 september 1978. Dat was precies vijf jaar nadat generaal Augusto Pinochet met een militaire staatsgreep een einde maakte aan de linkse regering van Salvador Allende. Dat gebeurde overigens met steun van de Verenigde Staten, dat meende dat hier een tweede Cuba aan het ontstaan was.
Militaire Staatsgreep
Allende kwam bij deze staatsgreep om het leven. Aanvankelijk werd aangenomen dat hij vermoord was, maar later uitgevoerd onderzoek wees uit dat hij zelfmoord gepleegd had. Dat werd althans bekendgemaakt door zijn dochter Isabel Allende-Bussi.
Chili kende eeuwenlang een democratische structuur. Voor Zuid-Amerikaanse begrippen was het een zeer stabiel land. In 1970 was er winst voor de Unidad Popular, waarna Allende een regering vormde met communisten, socialisten en radicalen. Het werd geen groot succes, mede vanwege destabiliserende activiteiten van de CIA.
Nadat Pinochet aan de macht was gekomen, werden 130.000 opposanten gearresteerd. Veel van die mensen werden gemarteld.
Toen er in 1990 een eind aan de militaire dictatuur kwam, bleken 3.000 mensen vermoord of verdwenen.